Het managementhoogtepunt van het jaar

Eerlijk gezegd heb ik zitten wachten totdat Pieter Derks er één van zijn briljante columns in het kader van ‘De Nieuws BV’ aan zou hebben gewijd. Maar deze heeft hij aan zich voorbij laten gaan als hoofdonderwerp (luister wel even naar zijn column van 26 september 2018).

Dan maar hier ‘Het management hoogtepunt van het jaar’. Dit hoogtepunt is vooral schrikken voor al die vakinhoudelijke medewerkers die dagelijks leiding krijgen van goed betaalde managers. En goed betaalde managers die op hun beurt weer worden aangestuurd door nog beter betaalde bestuurders. Die vervolgens weer onder controle staan van een Raad van Toezicht. En dat hele stelletje wordt dan weer gecontroleerd door een Inspectie.

Met zoveel aansturing en toezicht moet het toch wel goed komen met ons land. Zeker als je bedenkt dat deze lijnverantwoordelijken eindeloos worden ondersteund door minimaal 10-15 stafdiensten vanaf een fraai ingericht hoofdkantoor. Deze mensen in pak moeten allemaal steeds informatie hebben om te kunnen beoordelen of de mensen in het veld die het directe contact hebben met de klanten hun werk wel goed doen. Het zijn immers maar human resources, die hun manager ‘mijn hoofd’ moeten noemen.

Het bureau Berenschot heeft dit jaar uitgerekend dat 31% van de tijd van de directe mensen in de zorg wordt besteed aan administratieve taken. 90% ervaart administratieve taken als belastend. Ongeveer een derde van hun tijd dus. Tot dusver was het geen issue omdat ‘de administratieve last’ geen managementprobleem is, maar een managementoplossing! ‘Als ik al die administratieve taken niet optuig zou mijn functie overbodig worden. Krijg ik dan nog wel mailtjes iedere dag en moeten we eigenlijk niet nog meer vergaderen waarom we de planningen niet halen? De agenda voor 2019 staat nu al weer vol met coördinerende goedbedoelde vergaderingen: bijvoorbeeld dat er nu echt een verzuimmanager moet komen. Bovendien: gewone mensen van de werkvloer willen graag gecontroleerd worden. Iedere dag horen we dat ze niet toe zijn aan zelfsturing. Daar worden ze trouwens ook niet voor betaald, … zeggen ze zelf. En daar hebben ze ook geen tijd voor, ze zijn immers al 1/3e van hun tijd kwijt aan administratieve taken’.

Maar … nu we vakmensen tekort komen (omdat we veel teveel managers en stafdiensten hebben, daar ging in 2017 wel een column van Pieter Derks over), is het alsnog een managementprobleem geworden: het ziekteverzuim stijgt er door, men spreekt de vertrekintentie uit en zo wordt becijferd dat het ons 5 miljard kost, alleen al in de zorg. En als die mensen hun tijd gewoon zouden kunnen besteden aan hun werk en niet aan het vullen van systemen, zou dat 50.000 voltijdbanen opleveren. Dan kan iedereen gewoon lekker ontspannen werken: je hebt immers mensen genoeg en die hebben bovendien geen belastende administratieve taken. Je hebt zo ook nog eens tevreden klanten.
Er is echter wel een minpuntje: je hebt vakmensen met een beroepsopleiding die ongecontroleerd hun gang gaan en uit nood geboren gaan zelfsturen. Zonde van al die managementboeken en  –opleidingen.

Maar nu dan het managementhoogtepunt van 2018.
De witwaspraktijken van de ING bank

De verantwoordelijkheid voor naleving van de Wwft ((Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme) was belegd bij drie verschillende onderdelen van de bank. Geen van deze onderdelen overzag het geheel. Het hogere management heeft mede daardoor onvoldoende de ernst van de tekortkomingen en het voortduren ervan onderkend. Het OM rekent de strafbare feiten dan ook toe aan de organisatie als geheel. Velen zijn daarbij verantwoordelijk voor een deel van het verwijtbare gedrag. De strafbare feiten zijn daarmee niet individueel aan personen toe te rekenen. Ook niet aan de leiding van ING NL.

Als je het zo organiseert dat niemand het geheel overziet kan je als manager niets gebeuren

In goed Nederlands: slecht management is niet strafbaar! In de Volkskrant van 6 september jongstleden stond het als volgt: ‘We hebben gekeken of de strafbare feiten te herleiden waren naar medewerkers, naar managers. Of die ervan op de hoogte waren en bewust handelden. Daar hebben we geen bewijs voor gevonden’. Dat komt door de manier waarop ING het beleid om witwassen tegen te gaan heeft georganiseerd. Die is verspreid over verschillende afdelingen. ‘Daardoor zag niemand het geheel. Maar nalatigheid en slecht management is niet strafrechtelijk verwijtbaar.’ De nalatigheid van velen heeft wel een strafbaar verwijt voor het bedrijf als geheel opgeleverd.

Je zou denken: ‘Dit kan niet waar zijn’, 'ergens in de kerstboom is toch iemand eindverantwoordelijk?' Een compliance-manager of zo. Maar niemand is opgepakt, dus is het waar.

Conclusie: als je zo organiseert dat niemand het geheel overziet ondanks al die rapportages, vergaderingen, RvT-bijeenkomsten en toezichthoudende autoriteiten kan je als manager niets gebeuren. Heb je als vakinhoudelijke professional wel overzicht omdat je op de werkvloer loopt, dan ben je de klos.

Op 8 november, vorige maand, stond het volgende in het Leidsch Dagblad: De vrachtwagenchauffeur die op 30 mei 2017 een ernstig ongeval veroorzaakte op de N207 in Zwammerdam is veroordeeld tot een werkstraf van 180 uur.

De 57-jarige chauffeur sloeg met zijn vrachtwagen met aanhanger af, naar de oprit van de N11. Daarbij ramde hij een personenauto met een gezin erin: een man en vrouw met een 11-jarige jongen.

"Aan een chauffeur mogen hogere eisen gesteld worden dan aan andere verkeersdeelnemers’’, noteerde de rechtbank in de uitspraak. Daarom krijgt de man een iets hogere werkstraf dan de 160 uur die officier van justitie eiste.

Begrijpt u wel: aan een laagbetaalde vrachtwagenbestuurder worden hogere eisen gesteld. Aan hoogbetaalde beroepsbestuurders niet, want die stakkers hebben geen overzicht vanaf de 12^e etage aan de Zuidas wat er echt gebeurt in hun organisatie…. Laten de gele hesjes hier maar niet achter komen, aan deze ‘rechts’ bescherming.

Het wordt vast een vrolijk 2019 met weer vele managementhoogtepunten.