Voodoo Finance en Voodoo Management

Columns

Wall Street schrapt zeventigduizend banen. Robeco zet 10% van de medewerkers op straat. Bij ING gaan 2.500 bananen verloren.

En dit is maar het topje van de ijsberg. “Voodoo finance” is aan het instorten. Niemand zit meer te wachten op indrukwekkende diensten en produkten. De bedenkers van de eindeloze reeks van slimme derivaten, winstverdubbelaars, complexe hypotheek constructies, garantie-beleggingen en ‘verzeker u rijk produkten’ kunnen naar huis. En niet alleen de bedenkers maar ook de adviseurs en financiele dienstverleners tesamen met het back-office personeel dat de ballentent aan de man moest brengen en administreren. En natuurlijk ook de marketeers en reclame mensen die de rommel oppoetsten en via de media met veel tam tam aan het uitventen waren.

Het is voorlopig afgelopen met deze toverkunsten. De gedachte dat een deel van de financiele dienstverlening geen waarde creëert maar waarde vernietigt is even wennen maar onomkoombaar. De toets op dit gehaspel wordt: Simpel, transparant, in weinig woorden uit te leggen. Door aanbieders wel te verstaan met een reputatie van degelijk en betrouwbaar.

Dat voodoo finance zolang heeft kunnen groeien en bloeien wekt bij velen grote verwondering. Maar is het in andere sectoren van de zakelijke dienstverlening zoveel anders. Voodoo management met produkten en diensten die de klant aangepraat worden maar die meer geld kosten dan ze ooit zullen opbrengen.  Ook daar is de groei en bloei van ''derivaten'' te signaleren. Derivaten die de kenmerken vertonen van complex, indrukwekkend, mooi opgepoetst maar te ver verwijderd van een duidelijke meerwaarde.

Dit type marketing wekt steeds meer argwaan. Althans er gaan steeds mer stemmen op die de omslag naar simpel, transparant en duidelijk zichtbare toegevoegde waarde huldigen.

Maar wat te denken van de voortgaande stroom aan complexe ICT projecten die jaar in jaar uit tot miljoenen verliezen leiden. En op het terrein van ‘Beter Managen en Organiseren’ zien we nog steeds een wildgroei van indrukwekkende systemen, stappenplannen en modellen. Op de sites van het ManagementSite Netwerk zijn veel voorbeelden te vinden van veelbelovende ingrepen waarop terecht twijfel en kritiek worden geuit. De publicaties over het Nationaal Onderzoek Verandermanagement vermeldden al jaren geleden: “Organisaties ontwikkelen een boel activiteiten die weinig van doen hebben met het primaire proces. Het zijn zaken die in de ‘middelen sfeer’ passen en niet rechtstreeks verbonden zijn met resultaten en klanten. Zaken die meer de functie van een rituele dans hebben dan dat we er een merkbaar positief effect mee bereiken. Mee stoppen dus! Houd de koppeling met resultaatverbetering in stand.” Voorbeelden: Kernwaarden, de lerende organisatie, cultuurverandering, Total Quality Programma’s en kennismanagement.

Voodoo Management betreft indrukwekkende zaken maar de koppeling met resultaatverbetering is vaag. Dezelfde kritiek past bij diensten en produkten als: Balanced Score Cards, INK, BPR, Enneagram, kritieke succesfactoren en competentiemanagement. De “Projectgekte”, die in veel organisaties heerst, komt daar nog bij. Deze leidt tot de nodige analyses, rapportages en aanbevelingen. Ook indrukwekkend maar vaak met teleurstellende effecten. Het beeld van Voodoo Management met rituele regendansen om problemen te bezweren is zo gek nog niet.

