Verslaafd aan macht over anderen

Columns

De mens kent vele verslavingen. De bekendste verslavingen zijn: alcohol, drugs, werken, seks, eten, gamen, gokken, roken. Wat minder bekend is, en veel voorkomt is verslaving aan "macht over anderen". Deze verslaving verstikt relaties en organisaties. Ze wordt nauwelijks onderkend. Deze verslaving is zo normaal, dat we het niet herkennen. Een voorbeeld van een extreme vorm van verslaving aan macht is die van Erdogan. Hij wil macht over iedereen en zet alles in het werk om dat te bereiken.

Mensen die anderen willen veranderen zijn verslaafd aan macht over anderen!!

Beoordelingsgesprek een vorm van macht over anderen

Binnen organisaties uiten veel leidinggevenden hun de verslaving aan macht over anderen door controle over het gedrag van medewerkers te willen hebben. Beoordelingsgesprekken zijn daar een voorbeeld van. De leider bepaalt in een beoordelingsgesprek, welk gedrag hij van zijn medewerkers verwacht en beoordeeld dat periodiek. Vooral het inzoomen op zwakheden van de medewerker geeft de leidinggevende het gevoel macht over hem/haar te hebben. Veel medewerkers raken hierdoor onzeker en laten zich als makke schapen naar een training sturen waar ze geen energie van krijgen of ze passen hun gedrag aan. Zo blijft de cirkel van macht over anderen in stand.

Bureaucratie is een andere vorm van macht over anderen door regels te bedenken waar anderen zich aan moeten houden.

Ouder kind gedrag werkt door in relaties

Binnen relaties zien we vele vormen van verslaving aan macht over anderen. Veel ouders hebben graag controle op het gedrag van hun kinderen. Hun kind moet vooral aan hun beeld voldoen. Zodra kinderen onafhankelijker worden vindt er strijd plaats. Ze herwinnen langzaam hun autonomie. Tot op middelbare leeftijd kunnen ouders nog behoorlijke invloed hebben op hun kinderen. Kinderen houden dat zelf ook in stand door hun ouders te pleasen. Een ander pleasen is een vorm van macht over de ander.

Iemand die zich ondergeschikt opstelt, heeft macht over personen die macht over anderen willen hebben. De bekend meester/slaaf verhouding.

Organisaties lopen vast op deze verslaving

Veel organisaties verkeren in een spagaat. Enerzijds willen ze macht houden over hun medewerkers en anderzijds verwachten ze meer zelfstandigheid en ondernemerschap. Dit geldt voor medewerkers idem dito. Die willen meer autonomie maar vinden dan tevens eng. Medewerkers zijn verslaafd aan macht over hun leidinggevende door precies te doen wat de leidinggevende van hun vraagt. Het bekende kip en het ei verhaal.

Overwinnen van de verslaving wekt spanning op

Zodra een leidinggevende of medewerker zijn verslaving overwint van macht over anderen zal dat in beginsel spanningen opwekken. Ineens merkt iemand dat hij/zij geen controle meer heeft over de ander. Dit kan zeer onaangename gevoelens opwekken. Of ze gaan uit elkaar of beiden transformeren naar een hogere staat van bewustzijn zodat ze op basis van onafhankelijkheid met elkaar blijven samenwerken. De verslaving is dan getransformeerd tot een hoogwaardige arbeidsrelatie.

Hogere staat van bewustzijn zorgt voor hoogwaardige samenwerkingsrelaties

Organisaties die succesvol willen blijven opereren in de 21 eeuw dienen het verslavingsgedrag van hun leidinggevenden en medewerkers te transformeren naar een hogere staat van bewustzijn. Dat hoger bewustzijn zorgt ervoor dat het verslavingsmechanisme wordt herkend en overwonnen. Dit maakt de weg vrij naar productievere hoogwaardige samenwerkingsrelaties.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Guus Cruts
Beste Sybren,

Nu heb ik van de biologen begrepen dat wij mensen tot de 'gezelschapsdieren' zouden behoren. Dat klinkt op het eerste gezicht reuze gezellig, maar het betekent wel dat de hiërarchie van de pikorde, die steeds maar weer wordt uitgevochten, diep in onze genen zou zitten. It is the very stuff we are made of. Verslaving aan de macht zou bij sommigen dan flink aangeboren zijn, maar we kunnen de baasjes die daar last van hebben toch niet genetisch gaan modificeren? Het is al met al een groot cultureel wonder dat er überhaupt in onze menselijke geschiedenis ooit democratieën zijn ontstaan. Hoe kreeg onze cultuur het in hemelsnaam voor elkaar om op die manier onze biologie te overwinnen? En jammer maar helaas, alleen al tussen 2000 en 2015 is in maar liefst 27 landen de democratie wezenlijk op zijn retour gegaan (bron: Foreign Affairs). En na 2015 is het beeld er niet rooskleuriger op geworden. Het wonder van de democratie: ik blijf er toch maar in geloven, maar uit oogpunt van realisme reken ik maar nergens op.
Jan Prins
Prikkelende these. Dat de slaaf macht over de meester uitoefent is ook een interessante gedachte. Ik geloof echter dat het meer een kwestie van drijfveren is en heb ik ook niet behoefte macht te diskwalificeren als iets negatiefs.

In mijn - wellicht wat simpele - wereldbeeld heeft de ene persoon wel een intrinsieke behoefte om dominant bedrag te laten zien. En de ander niet. Dat zijn verschillende drijfveren. Voor de ene persoon voelt het daarom logisch om invloed op het doen en laten van de ander uit oefenen en voelt de ander voelt het beter om dat zich te laten leiden. Iedereen blij. Lastig wordt het als er 2 personen die allebei graag invloed op de ander willen uitoefenen (zo ontstaan makkelijk conflicten) . Of als ze dat allebei niet willen (dat zie je vaak apathie en besluiteloosheid).

zie ook www. priman.nl

Meer over Leiding ontvangen