Sociale innovatie biedt kansen, kennis is nodig.

Hoe verkrijg je een voorsprong op je concurrenten en ben je als organisatie beter toegerust op toekomstige ontwikkelingen? In welke organisaties komt ondernemerschap beter tot bloei? Het antwoord op deze vragen kan gevonden worden in het innovatief klimaat in organisaties.

Sociale innovatie

Er is een toegenomen aandacht voor innovatie. Als gevolg hiervan bracht de Adviesraad voor wetenschap, technologie en innovatie een onderzoeksrapport uit onder de titel De kracht van sociale innovatie.
De AWT ziet sociale innovatie als een verzamelnaam voor hedendaagse initiatieven van mensen en organisaties gericht op innovatieve oplossingen voor maatschappelijke vraagstukken. Sociale innovatie begint doorgaans bij personen en organisaties die een maatschappelijke probleem zien en het plan opvatten er iets aan te doen. Bovendien verwijst het begrip sociaal ook naar het proces: samenwerking in groepen of netwerken.
Met sociale innovatie wordt vaak gedoeld op praktijken die klein en spontaan beginnen, meestal met een lokaal karakter. Veel sociale innovaties komen voort uit een initiatief van enthousiaste individuen of maatschappelijke organisaties. Buurtbewoners en lokale organisaties richten zich bijvoorbeeld op het verbeteren van de leefbaarheid in de eigen buurt of op alledaagse problemen waarmee ze in hun eigen leven geconfronteerd worden.
Bij innovatief organiseren gaat het om slimmer werken. Anders denken over verhoudingen tussen en binnen organisaties, de inzet van mensen en de manier van leidinggeven.

Zo boog Jos de Blok, oprichter van Buurtzorg Nederland, zich over het vraagstuk hoe je een zorgorganisatie anders kunt inrichten. Hierbij is sprake van een betere koppeling tussen sturing en autonomie. Dit concept, waarbij gewerkt wordt aan het bevorderen van zelfsturing door de zorgprofessional, vindt inmiddels veel navolging. Lees meer over Jos de Blok on Organizational Stuctures in RSA Spotlight op YouTube

Ander voorbeeld is Ricardo Semler die zijn visie vorm geeft op basis van zijn revolutionaire ideeën over democratische bedrijfsvoering. Semler transformeerde op jonge leeftijd zijn vaders bedrijf Semco radicaal en bouwde het uit tot een succesvol zakenimperium. Zo mogen zijn werknemers hun eigen werktijden, baas en salaris bepalen. Na het succes van vorig jaar, toen Semler zijn inmiddels bekende Semco-stijl bedrijfsaanpak in Nederland uiteenzette aan een paar honderd ondernemers, gaat hij nu in op zijn visie en bedrijfsvoering voor de komende jaren voor een gehoor van management consultants. Semler is de oprichter van de Lumiar school en Ralston Semler Foundation.
De braziliaanse topondernemer Ricardo Semler komt in september naar Nederland voor de International Consultancy Conference 2015. Tijdens deze conferentie die 22 en 23 september plaatsvindt, zal Semler zijn visie geven op de invloed van technologische en sociale innovaties op de veranderende arbeidsverhoudingen.

Beide genoemde voorbeelden laten elementen zien van een betere koppeling tussen sturing en autonomie, telkens in weer andere variaties. Door daarin wat handiger te zijn dan de concurrenten realiseert men concurrentievoordeel. Het betreft een ontwikkeling die al eeuwen aan de gang is. De kern is een slimmere sturing in combinatie met het faciliteren van autonomie en verantwoordelijkheid.

Waarom maken we niet meer werk van samen werken aan verbeteringen? Daar is lef voor nodig. Lef dat mensen als Ricardo Semler en Jos de Blok tonen. Ik ben van mening dat het (hoger) onderwijs gebaat is bij het nog meer toepasen van sociaal constructivisme als moderne leertheorie. Het constructivisme gaat er van uit dat mensen zelf betekenis verlenen aan hun omgeving en dat sociale processen hierbij een prominente rol spelen. Door de basis te leggen in het onderwijs zullen toekomstige werknemers in het arbeidsproces meer profijt hebben van de ontwikkelde kwaliteiten.

Kennisdeling

Ik zie hier een rol weggelegd voor kennisinstellingen. Bijvoorbeeld met het stimuleren van kennisdeling. Het onder de aandacht brengen van sociale innovatie bij docenten en studenten en hun bedrijven. Daarnaast zie ik een rol in het creëren van netwerken waarin instellingen en bedrijven samenwerken rond thema’s die projecten met sociale doelen uitvoeren. Bied als kennisinstituut steun aan onderzoek of publicaties van scripties uit de afstudeerfase.
"Kennis maak je met elkaar" Loesje.

Martin van Brakel is zelfstandig adviseur en helpt organisaties veranderen met persoonsgerichte coaching.