Laten we nog eens reorganiseren!

In de grote organisaties heerst nog steeds een ‘geloof’ dat gewenste veranderingen gerealiseerd kunnen worden met een reorganisatie. Gewenste veranderingen betreffen in de huidige tijd vrijwel alleen houding en gedrag van de medewerkers. Het is me een raadsel waarom managers in ons land nog steeds een heilig geloof hebben in het veranderen van houding en gedrag door middel van het aanpassen van de structuur van de organisatie.

Voorbeeld
Ik was laatst bij een bijeenkomst waarin een van de sprekers een enthousiast verhaal vertelde over de veranderaanpak bij een grote Nederlandse bank. Het werd me duidelijk dat ze niet over een nacht ijs waren gegaan. Men had zich uitgebreid georiënteerd op de wijze van organiseren bij een aantal hedendaagse succesvolle bedrijven, waaronder Netflix en Spotify. Hieruit was een structuur en een aanpak gekomen die volledig vernieuwend zouden zijn.

Als ik door het verhaal heen luisterde en de Engelse termen wegfilterde, kwam er eigenlijk een matrixorganisatie te voren. Hierbij bestaat dan ook geen teamleider/manager meer, maar een teamcoach (die natuurlijk wel de baas is). Een concept waarvan al zeker 2 decennia bekend is dat het op structurele basis (dit in tegenstelling tot bij een projectmatige aanpak) niet functioneert, is met nieuwe termen weer uit de mottenballen gehaald.

Erger is dat ik me na afloop van de presentatie absoluut niet kan herinneren waarom er bij de bank eigenlijk iets moest veranderen. De aanleiding tot de verandering is of nauwelijks aan de orde geweest, of heeft volstrekt geen indruk op me gemaakt. Terwijl ik bij dit soort verhalen meestal toch goed oplet of het geschetste probleem ook met de voorgenomen aanpak opgelost kan worden.

Organisatievorm als mode-artikel
Duidelijk was wel dat men denkt dat wanneer je de structuur van hedendaagse succesvolle bedrijven maar kopieert, je dan zelf ook succesvol gaat worden. Een majeure denkfout! Succesvolle bedrijven zijn eerst en voor alles succesvol door hun product en door de manier waarop ze dit zo scherp mogelijk naar de wensen van de markt weten te modelleren. De structuur en cultuur moeten dit zo veel mogelijk ondersteunen en faciliteren en dit zal bij deze bedrijven zijn gelukt.

Dus: de basis ligt in de vragen wat wil de klant, hoe reageert de markt? Ik zie een bank dit nog niet doen, misschien zouden ze daar eens moeten beginnen! Het verschil tussen organisaties met een zeer traditionele instelling, zoals een bank, en bedrijven die binnen enkele jaren van helemaal niets (omdat het product nog niet eens bestond) enorm groot en succesvol zijn geworden is gigantisch. Wat die verschillen betekenen voor structuur en cultuur: ik heb er geen woord over gehoord en vraag me af of deze vraag zelfs maar gesteld is.

Top-Down
Het gevoel blijft dat er door de leiding van de bank is besloten dat er iets moet veranderen, dat de leiding zich daarna georiënteerd heeft en vervolgens heeft gekozen. Nu wordt er geïmplementeerd. Gelukkig spreken we over ‘Squads’ en ‘Tribes’ en verloopt het hele proces ‘Agile’. Dat klinkt allemaal zo modern dat het de medewerkers na jarenlange negativiteit wel een ‘boost’ moét geven! Dat het doel niet zo helder is en ook de medewerkersbetrokkenheid minimaal lijkt te zijn, geeft aan dat er in werkelijkheid niet zo veel zal gaan veranderen.

Er werken mensen in je organisatie!
De kern van de bedrijven die bestudeerd zijn ligt allereerst in het product/dienst, maar vervolgens in de manier waarop ze met hun medewerkers, met elkaar, omgaan. De ruimte die wordt geboden voor initiatieven, voor experimenteren, het mogen maken van fouten, om van te leren, het samen spelen, leren, ontdekken en ontwikkelen, dat is de ware kracht van dit soort bedrijven. Iets wat een bank helemaal niet kan bieden en ook niet moet willen bieden.

Dit is weer een van de vele voorbeelden waarbij de structuur van de organisatie wordt aangepakt en waar, ergens in het proces, wordt vermeld dat er echt ook aandacht besteed zal worden aan de cultuuraspecten. Alle reorganisaties van dit type - en ik denk dat nagenoeg iedere reorganisatie eigenlijk van dit type is - gaan voorbij aan het feit dat het allemaal hangt aan de mens in de organisatie en dat een reorganisatie niets verandert aan die mens.

Het wordt hoog tijd dat het management in Nederland eens écht gaat beseffen dat ze werken met mensen en dat ze daar hun aandacht en energie in gaan stoppen. Dus stop met reorganiseren en start met mensbewust organiseren!