• Leidende bedrijven in de 'net economy'
• Gates of Portals?
• Verticale markten
• Snoep verstandig
• Dutch masters?

Wie als jongere gefascineerd is geweest door hitparades entop-40s, zal rond het 18e levensjaar overstappen naar de Fortune500. Deze lijst geeft, op basis van omzetten, de grootste bedrijventer wereld aan (met een aparte lijst voor de Amerikaansebedrijven). Naar de Fortune 500 wordt in boardrooms van menigmultinational reikhalzend uitgekeken. Dankzij de voorliefde van deAmerikanen voor statistieken is er inmiddels ook een equivalentvoor het internet: de Business 2.0top100. Welke bedrijven en bedrijfstakken voeren op deze lijstde toon aan?

leidende bedrijven in de 'net economy'

Het blad Business 2.0 is in het gat gesprongen dat Fortune heeftlaten liggen: het samenstellen van een top 100 van leidendebedrijven in de net economy. Dat inmiddels van een serieuze envolwassen markt gesproken kan worden blijkt wel uit de hardecijfers. De gezamenlijke e-commerce omzet van de bedrijven bedraagtbijna $ 50 miljard. Hiervan is maar liefst 71% business to businessgeoriënteerd. Daarmee wordt direct een van de belangrijksteontwikkelingen van het internet gekenschetst. Het is niet deverwachte verkoop van producten aan consumenten die tot omzet engroei leidt, maar de verkoop aan andere bedrijven en instellingen.De aan het internet toegeschreven voordelen van snelheid,gebruiksgemak, kostenvoordelen en wereldwijde communicatie vallendus niet zozeer toe aan de consumenten maar aan de producenten.

Het is van belang te onderkennen dat de virtuele top 100 nietalleen maar tot stand is gekomen op basis van omzetgegevens. Datzou in het kader van de e-commerce ook leiden tot onzinnigeuitkomsten. Er is tenslotte een groot verschil tussen bedrijven diejuist door het internet groot zijn geworden en bedrijven die algroot waren voordat het internet doorbrak. Neem bijvoorbeeld Northwest Airlines . De partner vande KLM genereert inmiddels bijna 500 miljoen gulden aan web-omzet.Van de totale omzet is dit echter slechts 2%. Een zelfde verhaalgeldt voor General Electric datmaar liefst 800 miljoen dollar omzet op het web. Dat is echter maar0,3% van de totale omzet van het bedrijf.

Absolute omzetcijfers werken dan ook niet goed om te kijkenwelke bedrijven het meest web-georiënteerd zijn. Om de appelsen peren (of zoals ze in Amerika zeggen: apples and oranges!) tevergelijken, zijn de bedrijven gescoord op een aantal variabelen,waaronder jaarlijkse webomzet, % van de omzet die webgegenereerdis, groei van de webomzet, en assessment van de kracht van deorganisatie op het internet (concurrentiekracht, toekomstigepositionering etc). Hieruit komt een eindscore van 1 tot 10.

Gates of portals?

Wie verwacht dat Microsoft in dit geweld bovenaan staat komtbedrogen uit, het bedrijf komt in de Net 100 niet verder dan een61e plaats. Een beschamende plek voor een bedrijf dat de PC marktdomineert. De slag om het internet is weliswaar door Microsoftingezet, maar (business) portals als Yahoo! (plaats 11) en Cnet(25) lijken een duidelijke voorsprong te hebben genomen. Toch isook voor Microsoft nog niet alle hoop verloren. Zo lijkt het ooitin de problemen zittende IBM bezig te zijn aan een remonte. Na desaneringen aan het begin van de jaren negentig en de verloren slagom de leidende positie op de PC markt, blijkt Big Blue de slag omhet Internet wel degelijk aan te gaan. Met dagelijkse on-lineverkopen van $38 miljoen behoort het bedrijf tot de snelstgroeiende in de top 100. Per kwartaal groeit de omzet met bijna350%. Toch staat ook Big Blue niet bovenaan de lijst. Het bedrijfmoet twee high-tech bedrijven voor zich dulden, Cisco Systems enDell Computer.

