Wat de Boeddha over leiderschap te vertellen had

Ooit, ca 2500 jaar geleden, verzocht Dawa Sangpo, koning van het koninkrijk Shambhala in de Himalaya, de Boeddha om spirituele leiding. Hij wilde graag verlichting bereiken, maar vond dat hij als wereldlijk heerser de verantwoordelijkheid voor zijn volk niet kon opgeven. Boeddha verzekerde hem echter dat hij absoluut geen asceet of monnik hoefde te worden om verlichting te bereiken. Door sakyong te worden - aardebeschermer - zou hij zijn vele wereldse verantwoordelijkheden kunnen combineren met het spirituele pad.

Als aardebeschermer zou het Dawa Sangpo’s opdracht zijn om hemel en aarde in evenwicht te brengen.

Hiermee bedoelde de Boeddha dat hij de harde feiten van het bestaan (aarde) met wijsheid (hemel) zou moeten zien te vermengen. Dit zou het elixer zijn voor wereldlijk en spiritueel succes.
Verder zou Dawa Sangpo zekerheid moeten ontwikkelen over de onvernietigbare fundamentele goedheid van alles en iedereen om hem heen. Hierdoor zou hij op verlichte wijze kunnen heersen.

Dawa Sangpo ontwikkelde zekerheid over de visie van fundamentele goedheid.

Hij ging actief uitdragen dat er fundamentele menselijke wijsheid bestaat die een bijdrage kan leveren aan het oplossen van de problemen van de wereld. Zijn visie inspireerde mensen - en veranderde zijn koninkrijk. De inwoners van Shambhala begonnen meditatie te beoefenen en werden volgelingen van het boeddhistische pad van zorg voor alle wezens. Hieruit ontstond een verlichte samenleving, geleid door maar liefst zeven verlichte koningen (Dharmaraja’s) op rij.

Nu is het zo, dat iedereen sakyong kan worden en ‘auspicious coincidence’ kan veroorzaken.

Daartoe zijn er binnen de Shambhalatraditie, die nog steeds bestaat, leiderschapsprincipes geformuleerd: The six ways of ruling. De eerste drie principes van heersen zijn met wijsheid verbonden: welwillend, waarachtig en oprecht zijn. Deze leiden tot rechtvaardigheid. Deze hemelse principes dienen aan de basis van de aardse principes van heersen te liggen: onbevreesd, vindingrijk en verheugd zijn. Deze laatste leiden tot rijkdom en macht. Heeft de leider de hemelse principes (1-3) niet verankerd binnen zijn systeem, dan zullen de aardse principes van leiderschap (4-6), leiden tot hebzucht en agressie.

Als we naar de wereld van vandaag kijken, kunnen we niet ontkennen dat deze zucht onder extreme hebzucht en agressie.

Dit heeft een diepgaande invloed op onze geest. Het veroorzaakt angst en twijfel, armoedementaliteit, een diep gevoel van verwarring, zelfhaat, zwakte, onvermogen. Een wijs leider onderkent dit ‘welwillend’ en stemt af op waar mensen zijn. Hij of zij ziet dat mensen - medewerkers - vandaag de dag enorm lijden. Ze worstelen met financiële zorgen, mantelzorg, oprukkend geweld in huis, op straat, in de wereld.

Het voert te ver om alle principes hier te behandelen, maar leiderschap begint volgens de Shambhalaprincipes dus met de bereidheid af te stemmen op waar mensen zijn.

Als mensen in de modus staan van ‘give me a break’, terwijl jij de vergaderruimte binnenkomt met niets anders in je hoofd dan het bereiken van je eigen doelen, dan kun je wel uittellen dat er geen synergie gaat ontstaan. Wees dus vriendelijk en geduldig. Dat is de beste manier om zaken voor mekaar te krijgen. En wees bereid weerstanden serieus te nemen, ook al lijkt dit een enorme tijdverspilling. Doe je dit niet, dan draag je daar zelf de zure vruchten van, want mensen doen gewoon niet wat er afgesproken is en alles vertraagt. Welwillendheid daarentegen creëert een atmosfeer van gezamenlijkheid en mogelijkheden: een organisatie waarin mensen zich geïnspireerd en gezien voelen.

Toch even naar jou. Hoe is het bij jou op het werk? Heb jij wel eens te maken met vertragingen binnen je organisatie?

Meer over de Shambhala visie en leiderschapsprincipes kun je lezen in:
Chögyam Trungpa, Shambhala. De Weg van de Krijger, eerste uitgave 1984, Nederlandse vertaling Servire, 1996
Sakyong Mipham, Meester over je eigen leven, eerste uitgave 2005, Nederlandse vertaling Ten Have, 2007
Chris Montone et.al. The Six Ways of Ruling. A Resource for Leaders. Shambhala Media, 2009.