Circulaire bedrijfsmodellen hebben de toekomst!

Columns

In het centrum van Londen illustreren telefooncellen goed waar het bij de transitie naar een meer circulaire economie om gaat. Voorheen werd er betaald en van fossiele brandstoffen gebruik gemaakt om te kunnen telefoneren. Tegenwoordig zijn een aantal van de karakteristieke telefooncellen uitgerust met zonnepanelen en hebben ze een groen jasje gekregen. Je kunt er nu gratis gebruik van maken om je digitale apparatuur mee op te laden.

Volgens de Rotterdamse hoogleraar transitiekunde Jan Rotmans leven we niet meer in een 'tijdperk van verandering', maar in een 'verandering van tijdperk'. We zitten op het ogenblik midden in een overgang van een lineaire naar een meer circulaire economie. En dat heeft onder andere grote gevolgen voor het bedrijfsklimaat. De focus bij bedrijfsmodellen komt nu steeds meer te liggen op het aanwenden van hernieuwbare energie en het terugwinnen van materialen uit gebruikte producten. Dat vereist dikwijls een behoorlijke omslag in het denken en handelen. Daarnaast doet het een groot beroep op het innovatievermogen.

Volgens Rotmans zullen de komende tijd drie van de vijf bedrijven in de problemen komen. Hun aanpassingsvermogen schiet tekort en een groot aantal van hen zal daarom het loodje leggen.

De circulaire economie rukt op

Bij het gros van de Nederlandse ondernemingen prevaleert nog steeds de waan van de dag en reageert men min of meer reactief op deze transitie. Vaak denkt men dat het wel zal overwaaien en is men in de veronderstelling dat een meer duurzame wijze van produceren ten koste zal gaan van het bedrijfsresultaat. Slechts een klein percentage is op het ogenblik wel goed in staat om op dergelijke veranderingen in te spelen. Bij dergelijke bedrijven is men al flink doordrongen, dat principes uit de circulaire economie een flinke boost kunnen geven. Daarom wordt volop geïnvesteerd om goed op de transitie te kunnen inspelen. Hierdoor kan de voorsprong op de achterblijvers met wel tientallen procenten oplopen!

Bedrijven die het circulaire bedrijfsmodel omarmen kunnen daar flink de vruchten van plukken. Dat heeft een recent onderzoek van het Amerikaanse organisatieadviesbureau Kearney duidelijk aangetoond. Het bureau deed onderzoek op dit gebied onder 150 multinationals. Van de onderzochte populatie wordt 34 procent omschreven als vooruitstrevend op het gebied van de circulaire economie. Wat blijkt? Deze categorie bedrijven presteren veel beter dan de achterblijvers, die nog flink vastklampen aan het lineaire gedachtegoed. De voorlopers weten bijvoorbeeld gemiddeld 32 procent meer omzet te genereren. Daarnaast weet men de kosten met gemiddeld 38 procent te drukken. Zo hou je aan het eind van het jaar veel meer over onder aan de streep!

Duurzaam ondernemen werkt! Drie voorbeelden

1. Dat duurzaam produceren een belangrijke impuls aan het bedrijfsresultaat kan geven, heeft de Amerikaanse tapijttegelfabrikant Interface als geen ander aangetoond.

Sinds 1996 is er alles in het werk gesteld om de milieubelasting van het bedrijf in alle productievestigingen flink terug te dringen. Vanwege de van oudsher olie-intensieve productiewijze van de onderneming was dat geen geringe opgave en kostte het de nodige inspanningen. Zo is het energieverbruik tijdens de productie in ruim twintig jaar tijd met 46 procent gedaald en is de CO₂ voetafdruk van de tapijtproductie met 69 procent afgenomen. Tegenwoordig bestaat 60 procent van alle grondstoffen die men voor de productie gebruikt uit gerecycled materiaal. Toch is men al jarenlang wereldmarktleider en heeft men de hoogste winstmarge in de branche.

2. Ook met een relatief kleine ingreep kan in dit kader veel bereikt worden. Autofabrikanten zijn zich ook steeds meer bewust van de voordelen om op een meer duurzame manier te produceren.

Zo maakt men bij een productielocatie van BMW in de Verenigde Staten, handig gebruik van een nabijgelegen stortplaats. Het methaangas dat daarbij vrijkomt wordt tegenwoordig op een inventieve manier afgevangen. Op die manier weet men ruim 60 procent van de benodigde energie voor de productie van auto's te verkrijgen. Dat levert jaarlijks een enorme besparing op. Bovendien voorkom je op die manier dat het gas vrijkomt en een verdere versterking van het broeikaseffect veroorzaakt.

3. In ons land timmeren sommige bedrijven op dit vlak ook flink aan de weg en weten zelfs flink te profiteren van een betrekkelijk kleine investering.

Tegenwoordig wordt bijvoorbeeld het gebruikte frituurvet van alle 252 restaurants van McDonald’s in ons land via raffinage omgezet in duurzame diesel. Een prima alternatief voor het fossiele goedje aan de pomp. Deze brandstof wordt vervolgens weer gebruikt voor de verschillende vrachtwagens, die deze fastfoodketen dagelijks bevoorraden. En dat levert niet alleen milieuwinst op, maar heeft ook een positief effect op het imago en de loyaliteit van de klant.

De transitie naar een meer duurzame economie kan de nodige winst op leveren. Niet alleen voor het milieu maar zeker ook voor veel bedrijven. Alleen al in de Europese Unie kan jaarlijks 630 miljard euro door bedrijven bespaard worden op het gebruik van grondstoffen. Door de principes uit de circulaire economie toe te passen, kan men zelfs tot 15 procent bezuinigen op de input die nodig is voor het productieproces.

Kiest men voor transitie of disruptie?

Als Jeroen van der Veer begin van deze eeuw het roer overneemt bij Shell, maakt hij meteen gebruik van een krachtig statement om de missie van het concern aan te geven. En die luidt: ‘More upstream, profitable downstream’. Met andere woorden, veel olie oppompen, en met een flinke winstmarge aan de benzinepomp verkopen. Maar daar moet je tegenwoordig bij een deel van de aandeelhouders niet mee aankomen. Die willen vooral een snelle verduurzaming van het concern. Maar of dat zal lukken in deze turbulente tijden is de vraag. Komt er straks na ruim een eeuw wellicht een eind aan het bedrijf met het alom bekende beeldmerk? Gaat het olieconcern even roemloos ten onder als bijvoorbeeld het Amerikaanse Kodak? Of weet het de transformatie net als de telefooncellen in Londen, van fossiel naar groen te maken, en neemt het een voorsprong op de concurrentie?

Bronnen

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Business model, verdienmodel