Cisco heeft ongeveer 80% van de router markt in handen, deapparatuur die de toegang tot het internet mogelijk maakt. Maar hetis niet zozeer de omzet die het bedrijf de eerste plaatst oplevertin de lijst, maar het feit dat maar liefst 64% van de verkopen vanhet $ 10 miljard imperium via het net tot stand komt. Cisco werdtot voor kort wel het onbekendste grote bedrijf ter wereld genoemd.Dat zal na de uitverkiezing tot the best and brightest e-commercecompany snel veranderen.

Het succesverhaal van Dell is inmiddels in bredere kring bekend.Het bedrijf heeft de tweede positie op de PC markt in handen endankt dit voor een groot deel aan de verkopen die het via internetgenereert. Hoewel Dell bekend staat als prijsvechter in deconsumentenmarkt, verkoopt het bedrijf toch verrassend veel in debusiness to business (en overheid) markt. Ongeveer 70% van deverkopen van Dell zijn uit deze markt afkomstig. De aanpak van Dellblijkt zich met name uit te betalen aan de aandeelhouders. Wie injuni 1998 een aandeel kocht voor $ 8.50, zou in maart 1999 eenbedrag van $ 4.131 voor ditzelfde aandeel hebben gekregen. Er zijnweinig aandelen te vinden die de run op internet aandelen betersymboliseren dan die van Dell. Maar het is niet alleen het verkopenvia het net waarop Dell goed scoort. Ook wordt maar liefst 70% vande technische vragen on-line afgehandeld.

verticale markten

De top 100 biedt niet alleen inzicht in de successen vanafzonderlijke bedrijven, maar ook in de bedrijfstakken waarinternet een belangrijke rol is gaan spelen. Zowel de detailhandelals de dienstverlening scoren met elk 25% van de opgenomenbedrijven het hoogst, gevolgd door high-tech (14%) en mediabedrijven (14%). De bekendste exponent van de detailhandel isnatuurlijk Amazon.com, maar dat voorbeeld is inmiddels zo bekenddat het aardig is om eens naar andere detailhandelsbedrijven op hetnet te kijken.

Het concept van Buy.comspringt daarbij misschien wel het meest in het oog. Het bedrijfheeft inmiddels dagelijks ruim 10.000 orders te verwerken en isgericht op de consumentenmarkt. Daarbij wordt gebruik gemaakt vaneen aantal Buy-sites, die het zoeken naar het juiste product doorde bezoeker vergemakkelijken. Zo zijn er speciale sites voorcomputers, software, boeken, video's en games. Het concept is evensimpel als geniaal. Voeg aan de basis URL (buy.com) gewoon deproducten toe. Wat ontstaat is een kerstboom met product-sites, dieelk op zich een markt bedienen: buycomp.com, buyvideos.com,buybooks.com etcetera. Daarbij wordt een harde advertentiecampagneniet geschuwd. Zo vergelijkt Buy.com de boekprijzen met Amazon,waarbij het natuurlijk veel en veel goedkoper blijkt te zijn.Amazon.com wordt door Buy.com dan ook al gekenschetst als the OldSchool! Een betere indicatie dat de ontwikkelingen op internetsneller gaan dan het licht is moeilijk te vinden.

snoep verstandig

In geen enkele andere markt is vermogen zo snel te genereren alsop het internet. Het eerder genoemde Yahoo! heeft een marktkapitaaldat bijna even groot is als het BNP van een land als Nederland. Eenander sprekend voorbeeld van de snelle opkomst vaninternetbedrijven is de opkomst van on-line veilingen. Waargerenommeerde veilinghuizen als Christies en Sothebys vaak veletientallen tot honderden jaren nodig hadden om hun naam op tebouwen, is dit Ebay binnen drie jaar gelukt.

