Oh nee, niet weer een inspiratiesessie!

Boeken · Columns

Motivatie is een overgewaardeerd concept, een mythe. Het concept motivatie heeft ons een hoop leed gebracht en tegelijkertijd is het een concept dat velen omarmen. We kennen allemaal de inspiratiesessies waarin we warm gemaakt worden voor een nieuwe koers. Met mooie verhalen en gelikte filmpjes moeten we in de gewenste richting gaan denken. Er bestaan echter geen toverstokjes waarmee je de organisatie door middel van mooie woorden goed laat presteren. Als de mensen niet competent zijn om hun rol bekwaam uit te voeren, of binnen de groep hanteert men niet de juiste werknormen, zal een verleidelijke visie over het volgende managementmodel geen enkel verschil maken.

“The necessity to change has to overcome the necessity not to change, or the desired change just won’t happen” Lee Thayer

Motivatie op de snijplank

Motivatie betekent vaak dat je prestaties van mensen kunt verbeteren met de ‘juiste’ woorden. Wat de ‘juiste’ woorden zijn hangt af of het aansluit bij dat wat de ontvanger als ‘juist’ beschouwd. Niet jij maar de ander bepaalt wat ‘juist’ is. Stel je wilt een verandering initieren waarin mensen weinig zien, dan zijn de ‘juiste’ woorden niet te vinden. Daarnaast bestaan er normen. In een afdeling waar middelmatige prestaties de norm zijn, wordt elke poging van om daar bovenuit te stijgen al gauw bespot. We kennen allemaal wel de collega’s die mentaal opgepompt terugkomen van trainingen of nieuwe collega’s die zichzelf weer eens zo nodig moeten bewijzen. Motivatie legt het dan af tegen de bestaande normen.

Mensen zijn gewoontedieren. Door de tijd heen ontwikkelen we mentale modellen, die als raam functioneren voor hoe we naar de wereld kijken. Deze mentale modellen zijn (grotendeels) onbewust en functioneren als een automatische piloot. Het voordeel is dat we allerlei handelingen en situaties snel kunnen uitvoeren en begrijpen zonder daar lang over na te hoeven denken. Hier wringt de schoen. Voor iemand nog maar iets heeft gezegd is er al een oordeel gevormd over wat de ander bedoelt. Wat zijn dan nog de ‘juiste’ woorden?

Voorbeeld

Een beleidsmedewerker had een memo geschreven voor de directie om in kaart te brengen welke opties voor een bepaald probleem haalbaar waren. Het nieuwe directielid die erover ging had ‘ervaring’ opgedaan in het oplossen van dit soort problemen. Zij had bepaalde voorkeuren ontwikkeld voor een oplossingsrichting. De beleidsmedewerker merkte in de vergadering dat er al geredeneerd werd in de richting die de voorkeur had van het directielid. De andere opties waren van tafel voordat het stuk echt gelezen was. Dit bleek uit de vragen die ze stelde over de andere opties. Als  ze het stuk met aandacht gelezen had, had ze de vragen niet hoeven te stellen.

Wie nemen de besluiten?

Je kan mensen wel prima motiveren in de richting die ze zelf op willen gaan. Je kan mensen ook prima motiveren gedrag te laten zien dat bij hen past. Het gaat je niet lukken ze te motiveren iemand anders te worden. De besluiten die mensen zelf nemen vormen de weg die ze bewandelen, niet de besluiten die ze opgelegd krijgen. Als je mensen probeert weg te motiveren van dat wat ze kennen, vorm je een dreiging voor wie zij zelf zijn, voor hun identiteit. Je vraagt ze hun comfortzone te verlaten.

We hebben onszelf geleerd om met inspirators om te gaan. We knikken ja, praten mee en vervolgens doen we wat we altijd deden.

Je kunt mensen niet motiveren om te doen wat ze niet kunnen, of hun leven op te geven voor iets waar zij niet in geloven.

De inspiratiesessie

In veel organisaties worden inspiratiesessies georganiseerd om medewerkers te inspireren voor een nieuw idee. Het is mij niet duidelijk waarom die sessies georganiseerd worden. Het lijkt eerder op een vorm van vermaak om even uit de saaiheid van de echte werkwereld te stappen. Dit is niet sceptisch maar realistisch. De sessies zelf zijn soms best interessant maar vervolgens loop je de zaal uit en hoor je er niks meer van. Niemand die het interessant genoeg vindt om er iets mee te gaan doen. Je gaat bijna twijfelen aan de intenties van de persoon die dit soort sessies organiseert. Wat zou zijn of haar belang zijn?

