Slaaptekort maakt leiders ongeduldig, prikkelbaar en vijandig

De klok verspringt van 02:59 naar 03:00. Ik slaap nog steeds niet. Mijn gedachten gaan alle kanten op: Ik moet nog een bloemetje laten bezorgen bij Patricia… Wanneer zal ze weer komen werken: moet ik vervanging voor haar regelen? Kunnen we niet tóch met de trein naar dat vakantiehuisje in Frankrijk? Waarom lig ik toch zo lang wakker?

Wat zijn de tips die ik leidinggevenden die wakker liggen altijd geef?… Er zijn zo veel mensen die hier last van hebben, zal ik er een artikel voor ManagementSite over schrijven? Begin ik dan met mezelf als voorbeeld of met dat van Felix?…

Rond 03:30 uur herinner ik me een advies dat leidinggevende Felix zo goed helpt: Bepaal op welk moment van de volgende dag je tijd neemt om constructief aan al je gedachten te werken. Spreek jezelf toe dat je dan veel effectiever bent dan in de nacht, zeker na een nacht goed slapen. Ik moest de zin nog vier keer herhalen voordat ik in slaap viel.

^{“Morgen om 8:30 uur ga ik constructief aan deze gedachten werken. Ik ben dan veel effectiever dan in de nacht, zeker als ik nu goed slaap.”}

42% van de managers slaapt zes uur of minder per nacht

Veel leidinggevenden die ik coach slapen minder dan de aanbevolen 7 à 8 uur per nacht. Ze gaan laat naar bed of staan vroeg op, zodat ze meer kunnen doen: zowel werk gerelateerde als privé activiteiten. Of ze liggen wel 7 à 8 uur in hun bed, maar slapen niet. Zoals Felix die regelmatig het gezicht van een medewerker voor zich ziet, of zijn to-do-lijst langsloopt, terwijl hij eigenlijk wil slapen.

Uit een internationaal onderzoek van Center for Creative Leadership blijkt dat maar liefst 42% van de ondervraagde managers zes uur of minder per nacht slaapt.

Een slecht slapende leider presteert individueel minder goed

Mensen werken slordiger en maken meer fouten na een slechte nachtrust, blijkt uit onderzoek van Christopher Barnes en Cristiano Guarana van de University of Washington’s Foster School of Business. Een slechte slaper presteert individueel minder goed. Dat herkennen we allemaal: nadat ik de hele nacht had liggen malen, kwam er de volgende dag weinig uit mijn handen.

Ik was ook stikchagrijnig en had een kort lontje. Barnes en Guarana stellen vast dat leiders met slaaptekort ongeduldiger, prikkelbaarder en vijandiger zijn. 

Manager-medewerker relaties van kort slapende leidinggevenden zijn slechter

In het onderzoek van Barnes en Guarana werd de slaaptijd van 40 managers en de relatie tussen hen en hun 120 directe ondergeschikten onderzocht tijdens de eerste drie maanden van hun samenwerking. Het blijkt dat een kortere slaaptijd van de leidinggevenden een negatief effect heeft op de manager-medewerker relatie.

Het onderzoek werd uitgevoerd met managers en medewerkers die nog geen eerdere werkrelatie met elkaar hadden. De onderzoekers hadden verwacht dat het negatieve effect na verloop van tijd zou afnemen naarmate mensen elkaar beter leerden kennen, maar dat gebeurde niet. Slaaptekort was aan het einde van de drie maanden net zo schadelijk voor de relatie als aan het begin. De leiders waren zich echter totaal niet bewust van de negatieve dynamiek.

Hoe hoger in de boom, des te meer slaap

Wie zich vaker bewust zijn van de invloed van hun slaap zijn senior managers. Rasmus Hougaard en Jacqueline Carter interviewden duizenden leidinggevenden en ontdekten dat hoe hoger iemands rol in een organisatie, des te meer uren per nacht deze persoon slaapt.

