Facebook Management creëert Angstcultuur

Columns

Op LinkedIn en in jaarverslagen lijken bedrijven perfect. Leiders delen slimme, mensgerichte ideeën, en teams stralen trots uit. Problemen? Die blijven onzichtbaar. De boodschap is helder: bij ons gaat alles goed!

Maar achter dat mooie plaatje schuilt een andere realiteit: interne chaos, terwijl het management enthousiast spreekt over groei. Dit is geen toeval, maar een bewuste keuze. Ik noem het Facebook Management: Leiderschap dat draait om imago in plaats van echte verbetering. Van buiten ziet alles er strak uit, maar van binnen brokkelt het af. En dat gaat mis – zelfs bij bedrijven die succesvol lijken.

Een leider die alleen successen durft te delen, leidt een illusie, geen organisatie.

De illusie van Facebook Management

Facebook leiders kiezen bewust voor een communicatiestijl die meer op propaganda lijkt dan op eerlijk leiderschap. Ze blazen successen op en verbergen fouten. Woorden als disruptief en baanbrekend worden te pas en te onpas gebruikt, ook als iets eigenlijk heel gewoon is.

Gaat er iets mis? Dan ligt het aan de markt of weerstand tegen verandering, maar nooit aan henzelf. Hun boodschap is eenzijdig: geen echte gesprekken, alleen een gefilterd succesverhaal. Medewerkers die kritiek geven, worden weggezet als negatief. Zo ontstaat een dubbel beeld: stralend succes op sociale media, maar groeiend wantrouwen op de werkvloer.

De Verrassende Handlangers van Facebook Management

Je zou denken dat alleen leiders Facebook Management doen, maar ook helpen medewerkers mee! Ze plaatsen vrolijke foto’s van teamuitjes op Instagram of liken de ‘inspirerende’ posts van de baas. Niet omdat alles zo goed gaat, maar omdat ze bang zijn om eruit te liggen. Een medewerker zei ooit: “Als ik niet meedoe aan het blije verhaal, lijk ik de zeur.” Zo groeit de façade van binnenuit. 

Greenwashing: de duurzame façade

Een leuke variant is greenwashing. Bedrijven maken hun imago mooier met ‘duurzame’ woorden – CO2-neutraal! – maar veranderen weinig. Shell zegt dat het leidt in de energietoekomst, maar blijft werken met olie en gas. Kleine acties, zoals papieren rietjes, verbergen dat hun uitstoot groeit. Vrachtwagenbedrijf X claimt ‘100% elektrisch’, maar gebruikt nog steeds diesel voor de meeste wagens. Keurmerken kopen ze voor de PR, niet voor het milieu. Marketing wint, echte impact verliest.

Voorbeelden van falen achter de schermen
De Belastingdienst pronkte in 2015 met een digitale revolutie: efficiënter en klantvriendelijk. Extern applaus, intern een ramp. De Toeslagenaffaire liet zien hoe een discriminerend algoritme en bureaucratie gezinnen kapotmaakten. Klokkenluiders werden genegeerd, de façade bleef staan: ‘We moderniseren!’

KLM sneed tijdens de coronacrisis banen, ondanks staatssteun, maar hield de boodschap vrolijk: ‘We bouwen aan de toekomst’. De Nationale Politie stak miljoenen in het AI-systeem Hansken, dat onwerkbaar bleek. Agenten mopperden, de PR-machine zei: ‘Vooruitgang!’

Waarom dit faalt

Het werkt op de korte termijn. Investeerders en stakeholders zien succes. Maar op lange termijn stapelen problemen zich op. Verborgen gebreken worden niet aangepakt, groei stagneert. Medewerkers voelen de kloof en haken. Cynisme groeit. Leiders die hun eigen verhaal geloven, beslissen op basis van illusie, niet feiten. Met als resultaat: een giftige cultuur waar kritiek taboe is.

"In een angstcultuur is de grootste ongeschreven regel dat je hem geen angstcultuur mag noemen. Medewerkers zwijgen, niet uit loyaliteit, maar uit zelfbescherming—terwijl leiders het stilzwijgen vieren als instemming. Het is de paradox van Facebook Management: een glanzende buitenkant die alleen standhoudt zolang de binnenkant haar mond houdt."

Hoe breek je hiermee? Praktische stappen

Transparantie is stap één. Vier successen, maar benoem ook mislukkingen, liefst met een les. Maak ruimte voor kritiek; organiseer anonieme feedbackrondes of maandelijkse ‘flopsessies’ waar teams open over struikelblokken praten. Stop met holle termen als ‘gamechanger’ en baseer je strategie op data en realiteit, niet op applaus. Als manager kun je klein beginnen: wees eerlijk over je eigen fouten in een teamvergadering. Het bouwt vertrouwen en doorbreekt de façade.

Een lichtend voorbeeld
Kijk naar Patagonia. Dit outdoormerk communiceert niet alleen over duurzame kleding, maar laat zien waar het worstelt, zoals imperfecte supply chains, en pakt die aan. Geen loze claims, maar actie: ze doneren omzet aan milieuorganisaties en blijven kritisch op zichzelf. Resultaat? Loyaliteit van klanten én medewerkers, plus echte impact. Geen Facebook Management, maar rauw en echt.

Echte groei is geen PR-stunt

Leiderschap is geen likes verzamelen. Succesvolle bedrijven bouwen niet op mooie woorden, maar op leren en verbeteren. Dus, manager, de volgende keer dat je een glanzende post typt: vraag jezelf af; is dit de waarheid, of alleen wat goed oogt? Eén eerlijke zin kan meer doen dan een gelikte campagne. En wie weet, misschien slaap je er nog beter door ook.

Deel uw  ervaringen op ManagementSite

Wij zijn altijd op zoek naar ervaringen uit de praktijk, wat werkt wel, wat niet.

SCHRIJF MEE, word een pro!  >>

Meer over Organisatiecultuur