Leve de emancipatie van de vakman

Leidinggevenden en medewerkers van stafdiensten laven zich massaal aan bijeenkomsten, seminars en events voor leidinggeven en stafdiensten (Wij van WC-eend ...). Ze hebben er kennelijk voldoende tijd en budget voor. Hoeveel vakmensen met een beroepsopleiding, die normaliter zijn ‘ingeroosterd’ (het werk loopt nu eenmaal gewoon door) zouden zich kunnen en mogen laten inspireren door Ben Tichelaar, Menno Lanting of Jitske Kramer?

Ja, ze mogen wel eens naar een studiedag, maar die gaat doorgaans over hun vak en niet over de organisatie van het werk. Soms zien ze wel eens een managementgoeroe tijdens een cursus of een in-company training. Maar zoals meestal, is ook dan van te voren alles al voor ze bedacht. Woorden als uitrollen, implementeren en draagvlak creëren zeggen eigenlijk al meer dan genoeg. Medewerkers worden in de regel gezien als hulpmiddel van de organisatie. Als human resource, het woord zegt het.

Maar zouden die medewerkers vanuit hun vakmanschap ook zelf een missie mogen hebben? Zouden ze als professional hun organisatie ook mogen zien als het gereedschap/hulpmiddel om dat doel te bereiken? Dat zij bijvoorbeeld eens per half jaar een functioneringsgesprek zouden mogen voeren met hun leidinggevende. ‘Je faciliteert me niet goed, daarom werkt het hier niet! Jij geeft de werkvloer niet de ruimte. Ga op een zodanige manier leidinggeven dat het “leiding geven” wordt. Geef ons voldoende autonomie om ons werk goed te doen. En liefst ook een pasje van de zaak om daarvoor de benodigde zaken zelf aan te kunnen schaffen, zonder al die handtekeningen en goedkeuringen.’

‘Als het code rood is, kan ik zelf wel bepalen of het wijsheid is om met een lege wagen de weg op te gaan’, zei een chauffeur in januari 2018, toen op de Nederlandse wegen meer dan zeventig vrachtauto’s tijdens een storm omver werden geblazen. Veel van hen moesten toch de weg op van de baas. Of neem de terroristische aanslag bij theater Bataclan in Parijs, op 13 november 2015. Naar later bleek – vorig jaar onthuld door dagblad Le Parisien -  stonden daar acht soldaten van de militaire operatie Sentinelle buiten de club, oorlogswapens in de hand. Maar ze mochten van hogerhand niet ingrijpen. Toen de minder zwaar bewapende politie vervolgens vroeg om de wapens te mogen lenen, volgden de militairen de regels en kregen agenten nul op rekest.

Daarom dus Het Grootste Rijnland Praktijkfestival van Nederland (powered by kwartaalmagazine Slow Management van Stichting De Snuffelmuis), in nauwe samenwerking met Het Grootste Kennisfestival van Nederland. Zodat (1) leidinggevenden, (2) medewerkers van ondersteunende diensten én (3) vakmensen uit de voorste linie zich sámen kunnen laten inspireren.

In de ochtend vooral door cases en voorbeelden uit de praktijk, vanaf de werkvloer. Bij voorkeur gepresenteerd door collega’s in een vergelijkbare positie, want vakmensen leren het liefst van vakmensen. Dat hoeft ook geen best practice te zijn, misschien juist liever wel het tegendeel. Leren doe je daar waar je met de poten in de klei staat. Ook uiterst nuttig voor leidinggevenden, beleidsmedewerkers en andere ondersteuners, zoals we kunnen zien in Undercover Boss. In deze tv-serie stappen bovenbazen uit de bubbel van hun  systeemwereld en gaan vermomd aan de slag in hun eigen bedrijf, doorgaans een stevige confrontatie met de dagelijkse realiteit van de echte leefwereld.

In de middag loopt Het Grootste Rijnland Praktijkfestival van Nederland door in Het Grootste Kennisfestival van Nederland. En zoals de leidinggevenden en ondersteunende medewerkers zich in de ochtend kunnen laven aan de werkelijkheid, zo kunnen de vakmensen zich in de middag laten inspireren door allerlei visionairs.

Dus managers, leidinggevenden en HRM’ers, geef je gedreven en gemotiveerde professionals op 20 juni een dag letterlijk de ruimte in het kader van hun emancipatie. Neem eens een vakman mee! Stap samen met hen in de auto, trein of ingehuurde bus - op naar Deventer!

Cases en praktijkervaringen

Het Grootste Rijnland Praktijk Festival van Nederland gaat van start om 09.30 uur. In de ochtend is er een boeiend en gevarieerd aanbod met een 25-tal workshops, presentaties en activiteiten. Met concrete cases uit alle sectoren: van onderwijs en bedrijfsleven tot zorg, en van sociaal domein en overheid tot woningcorporaties.

Michiel Goemans bijvoorbeeld, franchisenemer van acht Kinki Kappers en gewend aan een hiërarchische stijl van leidinggeven, zette de knop om. Hij ontsloeg zichzelf als baas en runt nu de winkels samen met zijn teams van zelfsturende medewerkers. Hoor het verhaal van hemzelf, of van een van de kapsters tijdens een heuse knipbeurt. Zorgcentra De Betuwe en Topaz (Leiden en omgeving), beide actieve deelnemers van de beweging Radicale Vernieuwing Verpleeghuiszorg, lichten toe hoe zij de omslag hebben gemaakt naar echte, waardevolle zorg rondom de cliënt, waar het uiteindelijk om gaat. Topaz is bovendien nauw betrokken bij een project om ook het onderwijs in zorg en welzijn radicaal te vernieuwen, samen met enkele andere instellingen en MboRijnland.

Ook woningbouwcorporatie Domijn en Gemeente Rhenen zijn aanwezig, beide recent nog bekroond tot Beste Werkgever 2018-2019 in hun branche. Misschien geen toeval? Uit het sociale domein geven verschillende organisaties acte de présence met inspirerende voorbeelden van vernieuwend denken en werken in zorg en welzijn: vraaggericht, buurtgericht en de grenzen van de eigen organisatie ver overstijgend. Zo evolueert Wij Breda tot een verzameling van netwerken zonder vaste functies, teams en vergaderingen. Die netwerken draaien helemaal op de mensen die ze maken: op de eerste plaats de klanten zelf, en daarnaast mensen van WIJ, verpleegkundigen, familie, net wie maar nodig is. Bij elkaar bijna tienduizend mensen die elkaar vinden in steeds weer nieuwe situaties. Waarbij elke situatie wordt bestuurd door de mensen die zich samen in die situatie bevinden. Net als thuis of in het verkeer.

Ook uit het onderwijs biedt het festival mooie voorbeelden van bottom up organiseren. Wat te denken van een school zonder klassen, lessen en roosters, zonder huiswerk en toetsen en zonder meesters en juffen! Agora Roermond biedt een radicale vorm van gepersonaliseerd leren voor leerlingen van alle niveaus (vmbo, havo, vwo) bij elkaar. In overleg met hun coach kiezen de kinderen zelf wat ze tijdens onderzoeksprojecten (challenges) onderzoeken. Enkele leerlingen komen met hun coach vertellen hoe dat werkt.