Afgelopen weekend keek ik de tekenfilm Cars. Het viel me op hoe de film Cars eigenlijk een crash course Persoonlijke Ontwikkeling in 116 minuten is.

Begin van de film…. We horen het geluid van de rode raceauto Bliksem McQueen. Roarr… Roarrr... Zwart beeld. De race…. Bliksem McQueen lijkt te leven voor het winnen van wedstrijden en het verkrijgen van roem. In het eerste deel van de film vindt de Piston Cup stockcar race plaats en in de spannende ontknoping van deze eerste race finishen op wonderbaarlijke wijze drie auto’s gelijktijdig. Deze scene vormt de inzet voor deel twee. De auto’s krijgen de opdracht zich helemaal naar Los Angeles te verplaatsen waar over exact een week de finale wordt over gedaan. Tijdens deze verplaatsing gaat van alles mis en Bliksem rijdt zich – letterlijk en figuurlijk – klem en belandt in the middle of nowhere in een plaatsje, getiteld Radiator Springs.

Tijdens zijn verblijf in Radiator Springs zien we hoe Bliksem eerst voor straf de door hem toegetakelde toegangsweg eigenbandig moet repareren, maar gedurende deze dagen steeds meer respect voor de inwoners van dit ingedutte stadje krijgt. En hier begint de film al behoorlijk op een PE-traject te lijken.

Valkuil - kwaliteit

Het lukt Bliksem McQueen om al de characters die daar leven opnieuw in hun kracht te zetten. De Brandweerauto helpt hij van zijn verlegenheid af, hij spreekt Doc aan op zijn kwaliteiten als drievoudig oud Piston Cup winnaar en helpt hem een bittere pil uit het verleden te verwerken. Hij laat inzien dat de ondernemers die er wonen mooie en unieke producten hebben: natuurlijke benzine (organic fuel) verkocht door Fillmore, een hippiebusje, en de beste banden die te vinden zijn bij Luigi, met zijn assistent Guido. Bliksem McQueen laat ze tot bloei komen en van elk van hen leert hij lessen over het leven: via Sally leert hij over de liefde, via Takel over vriendschap en via Doc over professioneel racen. Ook op operationeel niveau raakt hij onderlegd: Takel leert hem achteruitrijden en van Doc leert hij hoe hij bochten op zanderige wegen moeten maken door een tegenstuurbeweging. Het zullen kwaliteiten blijken die hem later bij de race in Los Angeles uiteraard goed van pas komen.

Reis naar binnen

De reis die hij dwars door Amerika aflegt, blijkt ook een reis naar binnen. Het verhaal kent het sjabloon van ‘The hero with the thousand faces’ (Joseph Campbell) met the Call for Adventure beschreven via de uitdaging die hem te wachten staat in Los Angeles. Tevens zijn er de verschillende thresholds die Bliksem overschrijdt: het zijn die punten waarvandaan er geen weg terug is, zoals het accepteren van een race tegen Doc. Zoals hij met de anderen omgaat, zo gaat hij ook om met al die eigenschappen in zichzelf: hij drukt ze eerst weg en gaat ze later juist integreren in zijn systeem. In die zin is Cars een rijk ontwikkelingsverhaal. We zien hoe de hoofdpersoon de situatie verandert (en tegenslagen overwint) én hoe tegelijkertijd ook de situatie hem verandert.

Transformatieproces

Zijn eerdere belangrijkste waarde Winst zien we langzaam transformeren in Vriendschap als belangrijkste waarde. Zijn focus verschuift van “ik” naar “wij”. We zien wat het betekent als de hoofdpersoon ervoor kiest om Vriendschap op nummer 1 te zetten en Eerlijkheid en Duurzaamheid te laten prevaleren boven Ellebogenwerk en Winnen. De held in iemand wordt zichtbaar door de keuzes die hij maakt op cruciale momenten. In Bliksem McQueens geval kost het hem de grote wedstrijd in Los Angeles. Maar ervaart hij juist ook wat het is om voor Eerlijkheid te gaan staan. En zo wordt hij van verliezer toch de grote, morele winnaar. Vervolgens kiest hij nog steeds niet voor het grote geld en het mega-sponsorcontract, maar keert hij terug naar die plek waar hij geleerd heeft wat het is om Vrienden door dik en dun te zijn. En precies die keuze blijkt op zijn beurt Radiator Springs geen windeieren te leggen en te zorgen voor voorspoed en geluk. Maar niet geschraagd op winstbejag, maar geschraagd op durven en weten te bouwen op elkaars kwaliteiten.

Wrap up

Je kunt deze blog afdoen als de beschrijving van een kinderfilm. Maar wie durft de vertaalslag te maken naar zijn werk. Welke waarde staat daar het meest centraal? Korte termijn winst, of het aangaan van langdurige relaties waarna de winst vanzelf komt? En wat blijkt voor jou zelf uiteindelijk de keuze waar jij het beste bij vaart?
In deze tijd van community management en netwerkorganisaties zal het aangaan van duurzame verbindingen met betrouwbare partners – op termijn – altijd het meeste opleveren.

Zo doen we in 116 minuten belangrijke inzichten voor onszelf en onze organisaties op.