Het communicatievak staat in brand...

Het communicatievak staat in brand. We hebben geen communicatieplan meer nodig, want we gaan scrummen. We hoeven niet meer naar een Hbo, want daar leiden ze je toch maar op voor een enkeltje Sociale Dienst. Solliciteren hoeft niet meer, want communicatieafdelingen worden opgeheven en banen zijn er nauwelijks. Aan waardering voor ons beroepenveld een enorm gebrek dus wordt er gediscussieerd over ‘de kracht van communicatie’. Het communicatievak staat in brand, maar wat doen de verantwoordelijken van het spreekwoordelijke pluche? Zij blijven zitten en roeren zich niet om de brand te blussen…

Ruim tien jaar geleden, toen ik nog niet zo lang als communicatieadviseur actief was, kreeg ik een stagiair. Hij was bijna afgestudeerd. Hij durfde geen journalist te bellen. Hij kon geen fatsoenlijke tekst schrijven. Hij wist niet hoe je een goed persbericht opstelde en had geen idee waar een gedegen advies aan moest voldoen. Geen persoonlijkheid, geen kennis, geen durf en vooral geen ambitie. Bijna klaar voor de arbeidsmarkt. Vijf jaar later kreeg ik een pas afgestudeerde medewerkster, geselecteerd via een gerenommeerd werving & selectiebureau. Het bleek geen garantie voor een kwalitatieve collega. Ze wist via internet nog geen gedegen zoekopdracht uit te voeren. Ze was weken bezig om 25 vlaggenmasten en banieren te bestellen. Wat bleek: ze voelde zich geïntimideerd, omdat iemand met 20 jaar werkervaring zoveel meer wist dan zij. Geïntimideerd waardoor? Omdat ze niks wist, niks kon en alles nog moest leren terwijl ze al afgestudeerd was? Deze twee voorbeelden werden opgevolgd door andere. Zowel in de praktijk als in rondetafelgesprekken voor CommBat, de recente boodschapper van slecht nieuws over het Hbo-communicatieonderwijs. Deelnemende studenten, docenten en professionals onderschreven deze voorbeelden. Ik werd er niet vrolijk van.

Evenmin word ik vrolijk van vele van mijn communicatiecollega’s. Wat me namelijk opvalt is dat ‘wij’ over zo weinig zelfreinigend vermogen beschikken. De primaire reacties op slecht nieuws over ons vak gaan over de vorm, niet de inhoud. Zijn we werkelijk zo blind voor die enorme balk in ons eigen oog? Opeens heeft de boodschapper het gedaan: niet de kwaliteit van de Hbo`s doet ter zake, maar de toon van CommBat. Niet de toekomstverwachting, waarmee wij onze studenten het bos in sturen, maar de zogeheten gebrekkige onderbouwing van de stellingname. Bij die onderbouwing ligt nu exact de crux. CommBat staat een kwalitatief en onafhankelijk onderzoek voor over het communicatieonderwijs en over het beroepenveld van ons communicatievak. CommBat heeft daar zelf het geld niet voor, want bestaat slechts uit individuele professionals, die zich de deplorabele staat van het Hbo-communicatieonderwijs aantrekt. CommBat wil weten of haar bevindingen onderbouwd worden door wetenschappelijke feiten; de onderbouwing die noodzakelijk is om verder te bouwen op een duurzame toekomst voor het communicatievak via het onderwijs.

Maar, hoor ik sommigen roepen, we hebben toch een beroepsvereniging die zich dat aantrekt? Ja, dat zou je denken, maar ik merk er zo weinig van. Ik zoek regelmatig naar opinies en nieuws over ons vak vanuit Logeion, die de inhoud raken en niet de vorm. Maar al wat ik tegenkom, zijn onderzoekjes, waarin vragen gesteld worden als ‘communiceer je primair om te amuseren?’, berichten over feesten, partijen en prijsuitreikingen en als klap op de vuurpijl nieuws over het jaarcongres over ‘de kracht van communicatie’. Onze beroepsvereniging Logeion deelt met professionals geen visie op het vak of over de ontwikkelingen van het vakgebied. Wel meldt ze vol trots dat haar 'bruisende' congres een 7,5 als cijfer kreeg van de bezoekers. Helaas geen inhoudelijk verslag over die kracht van het communicatievak. Dan toch liever een groep professionals, die via CommBat de noodklok luiden en de landelijke beroepsvereniging en Hbo`s oproepen eindelijk eens tot actie over te gaan.

Op verschillende digitale plekken kan gediscussieerd worden over het signaal van CommBat. Niemand van Logeion reageert. Is onderwijs en de toekomst van het vak soms niet interessant genoeg voor een publiek standpunt? Reacties vanuit de Hbo`s zijn sporadisch en dan vooral ontwijkend en ontkennend. Geen zelfreflectie, geen hand in eigen boezem, maar de ogen sluitend voor de ernst van de situatie. Logeion staat wel vooraan bij de Hbo`s om hun beroepsniveauprofielen te slijten, waar al jarenlang niemand aan wil. Daarmee kun je je als beroepsvereniging heel belangrijk maken, maar een beroepsniveauprofiel is slechts een label, dus vorm. Over de inhoud, waar het werkelijk over zou moeten gaan, hoor je Logeion niet, terwijl het wel haar missie is. De inhoud moet bepaald worden aan de basis, daar waar studenten het vak moeten leren. Bij de invulling van het communicatieonderwijs. Het zou Logeion sieren indien ze haar expertise, die er bij de leden in hoge mate is, inzet in noodzakelijke verbetering van de communicatieopleidingen.

Gezien het publiek uitblijven van reacties vanuit de Hbo`s lijkt het er sterk op dat zij de urgentie niet onderschrijven om kwalitatief goed opgeleide communicatieprofessionals af te leveren. Ik zag onlangs cijfers voorbijkomen, waarbij bijna alle Hbo-opleidingen communicatie (op de schriftelijke instituten na) een dikke, vette onvoldoende scoorden. Waar is de urgentie gebleven om die aansluiting van onderwijs op werkveld te verbeteren? Wentelt men zich zoveel liever in het pluche, dan een kwaliteitsimpuls te geven aan het onderwijs en daarmee aan het vak?

De grote vraag dringt zich op, willen Logeion en de HBO’s belangrijk zijn met kwalitatief onderwijs of zich belangrijk voelen met obligate beroepsniveauprofielen? Ik zou het wel weten, maar ja, ik zit dan ook niet op dat pluche…