Niet een cultuur veranderen, maar verrijken

Cultuurveranderingen hebben de interesse van leiders en veranderaars. Want een cultuur heeft een grote invloed op het gedrag van medewerkers en hun prestaties. Als nieuwe medewerkers worden aangenomen, zullen zij hun gedrag binnen een paar maanden aanpassen aan de cultuur van de organisatie. Passen zij zich niet aan, dan verlaten ze spoedig de organisatie. Door die invloed willen leiders en veranderaars graag sleutelen aan een cultuur. Ze denken dat een cultuur maakbaar is.

Een set nieuwe geïsoleerde gedragingen implementeren in een bestaande cultuur leidt vaak tot problemen omdat de basis van een cultuur geweld wordt aangedaan. Het is een vorm van indoctrinatie.

Een cultuur is een geloofssysteem

Een cultuur kun je zien als een geloofssysteem. Een geloofssysteem is een set aan overtuigingen hoe een gemeenschap naar de werkelijkheid kijkt. Uit een cultuur komen gedragingen naar voren die aansluiten op de werkelijkheid. Deze gedragingen leiden tot een succes. Doordat de werkelijkheid permanent aan verandering onderhevig is, dient een cultuur constant verrijkt te worden met nieuw gedragingen om succesvol te blijven.

Veranderingen blijven oppervlakkig en verrijken leidt tot verdieping.

Elk geloofssysteem is aan veranderingen onderhevig

Een kind van 5 jaar kijkt anders naar de werkelijkheid, dan als het kind de puberteit heeft bereikt. Zijn groei naar puber vereist een update van zijn geloofssysteem, hoe hij naar de veranderde werkelijkheid kijkt. Zou de puber hetzelfde geloofssysteem hanteren als op 5 jarige leeftijd, dan komt de puber in de problemen. Een relatie aangaan, met het geloofssysteem van een 5 jarige gaat het hem niet worden. 

Een mens dient continu zijn geloofssysteem te updaten

Een mens dient continu zijn geloofssysteem te updaten om aansluiting te houden met de steeds veranderde werkelijkheid. Zo dient ook een organisatie zijn cultuur permanent te updaten aan de steeds veranderende werkelijkheid. Doet een organisatie dat niet, dan zal het stagneren en uiteindelijk uiteenvallen. Vandaar de noodzaak als leider om daar aandacht aan te geven.

Mensen en culturen laten zich moeilijk veranderen

Net als mensen laat een cultuur zich moeilijk veranderen. Dat laten de vele mislukte fusies wel zien. Een kind van 5 heeft iets in de kern van zijn gedrag wat onveranderlijk is. Dat basisgedrag zie je op elke leeftijd weer terug. Ook in culturen herken je bepaalt basis gedrag dat nauwelijks veranderd. Daar is niets mis mee, want het is identiteit van een mens of cultuur. Daar moet je niet aan willen sleutelen. Want dan verliest het zijn identiteit met alle nadelige gevolgen.

Dus niet eerst iets afleren en dan weer iets nieuws leren

Je gaat niet eerst fietsen afleren om vervolgens auto te leren rijden. Je blijft fietsen tot je auto kunt rijden en blijft waarschijnlijk fietsen. Zodra je merkt dat autorijden bepaalde voordelen heeft t.o.v. fietsen, laat je het fietsen voor bepaalde gelegenheden gemakkelijk los. Je fietsvaardigheden gebruik je nog steeds in situaties, die er om vragen zoals milieubewustzijn en files in de stad willen vermijden. Als het regent en stormt pak je al snel de auto. Met je nieuwe autorijvaardigheden kun je nieuwe situaties hanteren. Je bent niet veranderd maar verrijkt met een nieuwe vaardigheid. 

Niet implementeren maar integreren

Als je als leider of veranderaar de cultuur wilt aanpassen aan de nieuwe werkelijkheid, ga dan niet ander gedrag eenzijdig implementeren. Dus niet van de een op andere dag overgaan op zelfsturende teams of gedragingen als eigenaarschap, empathisch, ondernemerschap, etc. willen implementeren. Dat gaat namelijk niet tot succes leiden. Zinvoller is om ruimte te scheppen, om met het nieuwe gewenste gedrag stap voor stap te experimenteren naast het huidige gedrag. Daarmee krijgt het nieuwe gedrag de tijd om tot volle wasdom te komen naast het bestaande gedrag. Het nieuwe gedrag is dan geïntegreerd in de cultuur en voelt natuurlijk aan.

Je laat pas los als je iets beters hebt

Zodra het nieuwe gedrag tot betere resultaten leidt, zal het oude gedrag los worden gelaten en alleen worden toegepast, als de situatie erom vraagt. Met dat nieuwe gedrag kunnen nieuwe producten of diensten worden aangeboden. Mensen willen wel veranderen maar niet veranderd worden. Voor een cultuur geldt dat ook. Verander dus niet maar verrijk een cultuur met nieuw gedrag. Je kunt het vergelijken met het updaten van een softwarepakket. De basis blijft gelijk en de nieuwe features verrijken het softwarepakket.