Even kijken of ik het nog begrijp. Undercover, dat was een variant van het eeuwigdurende gevecht van goed tegen slecht. Good guys doken in de wereld van bad guys met geen ander doel dan misstanden aan de kaak te stellen. 

De rechercheur, voorzien van een verkeerde zonnebril, een ‘blaffer’ en misschien zelfs een voorraadje coke. De journalist, vermomd als schoonmaker of stagiair, met een bandrecorder op het blote lijf geplakt.

Zo was het en zo hoorde het te zijn. Helden. Werd je betrapt, dan liep het verkeerd met je af. Ontmaskering, geweld, moord. En ook al viel er soms weinig te onthullen, onze bewondering hadden ze.

Een enkele intellectueel startte nog wel eens een ethische discussie of ‘zoiets wel mocht’ (er is altijd wel ergens een beklemmende beroepscode of norm te vinden), maar dat eindigde steeds in het tegendeel. De undercoveragent en –journalist dienden onze samenleving.  Weg met de misstanden, leven de helden.

Dat is dus kennelijk voorbij. We hebben nu undercoveraars die hun eigen misstanden onthullen. Je moet maar op het idee komen. Nou, dat idee is er. De baas gaat undercover. In zijn eigen bedrijf, dus niet bij de concurrent, wat ongetwijfeld in strijd is met de een of andere code, maar in elk geval nog te begrijpen.

Nee, hij duikt onder in zijn eigen organisatie. Reality tv. We zien hoe meneer de directeur zich in een monteursuniform wringt of zich met gouden ketting en shirt met ruig opschrift mengt met de onderkant van zijn bedrijf. Op zijn belangstellende vragen naar het leven op de werkvloer krijgt hij ronduit ontwrichtende antwoorden. Alles is nieuw voor meneer. Dat had hij nooit gedacht.

Gekker moet het niet worden, denk je als kijker. Het is de man zijn werk om zijn bedrijf te leiden. Het minste dat hij moet doen is voorkomen dat zijn eigen personeel in het gedrang komt. Maar hij weet niet wat er speelt, hij maakt BELEID achter zijn mahoniehouten bureau en weet van toeten noch blazen.

Maar op het eind komt alles goed. Weer veilig gekleed als directeur ontvangt hij de schepselen die hij undercover heeft uitgelokt. Die slaan hem niet op zijn gezicht omdat ze zich misleid voelen, maar kronkelen van dankbaarheid dat de grote baas zoveel belangstelling voor hen heeft gehad. De opnames eindigen met een paar scènes waarin de directeur moeiteloos de gedaante van de Verlosser aanneemt en zijn mensen prijst en beloont en zijn managers tuchtigt en bedreigt.

De serie, van Amerikaanse origine, wordt nu ook in Nederland gefabriceerd. Veronica, de omroep in kwestie, heeft nog even wat marktonderzoek laten doen en wat blijkt? De helft van de medewerkers heeft de hoogste baas nog nooit gesproken en een derde zou hem niet eens herkennen.

Tja… Dat noemt zich baas. Reken maar dat hij de mond vol heeft over ‘zijn’ mensen als ‘het kapitaal van de onderneming’. Als je dan toch undercover wilt gaan als baas, neem dan je bureau en duik daaronder. Van schaamte.

Paul Verburgt was jarenlang directeur van organisaties in de publieke en private sector en werkt nu als adviseur vanuit zijn bedrijf Minimalmanagement.

Minimalmanagement 
Raad en daad voor management en medewerkers bij reorganisatie, ontbureaucratisering, innovatie, rendementsverhoging en sfeerverbetering