De logistieke sector bevindt zich in het oog van de klimaatstorm. Hittegolven, overstromingen, droogtes, stormen en cyberaanvallen zorgen steeds vaker voor ontwrichte supply chains. Bedrijven proberen zich te beschermen door hun ketens opnieuw in te richten: meer voorraden aanhouden, dichter bij huis produceren, of meerdere leveranciers inzetten.

Logistieke dienstverleners (LSP’s) werken aan noodscenario’s, back-uproutes en digitale tweelingen van hun netwerken om sneller te kunnen reageren. Maar volgens het Kuehne Climate Center is dit niet genoeg. Deze strategieën bestrijden de symptomen, niet de oorzaak. De sector moet investeren in structurele klimaatbestendigheid van infrastructuur, operaties en personeel.

De dreiging van een +2°C-wereld

De auteurs van het rapport waarschuwen dat de bestaande aanpassingsstrategieën tekortschieten voor een wereld die mogelijk al in 2040 de grens van +2°C opwarming bereikt. Supply chains blijven kwetsbaar, vooral omdat productie en grondstoffen vaak geconcentreerd zijn in klimaatgevoelige regio’s.

Klimaatschade raakt niet alleen bedrijven, maar ook gemeenschappen en consumentenprijzen.
Het rapport richt zich tot verladers (shippers) en logistieke dienstverleners (LSP’s); de partijen die goederenstromen plannen en uitvoeren. Hun beslissingen bepalen of de logistieke ketens van morgen betrouwbaar blijven. 

Klimaatverandering tast logistieke systemen wereldwijd aan. Tegen 2035 kunnen, volgens het rapport, bedrijven gemiddeld 7% van hun winst verliezen aan klimaatschade, vooral door stormen, overstromingen en hitte. De risico’s manifesteren zich op drie fronten:

1. Infrastructuur – Bruggen, wegen, havens, spoorlijnen en magazijnen worden kwetsbaar door overstromingen, hitte en erosie. Lage kustgebieden en rivieroevers lopen bijzonder risico.

2. Operaties – Extreem weer legt netwerken stil: havens sluiten, vliegtuigen worden aan de grond gehouden, binnenvaartschepen stranden bij lage waterstanden, en koelketens vallen uit.

3. Werknemers – Chauffeurs, dokwerkers en magazijnpersoneel werken steeds vaker onder gevaarlijke omstandigheden zoals hittegolven of stormen, met risico’s voor gezondheid en veiligheid.

De gevolgen zijn breed: voorraadtekorten, productiestops, stijgende kosten en verlies aan klantvertrouwen. Kleine en middelgrote LSP’s lopen zelfs existentiële risico’s.

Gebrekkige voorbereiding

Ondanks deze groeiende dreiging besteden logistieke bedrijven nog weinig aandacht aan klimaatadaptatie. Uit een literatuuronderzoek van het Kuehne Climate Center blijkt dat minder dan 1% van de logistieke publicaties tussen 2015 en 2023 expliciet ingaat op aanpassing aan klimaatverandering. Bedrijven richten zich vooral op CO₂-reductie, niet op weerbaarheid. Nationale klimaatplannen bevatten zelden concrete doelstellingen voor klimaatdaptatie.

De sector vertrouwt nog te veel op traditionele continuïteitsplannen en historische risico-inschattingen. Die gaan uit van stabiele patronen. Dat is een gevaarlijke aanname in een tijdperk van snelle klimaatverschuivingen.

Hoe klimaatverandering de logistiek raakt

De opwarming versnelt met 0,2°C per decennium; +2°C lijkt onafwendbaar rond 2040. Dat betekent vaker en heviger extreem weer:

• Hitte vervormt asfalt en spoor, beperkt vliegtuiggewicht en beschadigt temperatuurgevoelige goederen.

• Neerslag en overstromingen maken wegen onbegaanbaar en tasten magazijnen en bruggen aan.

• Droogte legt rivieren droog, waardoor scheepvaart stokt (zoals recent in de Rijn en het Panamakanaal).

• Stormen en wind dwingen havens en luchthavens tot sluiting; windstoten beschadigen gebouwen.

• Kustoverstromingen bedreigen havengebieden wereldwijd door stijgende zeespiegel en stormvloeden.

De logistieke keten is lineair: één gebroken schakel kan het hele netwerk platleggen. Zelfs zonder fysieke schade kunnen preventieve maatregelen (zoals snelheidsbeperkingen of evacuaties) tot grote vertragingen leiden. Klimaatschade aan infrastructuur leidt tot hogere kosten, maar ook tot maatschappelijke ontwrichting.

Oplossingen zijn binnen handbereik

Het rapport biedt een reeks kosteneffectieve oplossingen om de veerkracht van logistiek te versterken. De sleutel ligt in drie sporen: infrastructuur, operaties en mens.

