Diversiteitsbeleid politie is doodlopende weg (deel 2)

Het diversiteitsbeleid van de politie is een doodlopende weg, schreef ik een maand geleden op deze site. Het was een lang en niet eens zo’n spectaculair artikel, maar zowel hier als op LinkedIn leidde het tot veel reacties. Dat was voor de redactie van De Telegraaf waarschijnlijk weer de reden om me te vragen een samenvatting voor deze krant te maken.

Een actueel en beladen onderwerp kortom.

Reacties

Ik kreeg zeker bijval, maar een aantal commentaren was behoorlijk kritisch. Eén ervan hebben we direct in de prullenmand gegooid, omdat het een ordinaire scheldpartij tegen etnische groepen was. Maar de recensies van ‘de andere kant’ logen er ook niet om. Iemand zei zich te verheugen op de tijd (die volgens haar met zekerheid zou komen) dat artikelen als die van mij niet meer gepubliceerd zouden mogen worden. Censuur als bij product van een diverse samenleving, hè ja fijn.

Anderen vonden me eenzijdig, arrogant, kwetsend en uiteraard racistisch. Ook politiemensen mengden zich in de discussie. Ik had geen snars verstand van het politiewerk en wist dus kennelijk niet hoe nodig diversiteit is. Eén van hen zit al bijna dertig jaar bij de politie, maar dat moet een hel zijn want onder zijn profiel op LinkedIn staat: Leiderschap is bij de politie ethisch en moreel ontspoord.

Een andere politieman verweet me een relatie te leggen tussen criminaliteit en etniciteit. In een ander gezelschap zou ik zeggen ‘nou breekt mijn klomp’. Niet ik beweer dat, maar zijn eigen chef en zijn eigen minister. Deze autoriteiten denken dat een divers politiekorps de remedie is tegen – ik citeer - criminaliteit, radicalisering, discriminatie en overlast.

Ondertussen meldde een wetenschapper dat mijn artikel breed circuleert binnen het politiekorps en daar onder witte agenten op veel bijval kan rekenen, een argument te meer voor de noodzaak van diversiteitsbeleid aldus meneer.

Besturingsfilosofie

Wat voor kwalijks heb ik eigenlijk opgeschreven? Tja, ik schreef over de besturingsfilosofie van de politietop. Echt een onderwerp voor ManagementSite.  De politietop beschouwt diversiteit als de absolute voorwaarde om als politie je werk goed te doen. Op die boude stelling heb ik in mijn artikel gewoon eens doorgeredeneerd, met vragen als over welke etnische groepen hebben we het en hoe gaat diversiteit in de praktijk werken?

Dan blijkt het diversiteitsbeleid nauwelijks doordacht te zijn en loopt het een dikke kans in zijn tegendeel te veranderen. En daarmee tast de politie haar effectiviteit en legitimiteit aan. Vind ik. Kun je het mee oneens zijn, maar het volstaat niet om te roepen dat ik iets tegen ‘mensen van kleur’ heb of dat ik stom ben.

De praktijk

Opvallend was dat niemand op mijn praktische vragen inging, op één commentator na. Die stelde voor om in de grote steden agenten in tweetallen te laten surveilleren: wit en migrant. Okay, we denken even mee. Ik negeer voor het gemak dat diversiteit in deze opvatting tot twee kleuren wordt teruggebracht, wit en niet-wit. Ik vraag me slechts af: hoe werkt het dan? Moet de helft van de politieteams in de grote steden worden ontslagen (want wit) en vervangen door gekleurde mensen? Of verdubbelen we de teams? Zijn daar dan mensen voor en geld?

En waarom denkt deze commentator dat klierende, met scooters rond scheurende Marokkaanse jongens of toeterende Turkse bruiloftstoeten wel luisteren naar bijvoorbeeld een Surinaamse agente en niet naar een blanke diender? En als dat zo is, mogen we dan dit racisme steunen door alleen nog maar gekleurde agenten in te zetten zodra aan de doelgroep een kleurtje zit? Blijft er dan nog iets over van de onafhankelijkheid en neutraliteit die je van de politie mag verwachten?

Slotsom

Dit zijn serieuze vragen waarover de politieleiding vast heeft nagedacht. Ik heb indertijd dan ook contact gelegd met de portefeuillehouder diversiteit en inclusiviteit van de Nationale Politie. Die was in eerste instantie graag bereid tot een gesprek en ik mocht hem nog citeren ook. Toen ik een afspraak wilde maken, bleef het stil. En dat veranderde niet na herhaalde rappels. Inclusiviteit, maar ik viel er net buiten.

Hoe het ook zij, ik kwam tot de slotsom dat dit geforceerde diversiteitsbeleid de legitimiteit en de effectiviteit van de Nationale Politie zou aantasten.

Van de straat naar het korps

Inmiddels lijkt de aandacht zich te verleggen van de straat naar het politiekorps zelf. De laatste weken was er gedoe in Den Haag, Leiden en Haarlemmermeer. Op het bureau Hoefkade in Den Haag heerste er een ongezonde, deels racistische sfeer, wat na lang getreuzel tot interne sancties heeft geleid.

