Sociale innovatie en succes met innoveren

Whatsapp, Netflix en Bol.com; ze hebben met hun disruptive innovation een hele bedrijfstak opgeschud of vonden een nieuw wiel uit. Of denk aan het iconische voorbeeld van Kodak, die de digitale afslag miste en zichzelf naar het rijk van pijl en boog verwees.
Deze voorbeelden lenen zich goed voor boeken, lezingen of de vrijdagmiddagborrel. Moeten we dan maar allemaal gaan disrupten en het roer omgooien? Welnee, natuurlijk zijn er diverse succesvoorbeelden over disruptie en de opkomst van succesvolle startups, maar het financiële succes van grote bedrijven die al decennia lang hun directe concurrenten met een factor 10 verslaan onder het adagium “schoenmaker, blijf bij je leest” wordt hierdoor niet verklaard. In deze column meer hierover.

10X-bedrijven zelf aan het roer

Allereerst belangrijke lessen uit het boek Great by Choice (Collins en Hansen, 2011). Hieruit blijkt dat succesvolle Amerikaanse 10X-bedrijven (spreek uit: “tienix”)- zoals Apple, Microsoft, Southwest Airlines en Intel - over een termijn van meer dan 20 jaar de gemiddelde resultaten van hun bedrijfstak met een factor 10 hebben verslagen.

De leiders van deze bedrijven werden net als die van Kodak geconfronteerd met turbulente ontwikkelingen en onzekerheid. Maar wat hen onderscheidde was dat ze ervan uitgingen dat ze ooit in barre omstandigheden zouden belanden en o.a. investeerden in "sociale innovatie". Hun rendement was veel hoger doordat ze het heft in eigen hand namen en voorbereid waren op tegenslagen. Ook kenmerkend voor deze 10X-bedrijven was dat ze niet als Willie Wortel voorop liepen met "techinnovatie", maar dat ze wel een minimum innovatieniveau kenden dat voldoende was om te concurreren in hun branche.

75% van innovatiesucces bepaald door “sociale innovatie” en slechts 25% door "techinnovatie"

In aansluiting daarop een interessant inzicht uit onderzoek uit 2007 van professor Volberda (e.a.). Hieruit blijkt dat 75% van het innovatiesucces in Nederland bepaald wordt door “sociale innovatie” en slechts 25% door R&D-investeringen.

Wat is sociale innovatie? 

Maar als sociale innovatie 75% van het innovatiesucces bepaalt, wat is dat dan precies en hoe werkt dat? Sociale innovatie kun je indelen in vier dimensies, welke gaan over de wisselwerking binnen teams en organisaties.
Einstein filosofeerde al: "als je doet wat je deed, krijg je wat je kreeg". Voor vooruitgang heeft de wereld behoefte aan verbinders, friskijkers en dwarskijkers. Dan denk ik aan innovator Johan Cruijff, die met z'n opvattingen als voetballer en trainer een ingrijpende invloed had binnen de kaders van de voetbalsport. Het gedachtegoed dat nog steeds voortleeft bij kampioensclubs zoals Manchester City, Ajax en Barcelona. Hoewel hij destijds de beste voetballer was van Europa, snapte hij als geen ander dat voetbal een teamprestatie is. "Wat heb je nou liever? Een goed 11-tal of 11 goede 1-tallen?".

Sociale innovatie tijdens mijn werkverleden in B2B

Vier dimensies met de belangrijkste kenmerken en een tweetal acties in de praktijk als voorbeeld.

1. Flexibel organiseren

• Zelfsturende teams. Door werken in teams krijgen medewerkers verbinding, ambitie en enthousiasme.
• Continu monitoren en aanpassen van eigen processen en producten.
• Balanceren van efficiency en innovatie; sturen op financiële en operationele resultaten, maar ook op productintroducties en competentieontwikkeling.

• Vooroplopen met introducties van nieuwe digitale verpakkingsoplossingen binnen bestaand machinepark.
• Unieke klantoplossingen met "flooring as a service" (vloerinstallatie, onderhoud en vervanging).

2. Slimmer werken

• Talentontwikkeling door medewerkers te betrekken bij verschillende activiteiten. Investeren in kennisontwikkeling en ruimte voor initiatief.
• Diversiteit van mensen.
• Diverse (management)competenties: kennis diep genoeg om operationele problemen op te lossen, maar vooral breed genoeg om nieuwe producten of processen te creëren.
• Beloning gebaseerd op teamprestaties voor betrokken medewerkers van begin tot eind.

• Continu trainen van operators, management, salesteam en nieuwe medewerkers.
• Mensen worden beoordeeld op bijdrage aan organisatie, niet op leeftijd, religie, geslacht of geaardheid.

3. Dynamisch managen

• Visionair leiderschap dat samenwerking en kennisuitwisseling stimuleert met kaders voor decentrale besluitvorming. Visie op hele waardeketen waarin organisatie actief is.
• Snel herkennen en toepassen van nieuwe kennis en inzichten. Initiatieven voor externe kennisuitwisseling.
• Multifunctionele samenwerking in teams.
• Leren van fouten, verbeteringen doorvoeren en uitwisselen best practices binnen de organisatie.

• Heldere toekomstvisie met "stip aan de horizon" en activiteiten op gebied van duurzaamheid, goed werkgeverschap, partnership en verbetercultuur.
• Multifunctionele key accountteams met MT-lid als sponsor.

4. Co-creatie

• Deelnemen in externe netwerken en kennisallianties.
• Samenwerking en kennisdeling met klanten, leveranciers en andere stakeholder.
• Samenwerking met innovatiepartner (Philips) buiten vloerbranche: "luminous flooring".
• Geautomatiseerde bestelsystemen voor key accounts.

Samenvattend

Innovatie is veel meer dan techinnovatie en er valt veel te winnen met sociale innovatie. Disrupt or be disrupted? Schoenmaker, houd je bij je leest! Ik ben ervan overtuigd dat organisaties met een snufje minder Willie Wortel maar een tikkeltje meer Cruijff een betere performance kunnen neerzetten met huidige mensen en middelen.

Wat doet jouw organisatie aan sociale innovatie?