97890258754448_VoorplatMisha de Sterke is auteur van het boek Oh nee, een goed idee- Hoe ook in jouw organisatie je idee tot resultaat kan leiden.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Bert Overbeek
Pro-lid
Ik zie het volkomen anders. Het kan volstrekt geen kwaad om je bedrijf af en toe door een spreker te laten nadenken. Niet iedereen heeft de tijd en de zin om zich in een onderwerp te verdiepen. Ik ken heel wat mensen die die inspiratiesessies heerlijk vinden, omdat ze dat tijd scheelt en ze toch iets tot zich nemen. Inspiratiesessies zijn een vorm van kennisdeling en van 'updaten' van je mensen. Ik zou willen zeggen: organiseer er meer. Ook al omdat het een amusante werkonderbreking is, en je je collega weer eens in een andere context mee maakt.
Wilco van Gelderen
Pro-lid
Altijd leuk als iemand 'het volkomen anders ziet'. Het gegeven is gelijk, de bril waarmee we kijken bepaalt wat we zien.

Juist deze diversiteit maakt dat sessies altijd wel voor iemand doodslaan. Wie actie zoekt, wil beweging en doen. Wie graag denkt, wil hersengymnastiek. Wie dol is op mensen maakt het niet uit als het maar samen is. Wie procesgericht is, kan het niet rationeel genoeg zijn.

Inspiratie kent vele verschijningsvormen. (H)erkennen van diversiteit is al een stap in de goede richting...
Janet
Zoveel mensen zoveel wensen. Er is dan ook niet maar een manier. Het gaat om de combi, de juiste balans zoeken. Meebewegen op de energie van de organisatie, het team of het individu. Een goede teamcoach begeleidt dit proces en dan komt er zichtbare vooruitgang!
Vilma (Quantum Worker)
Mooie artikel!

Zonder invloed kan je NIKS veranderen. Helaas! ;-)

Hoe gemotiveerd je ook kan/wilt zijn of bent geworden na zo'n inspiratie sessie, dat maakt niet dat je opgedane inspiratie (idee/plan/suggestie) ook naar iets leidt.

Althans (soms) niet op die plek....dat je wel geïnspireerd wordt om oneens, eens te worden, en die organisatie verlaat.

Zo druppelen de beste innovatieve ideeën en krachten, vol met verworven creatieve praktijkkennis, die de organisatie verlaat.
Rob Weteling
Motivatie is een zijnskwaliteit, geen doe-ding. Dus mee eens dat even wat inspiratietips opdoen en een wervend verhaal aanhoren weinig zin heeft. Als het verhaal bij de toehoorder resoneert bij iets wat in hem/haar leeft kan het wel versterken. Een inspiratiedag kan werken als die is ingebed in een programma dat langer loopt en gericht is op het ontsluiten van eigen energie. Als het de bedoeling is om iets wat er niet is te activeren, dan zit het antwoord al in de zin. Het is er niet. :-)
Veelal vindt het management dat de medewerker gemotiveerd of geïnspireerd moet zijn op de wijze waarop zij zelf gemotiveerd zijn. Ze moeten dus een beetje meer zijn zoals het management is. Tja, dat is nu lastig. Van Kooten zei ooit: me wou dat ik U was (met haags accent lezen). Managers zouden meer op zoek kunnen gaan naar die eigen kwaliteiten en talenten van medewerkers en die zo faciliteren dat die kwaliteiten optimaal kunnen bijdragen aan de onderneming. Als datgene wat je echt bent ruimte krijgt ben je automatisch gemotiveerd. Kunnen we op die motivatie dag lekker met elkaar een dag naar buiten waar de zon schijnt. Verbinding is immers een zeer sterke motivator.
Misha de Sterke
Beste Bert, Wilco, Janet en VIlma,

Dank voor jullie reacties. Ik schrijf het natuurlijk zo dat je het er mee eens bent of niet ;)

Bij elk perspectief is een uitleg te plaatsen die past. Mijn perspectief is om te komen tot echte prestaties. Dat kan alleen als de mensen zelf echt kunnen en willen leren. Mijns inziens heb je dan consistent en normen stellend lijnmanagement nodig met een visie waarvan je onderdeel wilt zijn (Niet te verwarren met botte sturing). Hou van je medewerkers voor wie ze kunnen worden, niet altijd voor wie ze nu zijn. Er is veel ongebruikt potentieel in organisaties.
Groet, Misha

Meer over Gedragsverandering