The Medium is the Message

Tijdens het hardlopen in het park, zag ik een beeld dat lang bleef hangen: een hardlooptrainer op de fiets! Is dat niet het slechtste wat een trainer in een leeromgeving of een leider richtinggevend in verandering kan doen? Medium is the Message! is de boodschap van deze column.

Een ander voorbeeld...Dit jaar was ik te gast bij TEDxEducation in Amsterdam. Ik ben een groot liefhebber van het format en de inspirerende online talks. Toch klopte er iets niet tijdens dit specifieke live event. Zonder uitzondering was in alle talks de boodschap dat ons huidige (basis)schoolsysteem een erfenis is van de industriële tijd. Zo benoemde een spreker dat stilzitten in de klas volgens velen één van de meest nuttige kwaliteiten is, maar erg ongunstig voor het leereffect, want bewegen werkt. We moeten meer bouwen op moderne inzichten over het effect van spelenderwijs leren, vragen stellen in plaats van beantwoorden, samenwerking enz. Kortom: een oproep om overtuigingen en werkwijze binnen educatie te herzien. Eén keer raden wat we vrijwel de hele dag hebben gedaan tijdens TEDx? Precies: stil zitten, kijken en luisteren. Blijkbaar is het zelfs voor experts op het gebied van leren lastig om medium en message consistent te organiseren- terwijl het effect van congruentie op het publiek enorm zou zijn.

Hoe zorgen voor congruentie tussen medium en message?

Stap 1. gaat over het scherp krijgen van jouw daadwerkelijke boodschap. Als je 30 seconden op de bühne zou hebben: wat zeg je?

Stap 2. gaat over het gewenste effect van jouw boodschap. Wat wil je dat jouw toehoorders daarna anders doen, denken of voelen?

Stap 3. gaat over jouw acties tijdens het brengen van de boodschap. Wat kan jij zelf doen om dat gewenste gedrag, denken of voelen te tonen en zo jouw boodschap te ondersteunen?

Stap 4. gaat over jouw aanpak: Welke ervaring, groot of klein, kun je jouw publiek bieden om het gedrag, de gedachten of gevoelens bij hen uit te nodigen? Maak deze aanpak expliciet en laat deelnemers daarop reflecteren, voor een onvergetelijke ervaring.

Voorbeeld uit de praktijk van leiderschapsontwikkeling

Recentelijk heb ik samen met een collega voor medisch specialisten binnen MC Slotervaart een leiderschapsopleiding ontwikkeld. Doel was om te onderzoeken wat voor leiders de artsen konden zijn.

• Stap 1. Boodschap in 30 seconden: er zijn verschillende leiderschap stijlen en de beste leiders zijn in staat vooral goed te schakelen daartussen, afhankelijk van situatie. Grofweg ligt het spectrum tussen controle en loslaten.
• Stap 2. Na het programma wilde ik dat specialisten verschillende vormen van leiderschap hadden ervaren om te zien wat voor hen werkt en waar ontwikkeling mogelijk is.
• Stap 3. Wij als begeleiders hebben een programma ontwikkeld met voldoende ruimte voor verschillende invalshoeken en voorkeuren. Ook hebben we expliciet met de groep gereflecteerd op ons eigen leiderschap voor de groep en hoe wij zelf schakelden: waar lieten wij bijvoorbeeld los en waar namen we de controle over de workshops?
• Stap 4. Tot slot creëerden we een leeromgeving waar deelnemers mede-ontwikkelaars waren van de workshops. Met tools daagden we ze uit om zelf leiderschap te tonen in het programma en invloed uit te oefenen. Daarnaast nodigden we hen uit tot reflectie: hoe neem je nu leiding, waar geef je vertrouwen en laat je los?

Wat kun jij in jouw rol als leidinggevende of begeleider van leer- en veranderprocessen doen voor een match tussen medium en message?

Jeanine Jansen begeleidt managers en teams in ontwikkel- en verandertrajecten.