De opkomst van Ebay is eenzelfs voor internet uniek verhaal. Sinds de beursintroductie inseptember 1998 is de waarde van het aandeelvervijfentwintigvoudigd. Het gezamenlijk vermogen van de oprichtersPierre Omidyar en Jeff Skoll bedraagt hierdoor ongeveer 8 miljarddollar. Hiervoor hebben zij slechts 3 jaar nodig gehad. Een van deopvallendste aspecten van Ebay is dat het bedrijf vrijwel vanaf hetbegin winstgevend is geweest. Dat kunnen slechts weiniginternet-bedrijven hen nazeggen. Desondanks voldoet met nameOmidyar nauwelijks aan het beeld van een workaholic encomputernerd. Vanaf het begin van het bedrijf heeft hij getrachthet evenwicht tussen zijn drukke werkzaamheden en privé-levente behouden. Interviews geeft hij niet of nauwelijks meer sindszijn bedrijf in opkomst is.

Het idee van de veiling is grotendeels afkomstig van zijntoenmalige verloofde. Zij verzamelde PEZ-snoepgoed speeltjes. Ukent ze vast wel: het zijn van die vieze vierkante snoepjes in eengek ogend speeltje, vaak met een kop uit een beroemde film als StarWars. Door de kop te openen kom er een snoepje uit. In Nederlandnooit echt doorgebroken, maar in Amerika al vele tientallen jareneen rage. Hierdoor zijn oude modellen veel geld waard geworden. Uitde creatie van een community voor PEZ-verzamelaars is het huidigeEbay voortgekomen. Een sprekend voorbeeld van serendipiteit: ietsvinden waar je niet naar op zoek bent. Ook Omidyar wist niet wathem overkwam. Er wordt er druk gehandeld op de site. Dagelijksworden er ongeveer 1 miljoen biedingen gedaan. Ebay heeft inmiddelsruim 2 miljoen leden en op de site kan een bod worden uitgebrachtop ongeveer 2 miljoen artikelen. Die variëren van antiekemeubelen tot hectares grond en van Barbie-poppen tot schilderijen.Onlangs was handelen op de site gedurende enkele dagen nietmogelijk, waarschijnlijk door de enorme drukte. Dat geeft dekwetsbaarheid van dit soort organisaties goed weer. En ook dekwetsbaarheid van de waarde van de aandelen. Een voorbeeld van eenwinstwaarschuwing is bijvoorbeeld Pointcast dat een jaar geledennog voor zon 250 miljoen dollar in de boeken stond, maar inmiddelsvoor ongeveer 7 miljoen dollar is verkocht. Niet altijd reiken debomen tot in de hemel, zelfs niet in een virtuele wereld.

Dutch masters?

Het nadeel van de genoemde top 100 is dat hij volledig op deAmerikaanse markt is gericht. In tegenstelling tot de Fortune 500is nog geen internationale ranglijst beschikbaar. Het is echter devraag of er veranderingen in de lijst zullen plaatsvinden als erwel met buitenlandse ondernemingen rekening wordt gehouden. Er zijnnog steeds nauwelijks e-commerce sites buiten Amerika te vinden diede toets der kritiek kunnen doorstaan.

Is er dan echt geen Nederlands tintje te geven aan dit artikel?Toch wel, al is het wat vergezocht. Eén van de meestinteressante functies van het internet is het dicht bij elkaarbrengen van vraag en aanbod. Het reserveren van kaartjes voortentoonstellingen, wedstrijden of optredens is hiervan eenvoorbeeld. Wie als toerist een kaartje voor de opera in Milaan, NewYork of Budapest wil reserveren, kan dat via internet doen. Ticketmaster Online is hetbedrijf dat dit systeem voor het internet heeft vervolmaakt.Inmiddels verkoopt het ieder kwartaal 1 miljoen kaartjes on-line.Volgens onderzoek van Yahoo! is het best verkochte kaartje van hetafgelopen kwartaal dat van de Van Gogh tentoonstelling in LosAngeles. Nederland moet het op het internet dus nog steeds hebbenvan de oude meesters. Waar blijven de nieuwe?

Drs Gyuri Vergouw MMC is directeur van VergouwConsulting/Funsultancy®, een adviesbureau met alsspecialisatie e-commerce. Klik hiervoor eerdere artikelen van hem.