Overleven versus een beter leven in organisaties

Hij is weer uit, de MT500 van 2016! Elk jaar presenteert Management Team een overzicht van bedrijven en organisaties in Nederland met de beste reputatie. Maar wat zegt dit over het welzijn van medewerkers?

MT500 is niet het enige podium om organisaties in de etalage te zetten. Zo zijn er ook competities zoals ‘Best Managed Company’, een initiatief van Deloitte en ING en het ‘Top Employers Institute’ dat certificaten verstrekt voor organisaties met excellente arbeidsvoorwaarden. Hartstikke goed dat er zoveel aandacht wordt geschonken aan organisaties om zich op een positieve manier te onderscheiden zou je denken.

Toch geeft al deze positieve aandacht voor organisaties een wrange bijsmaak. Wat zijn dergelijke ranglijsten waard als tegelijkertijd het aantal arbeidsongeschikten met een psychische kwaal het aantal mensen met andersoortige klachten overstijgt? “Meeste uitval arbeidsmarkt door psychische kwaal” luidt de kop van een artikel in Trouw. Meer dan 50% van de mensen zijn arbeidsongeschikt vanwege een psychische reden! Het aantal arbeidsongeschikten met psychische klachten was in 2000 nog 30%.

Stress, werkdruk maar ook teveel verwende jongeren zijn genoemde oorzaken voor de hoge instroom arbeidsongeschikten met psychische klachten. Vooral jongeren lijken het slachtoffer te zijn. “Teveel opgevoed in een droomwereld” is een van de oorzaken volgens Jan Derksen, hoogleraar klinische psychologie. “Ze komen van een droomwereld bij hun ouders opeens in de ruwe maatschappij.” Moeten we dit zo interpreteren dat het in veel organisaties voor medewerkers een kwestie van vechten en overleven is? Maar hoe is dit dan op te lossen? Moet het welzijn van (jonge) medewerkers ook een organisatieaangelegenheid worden? Moeten we organisaties die goed zorgen voor hun medewerkers gaan onderscheiden met een soort ‘beter leven keurmerk’ of op een andere manier belonen? De maatschappelijke kosten van ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid zijn immers fors, laten cijfers van het CBS zien.

Een beter leven in plaats van overleven in organisaties om te voorkomen dat (jongere) medewerkers door psychische klachten arbeidsongeschikt worden. Is dat niet een veel te softe benadering? Mogelijk niet. Steeds meer onderzoek toont aan dat organisaties niet beter presteren door competitie maar o.a. door het creëren van een dynamische en veilige werkomgeving. Heather Höpfl is een vurig pleitbezorger van de moederlijke organisatie  waar goed en goedheid met elkaar zijn verbonden. Zij verwerpt de dominante cultuur van veel organisaties, waar visie en strategie een soort bovennatuurlijke beschrijving zijn die ver af staat van de “bodies who work in and for them". De moederlijke organisatie richt zich niet puur op financiële indicatoren en winstcijfers maar ook op het bieden van zorg en bescherming.

Een ‘moederlijke’ of anders gezegd een ‘beter leven-organisatie’ die zorg voor en welzijn van haar medewerkers koestert, in plaats van een organisatie waar mensen moeten vechten om te overleven. Niet alleen goed voor de prestaties van de organisatie zelf maar ook een prima middel om de maatschappelijke kosten van ziekte en arbeidsongeschiktheid terug te dringen. Een ‘beter leven-organisatie’. Misschien wel een mooi onderwerp voor een volgende ranglijst…

Noot redactie: Meer over Stress, Burn-out en Werkdruk.