Hoe overleven mensen in professionele teams in een wereld die gekenmerkt wordt door individualisering, versnelling en winstmaximalisatie? In tegenstelling tot de theorieën in de gangbare managementliteratuur wordt dynamiek in teams in commerciële organisaties vooral beheerst door eigenbelang, angst, bindingsverlies en macht. Daarin onderscheiden deze professionals zich nauwelijks van 'gewone' mensen in het alledaagse leven.
Weinig animo
Machtsposities, uitsluitingsmechanismen, vertrouwensvragen en communicatieproblemen bepalen de effectiviteit van een team sterker dan gewoonlijk wordt gesuggereerd. In een complex proces van dubbelzinnige gedragingen, opgevoerde voorstellingen en versluierde belangen verloopt de teamdynamiek weinig rationeel. Uiterst zelden zijn teamleden zich dit expliciet bewust; onzekerheid, irrationeel en illusoir gedrag, eigenbelang en angst zijn nu eenmaal geen processen die gemakkelijk onthuld worden. Doordat zij het belang niet zien, bestaat er in deze door versnelling voortgedreven teams doorgaans weinig animo om hier aandacht aan te besteden.
Effectiviteit en plezier
Patronen beïnvloeden de effectiviteit van teams én het werkplezier van de betrokken teamleden in hoge mate. Men kan er dus maar beter rekening mee houden. Er zijn daarom nieuwe ideeën voor de aansturing van teams, waarbij ruimte ontstaat om de onderstroom toe te laten en tot nu toe verhulde mechanismen in teamdynamiek te benutten.
Succesvol team bestaat uit optimale mix van vier types
Veel belangrijker dan het beschikken over de juiste vaardigheden, is dat de teamleden zonder politieke spelletjes met elkaar samen kunnen werken. Om dat voor elkaar te krijgen, is het essentieel dat de groep beschikt over de juiste mix van vier persoonlijkheden:
1. Tovenaars
Dit zijn de rationele, fantasierijke zielen van de organisatie. Zij leven voor nieuwe ideeën en inzichten, op het obsessieve af. Hun manier om mensen te motiveren is een konijn uit een hoge hoed te toveren. Ze zijn gek op discussiëren.
2. Minnaars
Voor deze mensen draait alles om onderlinge relaties. Ze zijn pragmatisch, maar emotioneel. Ze zijn sterk gericht op het formeren van winnende allianties. Ze laten zich niet door hun ratio, maar door hun gevoelens leiden. Compromissen sluiten en iedereen tevreden stellen, zijn hun ultieme doelen.
3. Soevereinen
Soevereinen zijn emotioneel en fantasierijk. Ze kijken naar het grote geheel en de lange termijn en alles moet wijken voor het doel dat gehaald moet worden. Ze zien mogelijkheden waar anderen alleen onmogelijkheden zien. Ze laten zich vooral leiden door hun overtuigingen. Hun missie is richting en sturing geven.
4. Strijders
Strijders zijn rationeel en pragmatisch. Ze zijn gefocust op het volgende gevecht en zien vooral de korte termijn. Voor hen zijn mensen verantwoordelijk voor de systemen en de eerlijkheid van die systemen. Ze laten zich leiden door feiten. Ze willen actie en zien liever vandaag dan morgen resultaat.
Ideale mix
Dit is natuurlijk wel heel simpel gesteld, maar als manager kunt u er uw voordeel mee doen als u een team samen moet stellen. De beste teams bevatten een gezonde mix van de verschillende types. Elk type is namelijk ergens anders goed in. Als één type overheerst, kan dat spanning en conflicten, verminderde creativiteit, verminderde flexibiliteit, risicomijding en verlamming tot gevolg hebben. De beste leiders weten wat voor type ze zelf zijn en omringen zich met mensen die hun sterke kanten aanvullen en hun zwakke verbeteren.
Combinaties
Een Strijder heeft een Tovenaar, een Soeverein en enkele Minaars om zich heen nodig om optimaal te presteren. Wat je echter vaak ziet in een organisatie is een groep Strijders die niet van Tovenaars houden en die dus buiten hun team houden. Teveel Tovenaars is ook weer niet goed. Ja, het team zal barsten van de briljante ideeën maar concrete actie blijft waarschijnlijk uit. Bovendien hebben ze de neiging de praktische kant van de zaak uit het oog te verliezen en kunnen ze onderling blijven debatteren. Teveel Minnaars in een team levert weer hele andere problemen op. Deze mensen hechten meer waarde aan overeenstemming dan aan resultaten. Ze vergaderen dus veel te vaak en doen te weinig. Een Minnaar hecht bovenmatig aan extern advies en ontbreekt het aan strijdlust. Als een team grotendeels uit Strijders bestaat, komt het vrijwel zeker in de problemen als er veranderingen plaatsvinden. Ze zijn dan niet in staat proactief te handelen en missen kansen die de concurrentie wel grijpt. Strijders zijn als soldaten: ze hebben sturing nodig en zullen niet snel zelf met innovatieve ideeën komen. Teveel Soevereinen op hun beurt gaan teveel richtingen tegelijk op of veranderen te vaak radicaal van strategie. Een team met veel Soevereinen mist een vast richtpunt en is continu met teveel dingen tegelijk bezig. Er is geen consensus, er wordt slecht gecommuniceerd en er is voortdurend strijd over richting en strategie. Uiteraard vereisen sommige organisaties de dominantie van een bepaald type om een bepaalde strategie na te streven. Tovenaars passen het best in ondernemingen die het moeten hebben van innovatie. Strijders komen het best tot hun recht in competitieve omgevingen die een vechtersmentaliteit vereisen.
Gerelateerd artikel:
Manipuleren op emoties
Machtsspelletjes bij vergaderen en onderhandelen
door: Willem Mastenbroek
“Ik zie hier een echte “win-win” situatie ontstaan. Dankzij ons constructieve overleg zijn we er zo goed als uit. Als we nu nog de aanbevelingen uit dit voortreffelijke rapport meenemen dan kunnen we een glas drinken op het resultaat!”. Dit klinkt mooi nietwaar? Toch is enige argwaan op zijn plaats. Deze mooie formuleringen kunnen wel eens toedekken dat u het schip ingaat.
De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron. (samenvatting uit: Managers Online
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>