6 Principes voor snelle(re) gedragsverandering

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Een simpele en terechte vraag bij gedragsverandering. Er bestaan namelijk tal van klip en klare principes die het leren van ander gedrag eenvoudig en snel doen verlopen. Zoals de volgende zes.

Kijk naar eigen gedrag
Er is geen betere leerschool dan eigen gedrag filmen en terugkijken. We leren er het meest door. Niet verwonderlijk dat het in de sport en andere disciplines zo is ingeburgerd. Natuurlijk is het een directe confrontatie met het zelfbeeld. Een beeld dat menigeen liever niet wreed verstoord ziet worden. Echter, kijken naar zichzelf opent de ogen. De feiten onder ogen zien maakt het onmogelijk om te ontsnappen in een of andere verdediging. Dus stel eens de vraag waarom het filmen van gedrag in organisaties zelden gebeurt. Zo wordt een krachtig leerprincipe onbenut gelaten.

Concreet voorstellen
Iemand kan zich pas anders gaan voordoen met een tastbare voorstelling van de nieuwe handelingen. Zonder beeld is er letterlijk geen zicht op wat dan anders te gaan doen. Visualiseren is dus het sleutelwoord. De regel is hoe concreter, hoe beter. Concreet is met een kennis op woensdagavond om 20.00 en zondagochtend om 09.00 de sportschool in met een trainingsschema. Pas op met abstractie. Dat zet niemand in beweging. Zo is meer gaan sporten abstract, net als beter leiding gaan geven of het goede voorbeeld geven. Nog abstracter is de zogenaamde cultuurverandering met globale waarden. Laat die gewoon links liggen.

Stap voor stap
Maak de aan te leren handelingen zo dat ze in stappen snel onder de knie te krijgen zijn. Het succes van computerspelletjes die in een oogwenk te leren zijn is hier mede aan te danken. Pas het principe toe van hapklare brokjes in de juiste volgorde opdienen en kleine stapjes voorwaarts. Elk stapje is namelijk succes en progressie. En succeservaringen vergroten de feestvreugde en voeden de honger naar meer willen leren. Onderneem grote stappen en niemand geeft thuis. Groot is globaal en zodoende ook abstract.

Leer van de meester
Eentje uit de oude school, maar niet minder toepasselijk, is instructie krijgen van een volleerd meester. De leerling leert het snelst van voorgedaan krijgen en daarna onder toeziend oog zelf uitproberen. Kijk daarbij niet naar positie en grijze haren, maar naar relevante expertise en de gave om kennis en kunde over te dragen. Zo was een management trainee net uit de schoolbanken de mentor van doorgewinterde directeuren in anders leren omgaan met klanten. Net als artsen in opleiding geregeld veteraan chirurgen de nieuwste kennis en technieken bijbrengen.

Kijk de kunst af
In het verlengde van de leermeester ligt anderen zien doen. De kunst afkijken is vanzelfsprekend geen vervanging voor zelf ervaren, maar goed voor de beeldvorming. Het hoort bij goed voorgedaan doet goed volgen. Doorgaans is dat een gewaardeerde collega. Gelijken worden eerder als rolmodel nagebootst. Een lerende heeft namelijk de neiging om zich te identificeren met soortgenoten en lotgenoten. En is het voor iedereen nieuw, zoek het dan eens buiten de organisatiemuren. Door tijdelijk mensen uit te wisselen of als rolmodel in te huren. Een schone taak ligt hier weggelegd voor de nieuwe organisatieadviseur.

Aandacht
Wat aandacht krijgt groeit. Ook tussen de oren. Steek dus voldoende energie in het herhalen, anders vervalt het geheugenspoor in het brein. Kennis en kunde uit een training die niet direct wordt toegepast verdampt namelijk binnen drie weken. Dan wordt het leerdoel niet geraakt. Het is als een pijl die de roos niet haalt, doordat de (spannings)boog onvoldoende is gespannen. Zorg dus voor directe toepassing en veelvuldig oefenen. Daarbij geldt één wetmatigheid. Laat de werkplek een leerplek zijn. Beoogd gedrag leert iemand alleen al doende in de dagelijkse praktijk. Dan groeit het aantal relevante verbindingen in de hersenen. En let op voor het overspannen het doel voorbij schieten. Teveel aandacht werkt averechts.

Deze zes principes consequent toegepast maken het leren van gedrag een stuk eenvoudiger en sneller dan doorgaans gedacht. Ga veranderen zodoende niet complex voorstellen als het eenvoudig kan zijn. Binnenkort volgen nog zes principes die het leren van ander gedrag kracht bijzetten.