Perpetum Immobile

24 maart 2008: binnen één en hetzelfde nieuwsbericht twee gerelateerde items. Ikea en meubel boulevards melden record aantal bezoekers op 2e paasdag en . . . Kabinet gaat aantal koopzondagen terugdringen. Wat dit met innovatie te maken heeft? Alles!!! Even kijken wat “stakeholders” er van vonden.

Koopzondagen zijn ingevoerd als een van de laatste stuiptrekkingen van Paars III. Nu een wetsvoorstel om koopzondagen terug te dringen. De mening van de consument was vanaf het begin duidelijk en voorspelbaar. Onderzoek toont steeds aan dat de consument er blij mee is, hetgeen ook blijkt uit verkoopcijfers. Detaillisten schreeuwden moord en brand bij invoering van de koopzondagen. Het zou alleen de kosten opjagen, geen additionele omzet geven en trammelant met personeel geven. Dat bleek een vergissing: er is wél additionele omzet, de kosten worden gewoon doorberekend en personeel weet uit het hoofd dat 7x24 ongeveer 40 uur is.

Struikelblok #1: veranderen “an sich”
Niet de inhoud van een verandering geeft problemen, maar het feit DAT er iets verandert. Om het even WAT er verandert. Vrij naar Newton: “Een object wil volharden in de staat waarin het zich bevindt”. Daarom is stoppen met roken moeilijk, bestaan anorexia en bolemia gezusterlijk naast elkaar. Daarom werken managers in de vakantie en gaan uitvinders dóór met uitvinden. Eerste wet van Steynebrugh: “Willekeurig welke verandering geeft problemen”. Gedragsproblemen wel te verstaan.

Struikelblok #2: Vorm van de verandering
Er zijn twee oervormen: meer/minder van iets (incrementele innovatie) of iets anders (disruptive innovatie). Beide zijn in basis verandering en stuiten dus op weerstand: altijd en eeuwig en overal. Maar de disruptive innovatie scoort belangrijk hoger op de weerstandladder. Dat hebben we kunnen zien bij alle disruptive innovaties: radiobuis > transistor, analoog > digitaal,

Struikelblok #3: Win-loose strategie
Veel bedrijven willen wél hun investering, maar niet het succes delen met anderen.
Win-win wordt vaak met de mond beleden, maar niet in het echt.

Struikelblok #4: het “gevestigde” opleidingen circus
Innovatie is langzaam een echt vak aan het worden. Net als marketing, dat in het begin uit een verzameling van meer/minder samenhangende trucjes bestond en nu gewoon een vak is en een niet meer weg te denken bedrijfsproces.
De “innovator” moet een viertal zaken beheersen:
• Tools (TRIZ, SIT, ASIT, SCAMPER etc)
• processen: basis én praktijkervaring met bedrijfsprocessen
• branche ervaring: weten hoe de wieltjes draaien in branche X, Y of Z
• kennis van en ervaring met groepsdynamiek

Maar gevestigde opleidingsinstituten zijn hier helemaal niet op ingericht. Zaken als accreditatie, roosters, wet- en regelgeving m.b.t. lesuren etc gooien roet in het eten. Moet je eens proberen een opleiding/training in de vakantieperiode te laten doorlopen. ONBESPREEKBAAR!!! Het nieuwe vak moet passen in de oude structuur. Tja, en dan duurt zo’n opleiding ineens 3 jaar. Verlammend en achterlijk.

Struikelblok #5: Overheid
In maart 2000 ondertekenden alle Europese landen de Lissabon strategie. Ook Nederland. Grootse plannen: Europa zal de rest van de wereld even een poepje laten ruiken.
Initiatieven bestonden voornamelijk uit het pijlsnel oprichten van commissies. Ook in Nederland sloeg de innovatiekoorts toe. Inmiddels hebben we de “tweede innovatie cyclus” met Balkenende als stormram-boegbeeld.

Maar waar blijft het Ministerie van Innovatie? Waar zijn belastingvoordelen voor bedrijven die hun nek uitsteken? Waar blijven de opleidingen? Waar zijn de octrooien en patenten nieuwe stijl? Wanneer wordt met belastinggeld vergaarde kennis “om niet” terug gegeven aan de belastingbetaler? Waar blijft de west-oost route voor vrachtwagens? Wachten we tot Antwerpen het WEL doet? Voorlopig is kennis afgeschermd door lidmaatschappen, passwords etc of . . . wordt voor schandalige bedragen te koop aangeboden. Schandelijke voorbeelden zijn “de” tape van de KvK of de X-Y-coordinaten van postcodes.

Struikelblok #6: de zwoegende meerderheid
Wellicht de meest erge van alles is de lamzakkerige houding van “de Nederlander”. We weten allemaal dat dit niet werkt, maar we doen er niets aan. Rechts inhalen mag niet, maar op de innovatiesnelweg worden we aan ALLE kanten gepasseerd. Door China, Korea, India, Pakistan etc. Eerst lieten we de laaggeschoolde arbeid vertrekken. Nu ook de kennis?

Lichtpuntje
Natuurlijk zijn het de ondernemers en de bedrijven weer die zorgen dat het licht niet helemaal uitgaat. Ze investeren, wel of niet gehinderd door een overheid.

Stelling
Als er niet dramatisch iets verandert aan onze polder mentaliteit hebben we over 10 jaar 20 miljoen werklozen.

Jos Steynebrugh
Change Enhancement, Zoetermeer