Macht en gekte zijn de drijfveren van topmanagers

Het woord 'macht' is een beladen term. Het wordt al snel geassocieerd met machtswellust en machtsmisbruik. Het verwerven van macht is de primaire maar ook meest ontkende drijfveer van topmanagers om zich een weg te banen naar die top. Topmanagers noemen prestatie het meest als beweegreden. Geld is niet belangrijk, status wel.

Topmanagers worden veel meer dan zij toegeven vooral gemotiveerd door macht. Zij doen graag hun invloed gelden en geven graag sturing aan het gedrag van anderen. Het risico is dat topmanagers zelf gaan geloven dat ze over uitzonderlijke kwaliteiten beschikken. De mensen om topmanagers heen bejegenen hen immers met groot respect en praten hen vaker wel dan niet naar de mond.

Twintig procent topmanagers heeft psychopathische trekjes
Managers met een persoonlijkheidsstoornis zijn geen uitzondering - zij maken zelfs glansvol carrière in het bedrijfsleven. Maar als de op macht beluste baas doorslaat, zijn de gevolgen funest voor medewerkers en het bedrijf.

De typering van sommige bazen lijkt helaas verdacht veel op de definitie van een psychopaat. De omschrijving van psychopaten is als volgt: "Zij zijn charmant, manipulatief en intimiderend. Er wordt veel (verbaal) geweld gebruikt om anderen te controleren en de eigen behoeften te bevredigen. Psychopaten zijn gewetenloos en doen waar zij zin in hebben. Aan regels of wetten houden zij zich niet omdat zij vinden dat deze niet op hen van toepassing zijn. Spijt of schuldgevoelens kennen ze niet. Veel eigenschappen die typerend zijn voor een persoonlijkheidsstoornis zijn juist belangrijke vaardigheden om een leidinggevende functie te willen en kunnen vervullen.

Zieke baas
Een teken aan de wand is het als er op een afdeling veel verloop is en een hoog ziekteverzuim. De 'gestoorde baas' heeft zelf weinig last van zijn gedrag. Dat geldt helaas niet voor de organisatie of de medewerkers. Een slechte verhouding met de baas is de oorzaak van maandelijks enkele duizenden ziekmeldingen. Een pathologische baas deinst er niet voor terug om medewerkers publiekelijk af te branden, onder druk te zetten, tegen elkaar uit te spelen, onmogelijke opdrachten te geven of met opzet informatie te verstrekken die hen in gewetensnood zal brengen (bijvoorbeeld het laten weten wie ontslagen wordt terwijl je niets mag zeggen tegen de persoon in kwestie met wie je wel samen moet werken). Gevolg is dat niet alleen de medewerker maar de hele organisatie lijdt onder het slechte leiderschap. Getalenteerde medewerkers vertrekken en de rest durft geen risico's of initiatief meer te nemen: pure kapitaalvernietiging.

Dat het pathologisch gedrag van leidinggevenden vaak onbestraft blijft, is geen wonder. De 'gestoorde' managers in organisaties weten zich heel goed te verkopen naar de top en hebben de juiste bondgenoten. Zij zoeken zwakkere collega's die vaak de klappen voor hen opvangen. De manager zelf heeft doorgaans nergens last van omdat hij geen schuldgevoel kent en zich niet kan inleven in de ander. Persoonlijkheidsstoornissen hoeven geen belemmering te zijn voor het functioneren in organisaties. Sommige eigenschappen zoals dominantie zijn juist bevorderlijk voor een carrière.

Lees ook:
Roddel op de werkvloer: bind- en machtsmiddel
door: Ad van Iterson en Sjo Soeters
Waar mensen zijn, is roddel. Roddel heeft vaak negatieve effecten maar kan ook een positieve functie hebben. Deze benadering verschaft een historisch perspectief waarin machts- en afhankelijkheidsrelaties een centrale plaats innemen.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron. (bron: Managers Online)