Meer en beter innoveren met Nieuw Organiseren

Cover stories · Cases

Nieuw Organiseren houdt de gemoederen flink bezig. Volgens sommigen is het een hype, die vanzelf weer overgaat. Anderen zijn er van overtuigd, dat er sprake is van een ontwikkeling in het denken over organiseren. Weliswaar verschillen de opvattingen zo nu en dan, maar is bijna iedereen het over één ding eens: richt de organisatie op zo’n manier in dat creativiteit en innovatie ruim baan krijgen. Meer en beter innoveren kan op drie manieren.

Dat is zeker een kwestie van veel geld, zult u denken. Maar niets is minder waar. Uit onderzoek komt een heel ander beeld naar voren.

Er bestaat geen enkel verband tussen de hoeveelheid geld die wordt besteed aan technologische innovatie, en de financiële resultaten van een bedrijf.

Dat wordt ieder jaar bevestigd door het Amerikaanse managementadviesbureau Booz Allen Hamilton Inc, dat zich baseert op onderzoek bij 1.000 innovatieve beursgenoteerde bedrijven, wereldwijd. Daarentegen zijn er wel degelijk maatregelen te nemen die het nodige effect sorteren. Vaak kan met relatief weinig middelen, een flinke impuls worden gegeven aan de innovatie. Daar komen helemaal geen grote sommen geld aan te pas. Hoe dan? Expertise van buiten inhuren? Of veel tijd en energie stoppen in aanpassing van het businessmodel? Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan! Zo simpel is het. Dat kan op de volgende manieren:

  • Geef prioriteit aan sociale innovatie en sta open voor nieuwe ideeën
  • Kijk vaker over de schutting
  • Denk outside-in in plaats van inside-out

Sociale innovatie

Volgens de Rotterdamse hoogleraar Henk Volberda gaat de aandacht in het innovatiedebat in ons land vooral uit naar nieuwe technologische kennis. Terwijl deze maar voor een klein deel bijdraagt aan het innovatiesucces. Sociale innovatie is tegenwoordig veel belangrijker, en neemt zelfs driekwart van het succes voor zijn rekening. Vooral wanneer deze bijdraagt aan de ontwikkeling en uitvoering van nieuwe ideeën. De Amerikaan Marsh Fisher was dezelfde mening toegedaan. 'The real source of power in any company today is ideas, the rest is housekeeping', was een bekende uitspraak van hem. Deze Amerikaan was een van de oprichters van Century 21 Real Estate, een van de grootste makelaars van de Verenigde Staten. Uit de mond van iemand die zich beroepsmatig bezig hield met vastgoed, zou je een dergelijke uitspraak niet gauw verwachten. Maar Fisher was er de man niet naar om alleen maar op de winkel te passen, en stond altijd open voor nieuwe ideeën. Helaas is 'housekeeping' in de meeste bedrijfstakken 'business as usual'. Ook anno 2019 zijn de kpi's die we op ons dashboard zien heilig, en komen we nauwelijks toe aan de vorming van nieuwe oplossingen. Gemiddeld werpt een werknemer één keer in de twee jaar een bruikbare suggestie in de ideeënbus, waarover hij in het algemeen weinig feedback krijgt. Op die manier blijven er veel kansen liggen om het bedrijfsresultaat te verbeteren.

Voorbeelden

Succesvolle organisaties zoals Toyota en Scania profiteren al jarenlang van ingebrachte ideeën, waarbij de werkvloer nauw betrokken is. Mede hierdoor krijgt de productiviteit bij het Zweedse bedrijf jaarlijks een enorme boost, die soms met 15 procent toeneemt. En wie denkt dat alleen grote productiebedrijven profiteren van de ingebrachte oplossingen, heeft het mis. Bij het Clarion Hotel in Stockholm hebben ze de ideeënbus ook al lang de deur uit gedaan. Daar pakken ze het tegenwoordig heel anders aan. Werknemers worden daar getraind om problemen binnen de organisatie scherp in beeld te krijgen. Vervolgens gaat men op zoek naar mogelijkheden om hier een oplossing voor te vinden. Dat resulteert in zo'n 50 ingebrachte ideeën per persoon per jaar. Mede hierdoor biedt dit hotel een ongekende service tegen een concurrerende prijs, en is daarom bijna altijd volgeboekt. Een goed ideeënmanagement levert in het algemeen zo'n 20 ideeën per werknemer per jaar op, en leidt tot een kostenbesparing van ongeveer 4000 euro per persoon op jaarbasis. Het voornoemde hotel in de hoofdstad van Zweden heeft 60 medewerkers in dienst. Op grond van voorgaande gegevens, krijgt u enig idee wat dat per jaar aan besparingen kan opleveren.