Een teamleidster van Marokkaanse herkomst in Leiden zou van de perikelen in Den Haag melding hebben gemaakt. Dat zou ze echter op zo’n manier hebben gedaan, dat haar collegae er klaar mee waren. Mevrouw zit nu op gezag van de korpsleiding thuis, maar dat weerhield haar er niet van zich onbekommerd te laten interviewen door Jinek. Het laatste nieuws is dat de chef van de politieregio Den Haag heeft laten weten dat ze niet meer welkom is bij het regionale korps.

En in Haarlemmermeer is een leidinggevende geschorst omdat hij een vrouwelijke collega, net als hij afkomstig van bureau Hoefkade, eerst zou hebben ‘gered’ en daarna gestalkt. Extra vervelend voor de korpsleiding was dat deze leidinggevende een grote promotor van het diversiteitsbeleid was en zelfs kort voor zijn schorsing nog ter plekke door de hoogste politiebaas in het zonnetje was gezet.

Incident of trend?

Inderdaad, onfris en pijnlijk, maar het politiekorps is groot en misschien niet naar kleur, maar wel in alle andere opzichten een afspiegeling van de samenleving. Dit soort dingen gebeuren. Of is er meer aan de hand?

Het lijkt erop, want in no time stond Liesbeth Huyzer, lid van de korpsleiding, de media (Trouw en Leids Dagblad) te woord. Ze vertelde er alles aan te gaan doen om de Leidse teamleidster die ze zelf op non actief had gezet, binnen boord te houden. Over haar beschadigende optreden bij Jinek - in een normaal bedrijf reden voor ontslag - geen woord.

Het zal wel heel wijs zijn, maar duidelijker wordt het er allemaal niet op.

Ook de gebeurtenissen aan de Hoefkade werden door Liesbeth Huyzer onnavolgbaar toegelicht. Het was natuurlijk erg verkeerd, maar we moesten ook begrijpen dat dit soort incidenten heden ten dage onder een vergrootglas worden gelegd. Maar het is echt niet zo dat ‘het niet goed zit bij de politie’. Desalniettemin  legde mevrouw Huyzer een link naar de totale cultuur van de politie. Die is van oudsher weliswaar aanpakkerig en verbindend, maar ook macho en wit en dat is voor politiemensen van kleur best een probleem. Deze nieuwe agenten eisen hun plek op en dat gaat van au.

Mevrouw Huyzer staat in haar cultuurkritiek niet alleen, ze wordt bijgevallen door minister Grapperhaus die recent aan de Kamer meldde dat ‘de mooie kanten van de politiecultuur een keerzijde kennen, (…) de andere kant uit kijken, afdekken en uitsluiting’.

Wit racisme?

Wat gebeurt hier in hemelsnaam?

Het is van tweeën één. Of er is sprake van een dominante racistische cultuur binnen de politie of er is sprake van enkele incidenten die hoe ongewenst en verwerpelijk ook, niet het hele politieapparaat typeren. De politietop zegt het laatste, maar lijkt het eerste te impliceren. En de minister gaat daarin mee. Maar harde, generale bewijzen worden niet gehoord.

Dat is toch wel ernstig, want zo blijft een impliciete beschuldiging van racisme boven de markt hangen. Het diversiteitsbeleid is in dit licht niet meer een ideële, eigentijdse besturingsfilosofie (wat je er verder ook van mag vinden), maar een harde actie tegen een verkeerde bedrijfscultuur. Als dat zo is, dan voelt iedere autochtone politiemedewerker dat aan zijn (m/v) water en gaan de hakken in het zand. En dan nog gek opkijken als in dat klimaat nog minder Nederlanders met een migratieachtergrond politieagent willen worden!

Verblind

Ik keer even terug naar het reputatieonderzoek uit 2018 (zie mijn vorige artikel). Daar kreeg de politie van de burgers een tien met een griffel. Uit etnische groepen worden ook wel andere geluiden gehoord, maar die zijn niet zo massaal en verontrustend dat de stormbal moet worden gehesen. Een ander reputatieonderzoek (Motivaction, 2017) laat zien dat er onder burgers van Marokkaanse, Turkse, Surinaams en Antilliaanse herkomst weinig animo is om bij de politie te gaan werken, maar (angst voor) discriminatie vormt slechts een zeer gering motief daarvoor. Men werkt liever in de dienstverlening onder meer vanwege het salaris en de status.

Anders gezegd, dat de politie een nare witte discriminerende macht is, kan op basis van deze gegevens moeilijk worden volgehouden. Waarom dan toch dat getamboereer op de diversiteitstrommel? Op straat tast het de legitimiteit en de effectiviteit van de politie aan, intern zet het een heel grote groep medewerkers in de verdachtenbank.

Het lijkt erop dat de politieleiding, de politiek en al die andere autoriteiten zijn verblind door het roze, warme licht van diversiteit en inclusiviteit. Hoe mooi zou de wereld zijn als we elkaar allemaal in de armen zouden vallen? Gewoon omdat het kan, nee omdat het moet.

Is dat het? Ik sluit het niet uit. Onhandig en riskant is het in elk geval.

Warm hart

Net als heel veel Nederlanders draag ik de politie een warm hart toe, maar dit diversiteitsbeleid is een misslag. Stop ermee. Kies voor nuchterheid en geleidelijkheid. Haal de druk van de ketel. Bestrijd intern eventuele discriminatie en uitwassen, probeer burgers met een migratieachtergrond binnen te halen, maar blaas niet zo hoog van de toren. Het schrikt iedereen af.

Paul Verburgt