Over het implementeren van nieuw besturen

Klinkt als San Franciso tijdens the sweet sixteeth. Of niet soms? En die bloemenkids van de Roaring Sixties zijn de bestuurders van nu! Velen raakten weliswaar onderweg hun idealen 'n beetje kwijt: van babyboomers naar bonusjagers. Van Peace naar Profit dus. Maar die nieuwe ideeën van toen zijn actueler dan ooit. Omdat ze naadloos passen in de huidige tijdsgeest van sturen op eigen kracht. Waarbij een indringend appèl op eigen verantwoordelijkheid wordt gedaan. Waarbij People en Planet weer centraal komen te staan. Lees het artikel maar het recente nummer van Slow Management van Marike van Zanten over NieuwBesturen.nl. Dat platform brengt namelijk frisse bestuurders die openstaan voor die andere visie van nieuw besturen met elkaar in contact. Met succes overigens!

Maar waar hebben we het dan over bij nieuw besturen. In feite gaat het om drie dingen zoals Van Zanten dat zo helder opsomt. Eigenlijk allemaal heel logisch trouwens!

1. Openstaan voor vroege signalen uit je omgeving, ook wel stakeholdersvalue genoemd.
2. Verbinding maken met die belanghebbenden: naar elkaar luisteren, gewoon met elkaar het gesprek voeren in onderlinge dialoog.
3. Het formuleren van een geloofwaardige en betrouwbare boodschap die aansluit bij het belang van die ontvangers. Reputatie in gewoon Hollands.

En die nieuwe bestuurders hebben daarnaast het vermogen tot zelfreflectie. Tot verandering van hun organisatie, te beginnen uiteraard met zichzelf. Ze tonen leiderschap. Want ze ontlenen hun status niet aan hun plek in het organogram. Ze zijn authentiek. Want ze overstijgen gewoon hun eigen ego!

Of dit nieuw is? Helemaal niet! Maar dit denken neemt zoals Van Zanten helder beschrijft wél definitief afscheid van het traditionele topdown denken. Dus de structuur van die verstikkende organisatiehark. Waarbij van binnen naar buiten wordt gedacht. Waarbij men de eigen organisatie als zender ziet en daarmee als baas van de boodschap. Lekker en veilig naar binnen gericht. Want dat primaat is zo'n tweeduizend jaar na Christus écht wel verschoven naar de ontvanger. Waarbij die afnemer ook de vrijheid krijgt om binnen de geschetste kaders ook ruimte  van denken en doen te hebben. Waarbij een eigen verantwoordelijkheid past. Want zo blijf je ze immers binden en boeien. Daarom dat bestuurders ook niet langer moeten schuilen achter allerlei duffe regels en procedures. Ze zijn er voor de klant en moeten organiseren dat alle partijen -ondanks verschillende rollen- werken vanuit hetzelfde belang. Sturen op onderlinge complementariteit dus. Waarbij die afnemer centraal staat en de verschillende partijen elkaar versterken. Gericht op dat gemeenschappelijke belang natuurlijk! Om zo samen de taart groter te maken. Kijk maar eens naar de voorbeelden van het implementeren van PPS in de wereld van Rijkswaterstaat en de Rijksgebouwendienst! En juist als je over de grenzen van je eigen sector heenkijkt, ontstaan er innovatieve ideeën waar je alleen nooit opkomt. En daarbij hoort dat je accepteert dat de voordelen van die innovatie ook wel eens bij een andere partij dan bij jezelf terecht komen. Ook dat kenmerkt nieuw bestuur.

Maar wat betekent dat nieuwe besturen voor de publieke sector? Ook hier is sprake van een fundamentele andere wijze van denken. Als het ware van een toetsende overheid naar een autonome overheid met eigen ambities. Zoals een van 's lands jongste burgermeesters Rayen Palmen het zo pakkend verwoordt in Slow Management: 'Inmiddels zijn we weer wat teruggekeerd naar een middenweg: een overheid die als partner midden in onze samenleving staat. Geen overheid meer die van bovenaf de berg op het dorp neerkijkt. Die besluit wat goed voor hen is. Die in splendid isolation met de gordijnen dicht beleid maakt. Maar een ‘tussenheid’ die in dat dorp is gaan wonen'. Tussen haar bewoners dus. Om zo maximaal in te kunnen spelen op hun wensen. En die hen ook kan aanspreken op hun eigen verantwoordelijkheid die nodig is om die collectieve doelen gerealiseerd te krijgen. Want als je inspeelt op de behoeftes van ieder mens, dan zorgt dat belang heus wel voor zichzelf!