De economie is er voor de wereld

De voorbije jaren is steeds duidelijker geworden dat ons economisch model geen antwoord heeft op de maatschappelijke uitdagingen waar we vandaag voor staan. Ik denk aan klimaatverandering, schaarste van voedsel en grondstoffen en de aanhoudende financieel-economische onrust.

Er is behoefte aan een nieuw ankerpunt, een nieuw economisch model dat rekent met de lange termijn en niet alleen financiële waarde, maar ook sociale en ecologische waarde in het economische spectrum betrekt.

Te cryptisch? Laat ik het eens concreter formuleren. Er is behoefte aan een economisch model waarbinnen het onmogelijk is dat we enerzijds 2.700 liter water gebruiken om één T-shirt te produceren en anderzijds toezien hoe elke dag 6.000 mensen sterven door gebrek aan water. Er is behoefte aan een economie waarbinnen we het niet tolereren dat bijna de helft van het geproduceerde voedsel wordt weggegooid, terwijl elke dag 925 miljoen mensen met honger gaan slapen. De economie is er voor de wereld, de wereld is er niet voor de economie.

Van die mening zijn steeds meer mensen toegedaan. Ze maken zich sterk voor een nieuwe economie. En zij zijn – met mij – steeds positiever over de haalbaarheid ervan. Er tekenen zich verschillende ontwikkelingen af die de tijd waarin we nu leven, rijp maken om de maatschappelijke uitdagingen het hoofd te bieden. De onstuitbare opmars van technologie in ons dagelijks leven bijvoorbeeld en de globalisering die daar nauw mee samenhangt, bewegen ons naar een steeds meer verbonden wereld en maatschappij die almaar nadrukkelijker door technologie wordt gedomineerd en gedirigeerd. Robotisering, nanotechnologie en andere technologische innovaties transformeren ons wonen, leven en werken en reiken – vaak nu nog ongedacht – oplossingen aan om de maatschappelijke uitdagingen aan te gaan.

In mijn boek schrijf ik dat ik in het aangaan van deze uitdagingen veel verwacht van het bedrijfsleven. Er staan steeds meer innovatieve en creatieve ondernemingen op die in staat zijn om hun businessdoelen te verbinden met de grote en kleine maatschappelijke uitdagingen.

Een geweldig voorbeeld van tapijtproducent Interface wil ik u niet onthouden. De visserij in de Filippijnen staat onder druk, door overbevissing en vervuiling van de zee. Eén van de problemen vormen de vele visnetten die na gebruik zijn gedumpt. Vissen raken verstrikt en raken onbruikbaar voor menselijke consumptie en de natuurlijke habitat onder water wordt steeds verder aangetast. Het heeft de lokale economie verzwakt.

Interface biedt de helpende hand. Niet met geld, maar door economische activiteiten te ontplooien. De visnetten die de economie dwarszitten, zijn waardevolle grondstof voor de tapijtenproducent. Door de netten op te vissen en te verwerken tot garens slaan ze drie vliegen in een klap. De zeeën worden schoner waardoor de visserij zich kan herstellen. De productie van garen levert inkomsten en de werkgelegenheid versterkt de vitaliteit van de gemeenschap.

Wat mij betreft tekent Interface hiermee de kracht van zakendoen in de nieuwe economie ten voeten uit. En gelukkig staat het bedrijf bepaald niet alleen. Ook in Nederland staan ondernemers op die zakendoen in de geest van de nieuwe economie.

Boyan Slat, pas 21 jaar, is daar een exponent van. Hij ontwikkelde een enorme installatie die snel en effectief de enorme plastic soep in de oceanen kan opruimen. Die plastic soep kost de wereldgemeenschap jaarlijks zo’n 13 miljard dollar per jaar, brengt schade toe aan natuur en zeeleven en bedreigt daarmee ook ondernemers die leven van bijvoorbeeld de visserij. Zijn innovatie kan in potentie dus waardevernietiging tegengaan en nieuwe waarde toevoegen.

Bovenstaande verhalen moeten gedeeld worden, juist omdat ze niet alleen de waarde laten zien voor de ecologische en sociale activa van onze economie, maar omdat ze laten zien hoe ondernemerschap in de nieuwe economie vele malen innovatiever, creatiever, uitdagender en rendabeler is dan ooit te voren.

Welkom in de nieuwe economie!

Marga Hoek, auteur van Zakendoen in de nieuwe economie