Evolutie of revolutie?

Columns

Gek dat, als we ons die vraag stellen, er bijna altijd gekozen wordt voor een evolutie (afgeleid van het Latijnse werkwoord evolvere: ‘zich ontrollen’ of ‘los-‘ of ‘afwikkelen’). Een revolutie (etymologisch afkomstig van het Latijnse revolutio: terugkeer) heeft blijkbaar iets angstaanjagends, iets van een plotselinge bloederigere opstand van het volk of zo. Met veel bombarie en poeha – denk maar aan de Franse revolutie – en daarmee onbeheersbaar.

Op zich begrijpelijk. Maar toch even terug naar de uitdagingen waarvoor we vandaag de dag staan. Laat ik eens focussen op het segment mobiliteit en bereikbaarheid – niet in de laatste plaats vanwege mijn rol bij De Innovatiecentrale. Driekwart van wat we vervoeren gaat via de weg; wereldwijd gaat dat jaarlijks om maar liefst acht miljard ton aan goederen. Equivalent aan een miljoen Eiffeltorens per jaar! Jawel. En dan te bedenken dat er op dit vlak niet alleen een geweldige groei wordt verwacht (deskundigen voorspellen dat de twaalf miljoen containers die nu jaarlijks in Rotterdam aandoen voor vervoer naar het achterland komend decennium worden verdubbeld), maar dat het ook aanzienlijk duurzamer moet. Eind 2015 hebben we immers met elkaar een klimaatakkoord afgesloten – waarbij dat miljard aan auto’s dat rondrijdt op onze aardbol (met een marktaandeel van zo’n slordige 23% van de CO2 productie) met recht grootaandeelhouder genoemd mag worden in deze problematiek ...

Lastig om dan met droge ogen pokhouterig te blijven vasthouden aan een geleidelijke verandering. Waarbij je de moertjes en schroefjes wat aandraait en her en der een plankje bijschaaft met de gedachte dat het dan wel weer jaren mee kan. Kind kan bedenken dat dit schreeuwt om een systeemverandering – wat alleen te bereiken is als iedereen daar z’n schouders onder zet. Niet alleen beleidsmakers, wegbeheerders of voertuigtoelatingsautoriteiten. Ook vervoerders, verladers, autofabrikanten, data- en softwareleveranciers, etc. Waarbij de 3O’s (overheid, ondernemers en onderwijs) elkaar hand in hand versterken – ieder vanuit eigen rol en verantwoordelijkheid – gericht op het verzilveren van die trendbreuk.

Logisch dat we het meer en meer hebben over een verandering van tijdperk in plaats van een tijdperk van veranderingen!

Interessant om te kijken wat we kunnen leren van de goeroes op dit vlak. Zoals managementhoogleraar Bob Sutton - die (terecht) beweert dat routine en innovatie zich lastig laten combineren. Gaat vooral over het verschil tussen vandaag en morgen. Huh? Ja, want bij routinewerk draait alles om het exploiteren van bestaande ideeën. Producten of diensten die volgens een vaste receptuur met proven technologie worden gerealiseerd. Simpel: routine draait om precisie en voorkomen van faalkans en verspilling. Mooi uitgedokterd met lean-achtige modellen. Iedere keer in staat om braaf hetzelfde te doen vanuit dat blauwe protocol. Gebaseerd op waarden als voorspelbaarheid en maakbaarheid. Zoals een lekker lopende dieselmotor. Allemaal gericht op de dag van vandaag. Terwijl innoveren daarentegen om het bedenken van oorspronkelijke ideeën en vernieuwende oplossingen draait. Waarvoor experimenteren met zoveel mogelijk gekke onorthodoxe gedachtespinsels - buiten de bestaande kaders - een absolute must is. Gefocust op de dag van morgen.

Betekent heel huiselijk dat niet alle vraagstukken diezelfde behandeling moeten ondergaan. En dat je moet diversifiëren qua managementstijl tussen lineaire (stapjes 1-2-3-4-5) en exponentiële (stapjes 1-2-4-8-16) vraagstukken. Om zo recht te doen aan de verschillen qua time to market. Waarbij je ook moet kunnen loslaten, de stap moet durven zetten van 3C (control, command, communication) naar 3V (vakmanschap, vertrouwen, verbinding). En dat raakt heus niet alleen de senior management board van je tent, maar ook de ondersteunende afdelingen als bedrijfsvoering en communicatie. Waarbij je meer ruimte moet bieden dan het huidige rigide assortiment – ingericht vanuit een strakke producten/dienstencatalogus, gedomineerd door uniformiteit.

Maar het onderstreept bovenal de noodzaak om voor innovaties een compleet andere werkwijze te omarmen: niet meer van hetzelfde, nog meer details, nog meer kpi’s, nog meer dashboards, nog meer interne gremia. Allemaal een hoog insanity gevoel (doing the same thing over and over again and expecting different results) uitstralend.

Doorbreek als senior management dat patroon: maak in co-creatie met je partners en gebruikers inzichtelijk waar je over twee tot drie jaar staat in termen van klantwaarde, concretiseer dat toekomstbeeld in de vorm van een animatiefilm of living lab, werk ‘Nijntje-achtig’ aan antwoorden op de waarom-vraag voorzien van een persoonlijke touche (geloof je er echt in, durf jij je spaarcenten er op te zetten) en zet zichtbare stappen (show it). Doordrenkt met waarden als inspiratie, energie, gas geven en eenvoud. Nieuw: volgens mij heeft Darwin ons al anderhalve eeuw geleden uitgelegd dat niet de grootste, de sterkste of de slimste overleven, maar zij die zich het makkelijkste weten aan te passen aan nieuwe omstandigheden. Immers:

The greatest danger in times of turbulance is not the turbulance – it’s to act with yesterday’s logic (Peter Drucker).

Dirk-Jan de Bruijn is directeur De Innovatiecentrale; hij heeft zijn eigen veranderervaringen recent verpakt in Vastgeroeste Patronen doorbreken.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Eric de Blok
Lid sinds 2019
Dank voor het delen van je inzichten. Ik deel veel van de inhoud, maar werd met name gegrepen door de titel. Jammer dat de aangehaalde metafoor over evolutie en revolutie niet verder is uitgewerkt. Als revolutie "terugkeer" betekent, dan vraag ik mij af terugkeer naar wat? Is terugkeer dan wel zo "vernieuwend" en zouden we dat met zijn allen wel moeten willen?

Evolutie is daarentegen veel complexer dan "de moertjes en schroefjes wat aandraaien". Evolutie weet ook om te gaan met tijden van radicale verandering (denk aan de inslag van een meteoriet 65 miljoen jaar geleden). En het mooie is dat het hiervoor juist gebruik maakt van de logica van gisteren.

Om op een ordelijke manier om te gaan met deze "verandering van tijdperk" zouden we juist meer moeten kijken naar de onderliggende drijvende krachten van evolutie. Evolutie gebruikt namelijk een zich continu herhalend patroon voor innovatie. We zouden deze lessen uit de natuur meer dienen toe te passen binnen onze organisaties. Op deze beproefde methode (3,8 miljard jaar) zou ik mijn spaarcenten wel durven inzetten.

Meer over Innovatie