Conclusie: Ook op dit gebied zijn er geen gemakkelijke winstverdubbelaars. Ook hier zullen vroeg of laat ‘tovertaal’ samen met ‘geleerd geleuter’ door het ijs zakken. Onze toets voor de toekomst moet zijn: Simpel, transparant en een duidelijk zichtbare toegevoegde waarde aan het primaire proces. Anders geformuleerd: Keep it Simple, Minder is meer en Doe wat werkt. Niemand is hier tegen, iedereen claimt dit; maar vervolgens laten we ons te vaak in de luren leggen!

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Lex van Haarlem
Willem,

Dat het maar gezegd is! Vooral ook die gerichtheid op het primaire proces spreekt mij zo aan.

Wat jij zegt vat ik graag op als een aanmoediging om ook de meest complexe en weerbarstige vraagstukken te benaderen vanuit een beschaafde en pragmatische op leren en synergie gerichte invalshoek.

Of anders geformuleerd (in mijn jargon): 'bezint, terwijl ge begint' en 'als het niet kan zoals het moet, dan moet het maar zoals het kan'.

Nieuwe tijden, nieuwe zienswijzen.
Jos Steynebrugh
Nou, dát vind ik nou eens leuk: Willem, dat je zó geëngageerd bent dat er krasse taal uitkomt. Dat ik DAT nog mag meemaken. Heftige woede is bij jou meestens slechts herkenbaar aan een opgetokken wenkbrouw. De uitsmijter onder aan je artikel is voor jouw normale doen dan ook opmerkelijk. Bravo!!!

Ik ben het héél erg met je eens: het wordt tijd voor nieuw elan in marketing. De tijd van “goed verhaal”, “quasi wetenschappelijk geneuzel” en beweringen waarvan je kan vermoeden dat er éérst een nest advocaten op is afgestudeerd lijkt te eindigen.

Natuurlijk weet ik ook wel dat mensen zich vergapen aan rijkdom, uiterlijk, roddel en geruchten. Maar daarom hoef je daar als leverancier nog niet op in te spelen.
De "perverse producten" (zoals ik ze noem) waar jij het over hebt bestaan bij de gratie (fout woord hier) van angst en hebzucht.

Maar High yield, high risk gaan nu eenmaal hand in hand. Er bestaat geen snel geld zonder risico. Met iemand die er voor héél veel geld ingaat bij de credietkrisis heb ik dan ook geen medelijden. Eigen schuld dikke bult. Maar de leverancier die een simpele ziel een “drijvende” hypotheek (gekoppeld aan bijvoorbeeld de AEX) heeft verkocht en z’n zuur verdiende centjes eerst langzaam en plots héél snel ziet verdampen, daar moest de politie naar kijken. De schuldigen? De verzekeraar die het product uitdenkt, de marketeer die het vermarkt, de tussenpersoon die het verkoopt en de wetgever die zit te slapen.

Machtsevenwicht
Er zijn een paar situaties waarin mensen uitermate kwetsbaar zijn. Bij het kopen van een huis, sluiten van een verzekering, opstellen van een testament, huwelijk bijvoorbeeld. Reden is dat ze het slechts één maal in hun leven doen en er dus gewoon geen ervaring mee hebben. De makelaar, notaris, tussenpersoon etc wel degelijk. Omdat ze het elke dag doen. Dat is naar mijn mening het cruciale verschil met andere producten: geen machtsevenwicht.

