Hoe kunnen mensen een topprestatie leveren? Is het hard werken of gewoon een kwestie van geluk? Wat is het verschil tussen succesvolle en zeer succesvolle mensen? 

Aangeboren talent?

Topprestaties worden vaak toegeschreven aan aangeboren kwaliteiten. Er wordt nog vaak gedacht dat bepaalde mensen geboren worden met een talent dat niet iedereen heeft. Als we analyseren hoe topprestaties tot stand komen, zullen we de mythes over aangeboren talent moeten vergeten. Ieder van ons die geboren wordt met gezonde hersenen, is in staat zichzelf te ontwikkelen en uitzonderlijke prestaties te leveren. 

De juiste aanpak

Anders Ericsson - een Zweedse psycholoog met een specialisatie in menselijke prestaties en expertise - heeft ons revolutionaire inzichten gegeven in talentontwikkeling. Jarenlang bestudeerde Ericsson verschillende personen die tot de absolute wereldtop behoren en die bijzondere prestaties leveren, zoals schakers, muzikanten, sporters en zakenlieden. De conclusie die uit zijn onderzoek is dat mensen uitzonderlijke prestaties kunnen leveren als ze de juiste aanpak hanteren. Dit is allesbehalve makkelijk. Het vereist strijdlust, opoffering en eerlijke maar vaak ook pijnlijke zelfevaluatie. 

In onderstaande weergave is te zien wat nu precies het verschil is tussen mensen die een drop-out worden tijdens hun leerproces,  een stagnerende ontwikkeling ervaren en de leercurve van een expert. 

Figuur 1: De ontwikkeling van vaardigheden volgens Anders Ericsson. (Bron: Ericsson & Pool, 2017)

De leercurve van een drop-out is kort en heftig, maar niet duurzaam. Een vaardigheid wordt aangeleerd, maar er wordt al snel weer afgehaakt. 

Voorbeeld:
Ik besluit om te gaan golfen. Al mijn vrienden doen het, dus ik ga op les. De eerste lessen ben ik nog gemotiveerd, maar al snel merk ik dat het niet goed in mijn agenda past en dat ik onvoldoende tijd heb om het goed te doen. En langzaam maar zeker bedenk ik ook excuses om niet op te gaan voor mijn golfvaardigheidsbewijs. Ik haak af.

Bij de stagnerende ontwikkeling zie je dat vooruitgang wordt geboekt door oefening en herhaling, maar dat er stagnatie plaatsvindt qua niveau. 

Voorbeeld:
Een goede en ook ambitieuze tennisser die door de jaren heen op een goed niveau terechtkomt en meedoet aan de clubcompetitie, maar uiteindelijk niet verder komt en blijft hangen op zijn niveau. Het is niet nodig om nog verder te gaan, want in deze context is de tennisser al beter dan de meeste mensen.

De expert maakt een enorm verschil in zijn ontwikkeling door doelgerichte en systematische training. Een expert geeft niet op, maar zet door. Deze persoon wordt gericht begeleid om het maximale uit zijn vaardigheid te halen. Het kan altijd nog beter, is het adagium. Dit adagium herkennen we bij topsporters. De inzet is dan ook om dit continu door doelbewuste training te bewerkstelligen. 

3 stappen naar de top

Volgens het onderzoek van Ericsson zijn er drie randvoorwaarden om het niveau van expert te bereiken. Alle mensen die de absolute top bereiken hebben deze drie stappen doorlopen.

1. Je moet toegewijd genoeg zijn om te willen oefenen. Niet alleen om te oefenen, maar om doelgericht en systematisch te oefenen. Ericsson noemt dit ‘deliberate practice’.
2. Je moet voldoende tijd nemen om te oefenen en over de juiste trainingsmaterialen en faciliteiten beschikken. 
3. Je moet kunnen beschikken over de juiste coaching, begeleiding en ondersteuning.

Het verschil tussen succesvolle en zeer succesvolle mensen zit voor een groot deel in het feit dat zeer succesvolle mensen niet stoppen met zichzelf te verbeteren nadat ze goed zijn geworden. Ze blijven constant doelgericht en doelbewust werken aan hun eigen ontwikkeling.

Ben jij al op de weg van goed naar nog beter?