Het kabinet presenteert een nieuwe koers in het Nederlandse industriebeleid om het verdienvermogen en de economische weerbaarheid van Nederland te versterken. In een wereld van groeiende internationale concurrentie, geopolitieke spanningen en technologische versnelling kiest Nederland voor focus.

Zes strategische markten

Minister van Economische Zaken Vincent Karremans kondigt in zijn brief aan de Tweede Kamer een gericht industriebeleid aan dat zich concentreert op zes strategische markten: halfgeleiders, biotechnologie, digitale diensten (met name AI), machinebouw, innovatieve chemie en aan Defensie gerelateerde groeimarkten (zoals 6G, radar, lasersatellietcommunicatie en quantum).

Volgens Karremans staat de Nederlandse welvaart onder druk door stagnerende productiviteit, tekorten aan vakmensen, beperkte ruimte en knelpunten in energie- en financieringsvoorziening. Tegelijkertijd voeren andere landen, waaronder Duitsland, Frankrijk, de VS en China, actief industriebeleid om eigen technologie en productie te versterken. “Wie nu kiest, bepaalt de toekomst. Niet kiezen is verliezen,” aldus de minister.

Huidige topsectoren stoppen

Het nieuwe beleid betekent een afscheid van het brede topsectorenbeleid. De bestaande publiek-private samenwerking blijft, maar de middelen en kennis worden meer geconcentreerd op de markten waar Nederland wereldwijd voorop kan lopen. Voor elke markt worden programma’s opgezet waarin overheid, kennisinstellingen en bedrijven samen concrete doelen, investeringen en acties formuleren. De halfgeleideraanpak in Brainport Eindhoven, beter bekend als Project Beethoven, dient daarbij als voorbeeld: een combinatie van innovatie, talentontwikkeling, woningbouw en internationale samenwerking.

De zes gekozen markten zijn geselecteerd op hun bijdrage aan economische groei, strategische autonomie en maatschappelijke uitdagingen zoals energietransitie, voedselzekerheid en veiligheid. Biotechnologie en innovatieve chemie dragen bij aan de circulaire economie en duurzame materialen; AI en machinebouw versnellen digitalisering en productiviteit; en de defensiegerelateerde markten versterken de Europese veiligheid en technologische onafhankelijkheid.

Naast focus op deze sleutelmarkten blijft het kabinet inzetten op een sterke basis voor alle bedrijven, met aandacht voor ondernemingsklimaat, toegang tot financiering, ruimte, energie, water en infrastructuur. Innovatie blijft het fundament: via de Nationale Technologiestrategie (NTS) en het missiegedreven innovatiebeleid worden publieke en private investeringen in R&D gebundeld rond tien sleuteltechnologieën.

Internationale samenwerking vormt een pijler van het nieuwe beleid. Nederland zoekt nauwere aansluiting bij Europese initiatieven zoals de Chips Act, IPCEI-projecten en het EU Innovation Fund, en wil een leidende rol spelen bij het versterken van het Europese concurrentievermogen.

Logistiek en trasnsport

Over logistiek schrijft de minister: "Een robuuste logistieke infrastructuur en goed functionerende toeleverketens zijn ook onmisbaar in een goed functionerende economie. Zonder betrouwbare exportcorridors, multimodale bereikbaarheid en ketensamenwerking stokt economische ontwikkeling. Logistiek vormt een fundament waarop verdienvermogen en weerbaarheid rusten, van leveringszekerheid tot strategische autonomie". Logistiek is geen doelmarkt, maar een noodzakelijke voorwaarde voor het succes van alle andere markten in het nieuwe industriebeleid.

Grote schaal datagebruik vormt het hart van de digitale economie en is onmisbaar voor het benutten van de mogelijkheden van kunstmatige intelligentie (AI). Door data te analyseren ontstaan inzichten die betere besluitvorming mogelijk maken. De toepassingen zijn breed: van het voorspellen van slijtage aan machines en het plannen van onderhoud, tot het optimaliseren van supply chains, het volgen van marktontwikkelingen (business intelligence) en het verduurzamen van landbouwproductie met nauwkeurig inzicht in weer, droogte en bodemkwaliteit. 

Elektrische vrachtwagens

Het segment zware wegtransportmiddelen ondergaat een snelle transitie door digitalisering, automatisering en de overstap naar batterij- en waterstofelektrische aandrijving. Deze verandering is noodzakelijk om te voldoen aan Europese klimaatdoelen: vanaf 2035 mogen alleen nog emissievrije bussen worden verkocht en vanaf 2040 moeten vrachtwagens 90% minder uitstoten.

Nederland heeft hierin een sterke internationale positie met producenten als DAF (PACCAR) en Scania, en beschikt over hoogwaardige kennis in batterijtechnologie, mechatronica, optomechatronica en laadinfrastructuur. Dankzij deze combinatie van industrie, kennis en logistiek is Nederland goed gepositioneerd om te profiteren van de wereldwijde groei van duurzame zware mobiliteit.

De markt voor elektrische trucks groeit jaarlijks met ruim 70%, en investeringen zoals de €260 miljoen voor DAF’s elektrische truckfabriek versterken de positie van Nederland verder. Daarmee kan ons land uitgroeien tot koploper in de duurzame transitie van het zware wegtransport in Europa.

Naar de wereldtop

Het kabinet ziet het nieuwe industriebeleid als de opmaat naar een veerkrachtige en innovatieve economie waarin Nederland opnieuw tot de wereldtop kan behoren. “We investeren in markten waar we sterk in zijn, versterken de samenwerking tussen overheid en bedrijfsleven, en creëren de voorwaarden voor groei, innovatie en strategische autonomie. Zo bouwen we aan een toekomstbestendige economie die banen schept, welvaart vergroot en de grote maatschappelijke uitdagingen van onze tijd helpt oplossen,” aldus Karremans. Hopelijk bedoelt de minister hier dan Europa opnieuw tot de wereldtop gaat behoren...

Bron: Ministerie