Toekomst
Zolang er miljarden vrouwen zijn die zich laten beledigen door futiele TV spotjes met verwijzingen naar vage onderzoeken zal er niets veranderen. Nee, je TV is NIET defect. Het ligt ook niet aan de verkeerde versie van je HDMI waardoor beeld en geluid niet lipsinc zijn. Het is de botte belediging van de adverteerder die wel je geld wil, maar niet de moeite neemt om een reclame spotje te vertalen. Maar het is erger. Vrouwen worden bang gemaakt met uitgedroogde lipiden, dodelijke verschrompeling van talgkliertjes, tot de kniën uitlubberende huid of “witte Kerst” als niet champo “X” gebruikt. Dat mannen met een boog om je heen lopen omdat je kilometers ver uit je mond ruikt. Tja, pasta “Y” gebruiken dus. We laten ons collectief onverifiëerbare kwalen aanpraten door cholesterol, triglyceriden, chylomicronen, onverzadigde vetzuren, lipoproteïne lipase, apolipoproteïne hydrolyse, triglyceriden, enzymen. Er zullen steeds boeven zijn die inspelen op de angst om lelijk te zijn/te worden en daardoor als een leproze worden afgedankt door wel uitziende mannen. Wat zéúr je nou als je een ernstig gebrek ontwikkelt? Had je moeder maar naar de reclame moeten luisteren, je <sensuur> pindakaas of < sensuur> margarine moeten voeren.

Testje voor den agelozen consument
Weet jij wat lipiden zijn? Waar die zitten? Hoeveel je ervan hebt? Of je eraan dood kan gaan? Als het antwoorde viermaal “nee” is ben je gewoon potentieel slachtoffer voor de meest onzinnige producten.

Balans
Godzijdank is er tegenwicht. Stichting beperkt houdbaar, Reclame Code Commissie en als het moet de groene tafel. Maar er zullen steeds marketeers zijn die aan deze mega-oplichting meewerken, er een dikke BMW van rijden en hun gezin en eventueel maîtresse onderhouden zoals het een goede Yup betaamt.

Samenvattend pleit ik voor een nieuw reveille. Marketeers allerlande, doe die “nee sticker” op je website, in je email en op je visitekaartje.

Groet,
Jos Steynebrugh
Marketing & Innovatie Consulent
www.changeenhancement.nl

Hans Bool
Tja, (niet zo heel) vroeger was het nog een pre om bij een financiele instelling gewerkt te hebben. Nu lachen ze je uit. Net als je begint over beleggen op partijen en feestjes. Het kan allemaal niet meer.

Maar toch denk ik dat we met zijn allen wat meer moeten nadenken over die "simpele ziel". De klant.

De klant is belegger, spaarder en kredietbehoeftig, maar om bij de eerste te blijven is de belegger de laatste jaren zelf sterk veranderd. Was het nu de belegger die zijn lange termijn-tactiek overboorde gooide of was het de bank, die maar steeds met nieuwe adviezen aankwam?
Was het de marketeer die ons gek maakte of werd de marketeer zelf gek gemaakt door de wereld om hem heen. Wat wil die klant nu precies? Dat is toch de eerste vraag alvorens je kan praten over een bedrijfsproces. Ook het primaire proces. Bij de zorg worden er vaak drie soorten klanten onderscheiden, bij de financiele instellingen weet men het soms helemaal niet meer.

De simpele ziel dus ... ik vraag me af waar eigen verantwoordelijkheid begint en die van het bedrijf ophoudt. Het is dezelfde simpele ziel die boven nog op feestjes door vrienden werd uitgelachen als deze niet meedeed met de hype.

We willen allemaal snel winnen. En daar heeft denk ik iedere bedrijfstak moeite mee. Een verhaal over logistiek Nederland krijgt nauwelijks aandacht. Het is niet sexy, je kan er niet mee scoren. Het korte termijn gewin is niet iets waarvan we de schuld bij de VS kunnen neerleggen.

