Sturen op zowel prestaties als werkgeluk

In het artikel uit 2011 ‘Targets gehaald, maar de organisatie verloren’[i] is de voorzitter van de raad van commissarissen lovend over de geleverde prestatie van de directrice. De werkvloer daarentegen trekt het niet meer en kwalificeert de wijze van sturing als zwaar onvoldoende. Dit veronderstelt dat het sturen op prestaties en werkgeluk van medewerkers (mensgericht) moeilijk of onmogelijk te verenigen is. Het omgekeerde is waar.

Prestatiegericht

Leiders die bijdragen aan de beste bedrijfsprestaties vertonen vaak specifieke kenmerken die gunstig zijn voor het succes van de organisatie. Volgens ChatGPT behoren o.a. Elon Musk (Tesla, SpaceX), Jeff Bezos (Amazon), Indra Nooyi (voormalig CEO van PepsiCo) en Tim Cook (Apple) tot deze categorie leiders. In Nederland wordt Ben van Beurden (ex-Shell) getypeerd als een prestatiegericht leider. Vijf kenmerken voor het bevorderen van een cultuur van prestatiegerichtheid, innovatie en strategische uitvoering binnen de organisatie zijn:

• Resultaatgerichtheid:
  Het vermogen om duidelijke doelen en prioriteiten te stellen. Focus op het behalen van meetbare resultaten en het overtreffen van prestatiedoelstellingen.
• Innovatief Denken:
  Bevordert creativiteit en vernieuwing binnen de organisatie. Moedigt het team aan om nieuwe ideeën te verkennen en te implementeren.
  Besluitvaardigheid:
  Neemt snelle en doordachte beslissingen, zelfs in uitdagende situaties. Durft risico's te nemen en verantwoordelijkheid te nemen voor de genomen besluiten.
• Aanpassingsvermogen:
  Past zich effectief aan veranderende omstandigheden aan. Leidt het team door perioden van verandering met veerkracht en flexibiliteit.
• Strategisch Denken:
  Heeft een holistisch begrip van de bedrijfsdoelstellingen en strategieën. Ontwikkelt en implementeert plannen om de langetermijnvisie te realiseren.

Leiders die deze eigenschappen vertonen, zijn vaak in staat om teams te inspireren en te motiveren om optimale bedrijfsprestaties te bereiken.

Werkgeluk (mensgericht)

Een positieve en ondersteunende werkomgeving zorgt ervoor dat medewerkers zich gewaardeerd, erkend en tevreden voelen. ChatGPT typeert Satya Nadella (Microsoft) als zodanig en noemt ook Richard Branson (Virgin, “Clients do not come first. Employees come first”). Voor Nederland is Pieter Elbers (ex-KLM) hiervan een voorbeeld. Leiders die een positieve invloed hebben op de werkomgeving en actief bijdragen aan het bevorderen van werkgeluk vertonen de volgende vijf kenmerken:

• Empathie:
  Het vermogen om zich in te leven in de gevoelens en behoeften van medewerkers. Actieve luisterhouding en aandacht voor individuele zorgen en ideeën.
• Positiviteit:
  Een optimistische en constructieve houding, zelfs in uitdagende situaties. Het bevorderen van een positieve sfeer en het benadrukken van successen.
• Transparantie:
  Open communicatie over beslissingen, doelen en verwachtingen. Het creëren van een cultuur van vertrouwen en openheid binnen het team.
• Waardering en Erkenning:
  Het erkennen en waarderen van de inspanningen en prestaties van medewerkers. Regelmatige feedback en formele erkenning voor goede prestaties.
• Ontwikkelingsmogelijkheden:
  Het bieden van kansen voor professionele groei en ontwikkeling. Ondersteunen van medewerkers bij het bereiken van hun carrièredoelen.

Empathie zorgt voor begrip, positiviteit creëert een optimistische sfeer, transparantie bevordert vertrouwen, waardering motiveert, en ontwikkelingsmogelijkheden laten medewerkers groeien en zich gewaardeerd voelen. Deze combinatie draagt bij aan het bevorderen van werkgeluk.

Prestatiegericht + Werkgeluk

Het ideale leiderschap overstijgt traditionele paradigma's door niet alleen gericht te zijn op het behalen van optimale bedrijfsprestaties, maar ook op het bevorderen van het werkgeluk van individuele medewerkers. Een effectieve leider herkent het krachtige verband tussen een ondersteunende, motiverende werkomgeving en het stimuleren van zowel individuele als collectieve prestaties. Leiders die zowel bijdragen aan de beste bedrijfsprestaties als het werkgeluk van hun medewerkers bevorderen, vertonen een gebalanceerde mix van kenmerken. Hier zijn (volgens ChatGPT) de vijf belangrijkste kenmerken als mix van de hiervoor genoemde kenmerken van prestatiegericht en werkgeluk: Empathie; Resultaatgerichtheid; Positiviteit; Transparantie en; Ontwikkelingsmogelijkheden.

Door te streven naar een evenwicht tussen empathie, resultaatgerichtheid, positiviteit, transparantie en ontwikkelingskansen, kan leiderschap een bron van inspiratie en tevredenheid worden. Dit perspectief op leiderschap is niet alleen gericht op het behalen van tastbare doelen, maar ook op het cultiveren van een gezonde, inclusieve cultuur waarin het welzijn van medewerkers een integraal onderdeel vormt van het streven naar zakelijk succes.

Tot slot

Opvallend is dat uit de opsomming van kenmerken van prestatiegericht leidinggeven alleen resultaatgerichtheid nodig is om een leider te zijn die prestaties levert en werkgeluk bevordert. De overige vier kenmerken komen allemaal voort uit de lijst van kenmerken van mensgericht leidinggeven (werkgeluk). Door deze kenmerken in evenwicht te houden, kunnen leiders een positieve en ondersteunende werkomgeving creëren waarin medewerkers zowel gemotiveerd zijn om uitstekende prestaties te leveren als zich gewaardeerd en gelukkig voelen. Deze gecombineerde benadering van leiderschap draagt bij aan een gezonde en succesvolle organisatiecultuur. ChatGPT typeert Marc Benioff (Salesforce) en Mary Dillon (Footlocker, Ulta Beauty) als leiders die beide stijlen weet te verenigen. De samenvoeging van de eerdere Nederlandse voorbeelden Ben van Beurden (prestatiegericht) en Pieter Elbers (werkgeluk) leidt tot Feike Sijbesma, de ex-baas van DSM die door ChatGPT naar voren wordt geschoven als leider die presteren en werkgeluk weet te combineren.

_{Sommige tekstdelen zijn met hulp van ChatGPT samengesteld. Wat opvalt is dat de opsomming van voorbeelden van leiders door ChatGPT - bij een open, neutrale vraagstelling - voor alle categorieën veel meer mannen (ongeveer 75%) dan vrouwen oplevert.}

[i] ‘Targets gehaald, maar de organisatie verloren’ (managementsite.nl)