1. Klimaatbestendige infrastructuur

• Versterk wegen, bruggen en spoor met hittebestendige materialen.

• Plaats dijken, mangroven of kades tegen overstromingen.

• Schilder rails wit om oververhitting te beperken.

• Vermijd nieuwbouw in risicogebieden.

• Onderhoud infrastructuur systematisch en inspecteer na elk weersextreem.

2. Operationele veerkracht

• Gebruik digital twins, AI en realtime data om transporten te simuleren en om te plannen bij verstoringen.

• Werk samen op bedrijventerreinen.

• Diversifieer routes, modaliteiten en leveranciers.

• Houd buffervoorraden aan en plan alternatieve distributiecentra.

• Train personeel in crisismanagement en noodprotocollen. Voorbeeld: Walmart gebruikte tijdens sneeuwstormen in Nevada zijn digitale twins om alternatieve distributiepunten te activeren; een voorbode van adaptieve logistiek.

3. Bescherming van de medewerkers

• Pas werktijden aan tijdens hittegolven.

• Voorzie trucks, cabines en magazijnen van airconditioning.

• Automatiseer risicovolle taken waar mogelijk.

• Zet waarschuwingssystemen en noodplannen in bij stormen of overstromingen.
  Veiligheid en welzijn van personeel zijn randvoorwaardelijk voor bedrijfscontinuïteit.

De Wereldbank becijfert dat klimaatbestendige infrastructuur gemiddeld slechts 3% extra investeringskosten vergt, met vaak een rendement dat vier keer zo hoog is als de uitgaven.

De drie strategische pijlers voor actie

Volgens het rapport kunnen verladers en LSP’s zich richten op drie praktische stappen:

a. Voer klimaatrisico-assessments uit
Breng in kaart welke onderdelen van de keten blootstaan aan klimaatrisico’s en hoe kwetsbaar ze zijn. Gebruik klimaatscenario’s en data-analyse in plaats van alleen historische gegevens. Integreer de resultaten in risicomanagement en betrek partners en klanten in gezamenlijke analyses.

b. Bouw operationele veerkracht op
Ontwikkel scenario’s voor klimaatverstoringen, test de organisatie met simulaties en stress-tests, en stel crisismanagementteams samen. Zorg voor realtime monitoring, waarschuwingssystemen en communicatiestructuren. Gezamenlijke planning tussen verladers en LSP’s verhoogt de effectiviteit.

c. Versterk fysieke veerkracht
Versterk of verplaats kwetsbare assets, bouw redundantie in netwerken en onderhoud infrastructuur proactief. Waar bedrijven geen eigenaar zijn van infrastructuur, moeten ze samenwerken met overheden, havenautoriteiten of brancheorganisaties om aanpassingen te realiseren.

Logistiek in lage- en middeninkomenslanden is extra kwetsbaar door beperkte middelen en informele netwerken. Internationale verladers en LSP’s moeten lokale spelers betrekken, kennis delen en samen investeren in klimaatrobuuste infrastructuur, bijvoorbeeld via publiek-private samenwerkingen en ontwikkelingsbanken.

Adaptatie en decarbonisatie gaan samen

Aanpassing aan klimaatverandering mag niet worden gezien als alternatief voor emissiereductie. Integendeel: veerkrachtige en duurzame logistiek versterken elkaar. Investeringen in efficiëntere, schonere en robuustere systemen leiden tot lagere emissies én minder schade bij extreme weersomstandigheden.

De conclusie van het rapport is glashelder: “De tijd om te handelen is nu". Elke vertraging maakt de aanpassing duurder en riskanter. Zonder klimaatrobuuste logistiek komt niet alleen de continuïteit van bedrijven in gevaar, maar ook de bevoorrading van samenlevingen wereldwijd. Verladers en logistieke dienstverleners zijn niet alleen onderdeel van het probleem, maar ook van de oplossing. Hun keuzes vandaag bepalen of de supplychains van morgen blijven draaien — ook in een wereld die 2 graden warmer is.

We moeten niet alleen onze uitstoot reduceren, maar ook onze kwetsbaarheid. Klimaatadaptatie is geen toekomstmuziek, maar een noodzakelijke voorwaarde voor veerkrachtige en betrouwbare logistiek. De +2°C-wereld is al in zicht; de vraag is of onze logistieke ketens het aankunnen. De oproep van het Kuehne Climate Center is duidelijk: versnel de aanpassing aan het veranderende klimaat, niet alleen uit morele overwegingen, maar ook uit economisch belang.

Walther Ploos van Amstel.

Luister de podcast over dit rapport hier.

Lees ook: Ook de logistieke sector moet zich voorbereiden op klimaatverandering

Bron: het Kuehne Climate Center