Albert Willem Knop
Lid sinds 2019
Uit diverse bronnen begrijp ik dat de financiele wereld ondanks alles wat er gebeurd is, aan het einde van het jaar weer astronomische bonussen verwacht. Het is duidelijk dat dit jaar het verhaal dat dit op basis van resultaten niet echt plausibel is. Een vaak gehoorde variant is nu dat het om retentiebonussen gaat. Het doel daarvan is om te voorkomen dat mensen vertrekken. De aanhef van bovenstaand artikel en vergelijkbare signalen uit andere delen van de financiële wereld tonen aan dat ook dit een drogreden is. De indruk bestaat dat grote delen van de financiële maffia nog steeds geen idee hebben wat ze hebben aangericht en zich absoluut niet veranwoordelijk achten hiervoor.
Dick Haasbroek
Ooit werkte ik bij een bank en moest opleidingen ontwikkelen op basis van "Basel". Financiële instrumenten die, zo meende ik te begrijpen, bedoeld waren om het risico van banken te spreiden. Echter, in handen van de consultants, fiscalisten, juristen en andere goochemerds bleken het al snel middelen om rotzooi aan onschuldigen te slijten. In de beschaafde wereld noemt men dat innovatie. In mijn vocabulaire noem ik dat crimineel gedrag door gekken. De tragiek is dat slechts een beperkt deel, gediagnostiseerd, achter de tralies doorbrengt. De rest rijdt nog vrij rond. Het is allemaal mensenwerk. Als HRD-adviseur buig ik deemoedig mijn hoofd voor de recruiters die dit tuig bijeen weten te brengen!!!
Luddo Oh
De saneringen bij financiele dienstverleners zijn geen gevolg van voodoo finance of ingewikkelde marketing concepten.

Ingrijpen in afdelingen die stil gevallen zijn door de kredietcrisis zijn natuurlijk ook logisch.

De meeste ingezette saneringen hebben te maken met achterstallig onderhoud door fusie en overnames die niet goed zijn afgerond, inefficiencies in de back offices of te veel vet in de overhead en staforganen.

Het is veel meer back to business en huis op orde.

http://berenschotstrategies.wordpress.com/
Carolien Kars
De banken krijgen er wel heel stevig van langs, niet alleen in de reële en virtuele economie, maar ook in de kranten en commentaren. In alle commotie van omvallende reuzen is er één reus, die ferm overeind blijft: de Rabobank. Zelfstandig, geen aandeelhouders en zelfs zonder overheidsgarantie Triple A, al tientallen jaren. Hoe komt dat?
Niet alleen door een voortdurende focus op risico's van nodeloos ingewikkelde producten, maar ook door uitstekend omgaan met bedrijfsprocessen. Rabobank zet (de beschrijvingen van) zijn primaire en ondersteunende bedrijfsprocessen niet in als IT-speeltje, maar praktisch, om het bedrijf te sturen en de focus op klanten, resultaten (voor die klanten) en risico's te houden. Een heel eigenwijze manier van met processen omgaan hebben ze daar zelf ontwikkeld. De processen stúren het risicogedrag van medewerkers en de organisatie en maken controle op de uitvoering van het werk mogelijk. De processen zijn een manier van organiseren geworden, heel anders dan de hype die momenteel als BPM door de - vooral - IT wereld trekt.
Deden alle bedrijven maar zo! En dat kan, want de werkwijze is beschreven. Naast boektitels zoals 'Minder is meer' past ook het 'Praktijkboek Procesmanagment' geschreven door twee Rabobank medewerkers en actueler dan ooit.
(PS ik ben een van die schrijvers).
Hans Bool
@Carolien,

Grappig, bij Rabo kan het wel. Echter als ik me niet vergis is een bepaalde financiele instelling die genoemd wordt in de column onderdeel van de Rabo. Gebruiken ze daar dan geen procesmanagement?
Eric Schreurs
Lid sinds 2019
"laat ‘tovertaal’ samen met ‘geleerd geleuter’ door het ijs zakken." - Inderdaad is er een overdaad aan schimmige begrippen, niet alleen in de financiële wereld overigens, want het gonst op iedere werkvloer van verhullend, onduidelijk taalgebruik, waarbij zaken niet bij de naam worden genoemd of worden opgepoetst. "Voodoo taal".

Voor wie het interesseert: de 'tovertaal' van de financiële wereld wordt uitgelegd op de De Financiële Begrippenlijst - http://www.dfbonline.nl.

Meer over Het spel om poen en prestige