Kent u het het verhaal van de strategische oogkleppen?

Cases · Columns

Strategie – een plan waarin de visie voor de toekomst van een organisatie is uitgewerkt – wordt steeds belangrijker naarmate de toekomst moeilijker te voorspellen is. Tegenwoordig lijkt ieder plan op het moment van oplevering al weer achterhaald te zijn. Dat heeft o.a. van doen met de veel snellere technische- en marktontwikkelingen, robotisering, globalisering, handelsoorlogen en handelssancties. Daarom is het jaarlijks nadenken over eigen kracht en gewenste positionering van groot belang om een organisatie te richten, te inspireren, te laten groeien en daarmee toekomstbestendig te maken.

Een strategie is doorgaans gebaseerd op het product en/of de dienst die wordt geleverd. Vervolgens wordt – zowel op basis van beproefde methoden & technieken als marktonderzoek – een meerjarenplan uitgewerkt. Dat plan wordt daarna weer vertaald naar jaarlijkse budgetten / begrotingen om de visie meetbaar en controleerbaar te maken.

Maar,……………..laten we het niet al te theoretisch maken en eens kijken naar een praktijksituatie waarin veel in strategie werd geïnvesteerd, maar het toch niet jofel afliep.

De strategie van een plantenkweker.

Bij een van de grotere plantenkwekers in ons land bestond het probleem uit het herstellen van een ogenschijnlijk goed doordachte strategie die het bedrijf toch fors in problemen had gebracht.

Wat voor bedrijf?

Het bedrijf had zich ontwikkeld van een bloemenkwekerij tot een innovatieve producent van een groot assortiment aan potplanten. De oprichter van het bedrijf was vele malen in de prijzen gevallen vanwege zijn innovatief vermogen en hoogstaande veredelingstechnieken. Tot de klanten behoorden grotere tuincentra en ketens in Nederland, Duitsland, België, Frankrijk en Engeland. Plannen om naar Rusland te gaan exporteren, lagen op de plank.

Wat was de strategie?

Ongeveer tien jaar geleden was een nieuw plantje razend populair in Nederland; de orchidee. De verkoopprijzen van deze plantjes waren een veelvoud van het doorsnee potplantje. Het doel werd om de grootste kweker van orchideeën in Nederland te worden. Kassen waren er genoeg, de verkoopprijzen waren geweldig en de vraag was niet aan te slepen.

Wat ging er fout?

Er lag een plan klaar om 25% van het kassen arsenaal om te bouwen tot orchideeënkwekerij, inclusief een investeringsbegroting, verkoopplan voor de Nederlandse markt, een exportplan en een personele begroting voor nieuw aan te trekken teeltmedewerkers. Deze plannen leken zo goed onderbouwd dat alle aandeelhouders - waaronder een grote investeringsmaatschappij - en de huisbankier hun goedkeuring eraan hadden gegeven.

En toch………..

Op het moment dat ik mee mocht gaan denken, waren de financiële effecten van de nieuwe strategie al erg goed meetbaar.

En wat bleek? Die orchidee was een compleet ander plantje dan alles wat er de afgelopen 25 jaren in het bedrijf was opgekweekt! Een soort wolf in schaapskleren. De zaden van orchideeën zijn klein, soms zelfs zo fijn als stof. Het omgaan met die minuscule zaden was en is vaak nog steeds een uitdaging, maar het moeilijkste is altijd geweest ze te laten groeien. Het kan maanden of meer dan een jaar duren voordat de zaaddoos rijp is. In de calculaties was met gemiddeld negen maanden gerekend. Dat bleek te weinig, zeker gezien de eisen die voor de bodemsamenstelling golden en waar ook niet aan voldaan was. In het eerste jaar was slechts 20% van alle zaailingen tot volwassen plant uitgegroeid. In het tweede jaar 25%. De kostprijs van de volgroeide orchideeën lag op € 12,- per stuk!

Uiteindelijk ging de hele productieketen van het bedrijf onderuit door de orchidee. De meeste teeltmeesters waren met de orchidee bezig en niet meer met de andere planten. De inkoop had zoveel geëxperimenteerd met inkoop van andere grondsoorten, dat de inkoop voor andere planten was verwaarloosd. Verkoop was alleen nog maar met de orchidee bezig.

De strategische keuze om orchideeën te willen kweken leek absoluut logisch. De aannames die gebruikt waren voor het ondernemingsplan, bleken helaas teveel voort te komen uit de ervaringen met het kweken van potplanten. Ervaringen die grotendeels niet op de orchidee van toepassing waren en tot een soort bedrijfsblindheid hadden geleid.

Analyse naar de oorzaak van het strategisch probleem is één ding, maar wat is de oplossing als er al vele miljoenen in de uitvoering zijn gestoken?

Er zijn heel wat sessies aan besteed met directie, aandeelhouders en financiers voordat de gordiaanse knoop kon worden doorgehakt. Er werd voor gekozen om geen bloemhoudende planten meer te kweken en daarmee afscheid te nemen van de orchideeën. Verre van een makkelijk besluit, gezien de vele miljoenen euro’s en uren ontwikkeltijd die in deze strategie was gaan zitten. Toch de enige juiste, zoals is gebleken. Het bedrijf behoort weer tot de top in haar branche, is kerngezond en groeit weer als kool!

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Strategie