Kijk over de schutting

Op zoek naar baanbrekende oplossingen? Waarom veel energie stoppen in hardnekkige problemen? Of steeds opnieuw het wiel uitvinden? Oplossingen liggen dikwijls voor het oprapen in andere sectoren. Vaak zijn die ook nog eens veel effectiever, goedkoper, en eenvoudiger toe te passen, dan de eigen ideeën. Kijk vooral eens hoe men elders met soortgelijke problemen omgaat.

Voorbeelden

De Amerikaanse ingenieur Owen Maclaren kreeg zijn eureka-moment, door goed naar een vliegtuig te kijken. Naar analogie van het landingsgestel, ontwierp hij de eerste opvouwbare kinderwagen. Voortaan kan ieder gezin met een kleine zonder problemen de lucht in. Sinds de ontdekking in 1964 hebben miljoenen mensen van zijn uitvinding geprofiteerd. En ook ziekenhuizen kunnen dankbaar gebruik maken van de expertise, die men in de luchtvaartindustrie heeft opgedaan. Immers nergens anders worden zulke hoge eisen aan de veiligheid gesteld als in deze sector. Sinds jaar en dag maakt men daar gebruik van checklists, die er mede voor zorgen dat de vlucht vlekkeloos verloopt. Tegenwoordig worden die ook veelvuldig toegepast in Nederlandse ziekenhuizen. Voortaan wordt iedere patiënt van opname tot ontslag stapsgewijs gecontroleerd. Alleen als alles akkoord is, mag de patiënt door naar de volgende stap. Het gevolg hiervan is dat het aantal sterfgevallen rondom operaties met de helft is gedaald. Ook het aantal complicaties is met een derde afgenomen.

En hoe zorg je ervoor dat het aantal aanrijdingen op de weg drastisch afneemt? In de Verenigde Staten hebben ze in navolging van de burgerluchtvaart, zwarte dozen achterin in auto’s geïnstalleerd. Die blijken een grote impact te hebben op het rijgedrag van automobilisten. Onderweg is er ineens veel minder blikschade, en neemt het aantal aanrijdingen met 66 procent af. Een kleine ingreep, die een enorme winst betekent op het gebied van de verkeersveiligheid.

Bij de Amsterdamse fietsproducent VanMoof hebben ze te maken met een groot probleem. Veel fietsen raken beschadigd tijdens het transport naar het buitenland. De kartonnen verpakking biedt dikwijls onvoldoende bescherming voor de hippe stadsfietsen. Het management vraagt zich daarom het volgende af: 'welke bedrijfstak heeft ook met soortgelijke problemen te maken?' Al gauw komt men bij een producent van televisies uit. Die blijkt van dezelfde soort verpakking gebruik te maken, en heeft nooit last van transportschade. Daarom wordt tegenwoordig op de verpakking van de fietsen een grote flatscreen afgedrukt. Sindsdien is het aantal schadegevallen bij VanMoof met 80 procent gedaald. Een win-win situatie, waarvan zowel de producent als klant profiteert.

Denk outside-in

De marktomstandigheden veranderen razendsnel. Desondanks overheerst bij veel bedrijven nog steeds het inside out-denken. Men gaat gewoon op dezelfde voet verder, en houdt krampachtig vast aan datgene waar men goed in is. Een bekend voorbeeld is Kodak, die zich bleef toeleggen op de productie van filmrolletjes, terwijl de markt daar helemaal niet meer op zat te wachten. Het Amerikaanse Seagate ging rustig door met de productie van harddisks, en negeerde de opkomst van elektronische chips als opslagmedium. Het gevolg was dat duizenden medewerkers hun baan verloren. En herinnert u zich het Finse Nokia nog? Volgens de Amsterdamse hoogleraar Martijn Rademakers is inside out-denken de grootste sluipmoordenaar, die heel wat bedrijven de kop heeft gekost.