De onderzoekers zagen twee mogelijke verklaringen. Ofwel hoger in rang betekent dat je meer kunt slapen, omdat er meer mensen zijn waaraan je werk delegeert. Of deze hoog geplaatste leidinggevenden hebben de wijsheid en discipline om voldoende te slapen en daardoor een hoog prestatieniveau te behouden zonder op te branden.

Hun conclusie is dat het laatste het geval is. Een geciteerde CEO: "Slaap is altijd de basis geweest voor mijn prestaties. Als ik minder slaap, presteer ik minder.”

“Als ik minder slaap, presteer ik minder.”

Hun belangrijkste boodschap: als je een effectieve leidinggevende wilt zijn, zorg dan voor voldoende slaap.

We weten het wel, maar we doen het niet

Als slaap zo belangrijk is, waarom slapen we dan toch zo slecht? Waarom doen we er zo weinig aan? Maar liefst 63% van ons Nederlanders is niet tevreden met hun slaapkwaliteit, maar onderneemt hiervoor geen actie. Uit het slaaponderzoek van de Hersenstichting, het Trimbos-instituut en IKEA Nederland blijkt dat we heel goed weten wat we kunnen doen voor een betere nachtrust, maar dat we hier vervolgens niet naar handelen.

Vandaar dat je in dit artikel niet dé vijf gouden tips leest waardoor je beter gaat slapen. Jij kunt me ook wel vertellen dat je beter slaapt als je niet tot laat naar een scherm kijkt, minder koffie drinkt en overdag goed beweegt. Met dit artikel wil ik je vooral helpen dat je iets gaat doen: iets wat jou persoonlijk helpt om beter te slapen en wat je ook echt tot uitvoering gaat brengen.

Wat helpt jou persoonlijk?

Als je beter wilt slapen, helpt het om te bedenken wat jou persoonlijk helpt om beter te gaan slapen. Liever een paar kleine aanpassingen in je leven die je makkelijk volhoudt en die je echt gaat uitvoeren, dan één voornemen dat heel goed zou helpen als je het doet, maar wat zo’n verandering is, dat je het na een paar dagen al opgeeft.

Zes typen interventies

Er zijn zes verschillende typen interventies die je voor elke verandering kunt gebruiken. In bijgaand overzicht worden deze zes typen interventies voor beter slapen vermeld.

_{De zes bronnen van invloed vrij vertaald naar: Patterson, K., Grenny, J., McMillan, R., Switzler, A., 2012, Crucial Conversations – Tools for Talking When Stakes Are High, New York: McGraw Hill.}

De vragen in de kolom willen, helpen je gemotiveerd te blijven en de vragen onder kunnen laten je bedenken wat je nodig hebt om bekwaam te worden of een context te creëren waarin je beter slaapt. Hoe meer interventies je voor zowel willen als kunnen in verschillende categorieën uitvoert, des te groter de kans dat je beter gaat slapen. Wanneer je alles uit jezelf moet halen (persoonlijk), is het lastiger om beter te gaan slapen, dan wanneer je daarbij hulp krijgt van anderen (sociaal) of je omgeving (structureel).

Zo heb ik een meditatieoefening geleerd (kunnen/persoonlijk), wijst mijn partner me erop dat ik beter functioneer na een goede nacht slapen (willen/sociaal) en ligt mijn telefoon al jaren `s nachts in de woonkamer (kunnen/structureel). Geen drastische interventies, wel op verschillende niveaus en makkelijk uitvoerbaar.

De interventies maken je geen Doornroosje

Natuurlijk ga ik nog wel eens de mist in, daar begon dit artikel mee. Achteraf weet ik precies welke samenloop van omstandigheden er die nacht voor zorgde dat ik de slaap niet kon vatten. De interventies om beter te gaan slapen maken me geen Doornroosje, maar ze zorgen er wel voor dat ik structureel beter slaap.

Wil jij een effectievere leider zijn, kies dan drie kleine interventies van verschillende categorieën waardoor je structureel beter gaat slapen. Inspiratie over de mogelijke interventies? Bekijk het overzicht met in elke categorie verschillende interventies die helpen om beter te slapen.

Ik hoop dat je vannacht lekker slaapt.