De tweede kamer en daarmee Nederland heeft HR-probleem

Zes paar verschillende kernbehoeften vormen een belangrijk onderdeel van de differentiatie. Evenwicht in de aanwezigheid van deze kernbehoeften in de politiek en in organisaties is niet alleen wenselijk, ze zijn zelfs noodzakelijk voor het voortbestaan.

Een politieke partij of een organisatie waar veel mensen zijn met dezelfde sterk aanwezige kernbehoeften versterken elkaar in de  eenzijdige invalshoeken. Het noodzakelijke tegengeluid ontbreekt. De partij of organisatie loopt het risico te imploderen.

Dat is nu aan de hand. Beide invalshoeken zijn nodig,

De keuze om in deze column de politiek erbij te betrekken is omdat het bekende publieke figuren zijn die de herkenning mogelijk maakt, iets wat bij een organisatie op deze manier niet mogelijk is. De keuze om als voorbeeld Minister President Mark Rutte te nemen komt doordat hij veel in het nieuws is en daarmee meer herkenbaar.

De zes tegengestelde kernbehoeften. Welke behoefte is sterk aanwezig? 

1. Productgericht of mensgericht of beide in gelijke mate
2. Solist of teamspeler of beide in gelijke mate
3. Risiconemend of risicomijdend of beide in gelijke mate
4. Gericht op overzicht of op verschillen of beide in gelijke mate
5. Resultaat- of sfeergericht of beide in gelijke mate
6. Moeter of willer of beide in gelijke mate

Productgericht of mensgericht of beide in gelijke mate

Productgerichte mensen hebben behoefte om met iets bezig te zijn en over iets te praten. Verdere kenmerken zijn: veel feitenkennis, praat over iets in plaats van rechtstreeks contact, is gericht op het  maken van een product, denkt ook meer aan iets dan aan iemand. Een deel van alle mensen heeft deze behoefte.

Een ander deel van alle mensen heeft een andere behoefte, meer mensgericht.. Mensgerichte mensen hebben behoefte aan contact met anderen en van persoon tot persoon praten. Zij denken ook meer aan iemand dan aan iets.

Nog een deel van alle mensen heeft beide behoeften in gelijke mate. Afhankelijk van de situatie soms meer productgericht en soms meer mensgericht. Afwisseling is hun behoefte.

Drie groepen mensen die individueel vanuit hun behoefte bepaald gedrag vertonen, op een bepaalde manier reageren en op een bepaalde manier communiceren.

Wanneer je iets van jezelf bij een ander herkent, dan geeft dat een klik

In organisaties werd duidelijk dat wanneer iemand werd aangenomen dit werd beïnvloed door de behoeften van degene die daar een beslissing over nam. Veelal een leidinggevende of een directeur.

In dit voorbeeld heeft de leidinggevende de kernbehoefte productgericht. Er zijn twee sollicitanten. Een is productgericht de ander meer mensgericht. Die leidinggevende herkende veel van zichzelf in een van de sollicitanten. In dit geval in de meer productgerichte. Die klik was er niet met de mensgerichte. In veel gevallen speelde dit een rol bij de beslissing om iemand wel of niet aan te nemen.

In de politiek worden mensen op een lijst geplaatst voor een zetel in de kamer

Mark Rutte staat aan de top. Zijn invloed en daarmee zijn kernbehoeften staan aan de top van de piramide. Hij is duidelijk productgericht. Mensen benoemt hij als een casus. Systemen, regels, begroting, allemaal productgericht. Over mensen gaat het zelden.

Degene die de plaatsing voor een zetel regelt, herkent ook iets van zichzelf zoals productgericht, of herkent zichzelf juist niet door die die andere invalshoek, mensgericht. En wat kies je dan? Dat is nu in de tweede kamer steeds meer het productgerichte.

Dit heeft drie effecten. De eerste effect is dat veel mensen die meer mensgericht zijn zich niet ‘thuis’ kunnen voelen in zo’n omgeving. Het gemis aan contact van mens tot mens is hier debet aan. Een gemis wat elke dag terugkomt.

Het tweede effect is dat men zich meer op producten richt in de vorm van rapporten, onderzoeken en de te maken producten, in dit geval de wetten. De mens wordt daar ondergeschikt aan.

Het derde effect is dat hun inbreng, het mensgerichte, ondergesneeuwd wordt door de inbreng van de meer productgerichten, waarvan het aantal veel groter is.

De communicatie verloopt tussen meer productgerichte mensen via een onderwerp

Ook de bevolking krijgt een productgerichte benadering. De inbreng van de meer mensgerichte is steeds minder merkbaar en wordt steeds minder gehoord.

De mensgerichte mensen zijn meer op elkaar gericht. Willen meer van elkaar weten. ‘Hoe is het met jou’, in plaats van ‘hoe staat het met de casus of je werk’.

En net als bij een deel van de bedrijven en organisaties is het overdadig aanwezig zijn van 'productgericht' zichtbaar. Mensen zijn een dossier. Regels, rapporten, onderzoek en wetten, productgericht voeren de boventoon. Niet de mensen. Het evenwicht is verstoord.

Een uiting van meer productgericht dan mensgericht

Het aantal moties in de tweede kamer, ook productgericht, stijgt dit jaar volgens verwachting naar het recordaantal van meer dan 5000. Een debat over het welzijn van mensen, mensgericht, vindt niet meer plaats.

Heel soms probeert iemand het nog even. ‘Ik heb met een vrouw gesproken die moet leven van..........’

‘Dat is een individuele casus’. ‘Daar gaan we niet op in’.

Mark Rutte is dus duidelijk meer productgericht. Kijk je dan wat verder dan zie je allemaal meer productgerichte mensen om hem heen. Sigrid Kaag, Wopke Hoekstra, Rob Jetten, Carola Schouten en vele anderen.

Dat is het HR-probleem. Een verandering begint met het besef.

Herman Beuker, auteur van De (r)evolutie van het denken