Voorbeelden

Ook bij de meeste producenten van witgoed overheerst dit soort denken. Men komt op de markt met nieuwe wasmachines, die lang niet allemaal tegemoetkomen aan de wensen van de klant. Het Chinese Haier is de uitzondering die de regel bevestigt. Inmiddels is hier het outside in-denken stevig verankerd. Dit bedrijf plaatst steeds de consument in het centrum van de productontwikkeling. 'Er zijn geen baanbrekende technologieën, alleen maar baanbrekende markttoepassingen', is het uitgangspunt. Die strategie heeft de onderneming uit Qingdao geen windeieren gelegd. Vooral op het platteland van Azië hebben ze hun slag geslagen. Tegenwoordig is er een wasmachine van het bedrijf in de handel, die niet alleen de kleren wast, maar ook de aardappels na iedere wasbeurt schoon oplevert. Dit type wasmachine is een regelrechte hit op het platteland van India en China.

En wat te denken van Netflix? In eerste instantie stuurde dit Amerikaanse bedrijf in 1997 bestelde dvd’s per post naar elke klant toe. Als snel vielen de markante rode enveloppen in iedere uithoek van de Verenigde Staten op de mat. Daar zat de markt aan het begin van het millennium echter niet meer op te wachten. Gelukkig zag het management dit op tijd in, en heeft men daar goed op ingespeeld. Tegenwoordig kunnen abonnees op ieder tijdstip films, series en documentaires bekijken, zonder irritante reclame. Gewoon thuis op de computer of televisie. Het bedrijf opereert tegenwoordig wereldwijd, en heeft momenteel meer dan 100 miljoen klanten. In feite is Netflix nu de grootste bioscoop ter wereld, zonder dat men ooit een cent aan onroerend goed heeft uitgegeven! Van Henry Ford is de volgende beroemde uitspraak: ‘Als ik mensen had gevraagd wat ze wilden, hadden ze gezegd: snellere paarden’. Waar hij op doelde, is dat we niet alleen op de manifeste behoefte van de klant moeten letten, maar vooral oog moeten hebben voor de latente variant. En die ontdek je pas als je van buiten naar binnen denkt!

Nieuw Organiseren en Innoveren

Nieuw Organiseren is vooral een andere manier van kijken en denken. Wie werknemers niet langer als medewerkers ziet, maar als mededenkers is al een heel eind op weg. En wie af en toe een blik over de schutting werpt, en van buiten naar binnen durft te denken, wordt de spekkoper van de 21e eeuw!

Bronnen

  • Robinson, Alan, The Idea Driven Organisation, Bernet-Koehler Publishers, San Francisco.
  • Radjou, Navi, Jugaad Innovation, Think frugal, be flexible, generate breakthrough growth, Wiley, New York.
  • Vullings, Ramon, Not Invented Here, cross-industry innovation, BIS, Amsterdam.
  • https://www.strategyand.pwc.com/gx/en/insights/innovation1000.html

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Lenette Schuijt
Pro-lid
Aardig artikel over innovatie. De kop is wel wat misleidend, want wat het met nieuw organiseren te maken heeft, wordt in het stuk niet duidelijk.
Ik ondersteun de stelling dat niet technische maar juist sociale innovatie tot innovatiesucces leidt. Het is jammer dat je dit begrip sociale innovatie lijkt te beperken tot het ruimte geven aan ideeën van mensen. Het gaat o.a. om andere vormen van het besturen van de organisatie, om andere vormen van leiding geven, samenwerken en organiseren, om slimmer werken en om co-creatie. Daar zijn ook in Nederland prachtige voorbeelden van.
Ton Verbeek
Auteur
'The real source of power in any company today is ideas, the rest is housekeeping'

Beste Lenette,

Sociale Innovatie is beslist meer dan ruimte geven aan nieuwe ideeën. Het gaat vooral om slimmer managen, organiseren en (samen) werken. Helemaal mee eens. Maar daarbij moet je het volgende wel goed in ogenschouw nemen. Een professioneel ideeënsysteem kan voor een ongekend hefboomeffect zorgen. Niet alleen bij grote organisaties. En dat is in mijn beleving vooral een kwestie van Nieuw Organiseren, waarbij creativiteit en innovatie vrij spel kunnen krijgen!

Meer over Innovatie