Venus en Mars in organisaties

Regelmatig hoor je de vraag waarom er zo weinig vrouwen aan de top werkzaam zijn. Zou dat komen doordat onze organisatiecontexten nog steeds te veel worden gedomineerd door mannelijke….hormonen? De competitieve sfeer in de top van bedrijven past namelijk goed bij het mannelijke hormoon testosteron. In mijn nieuwe boek ‘Mannen en/of vrouwen’ ga ik hier dieper op in, maar hier kan ik al wel vast zeggen dat testosteron mannen niet alleen doelgerichter en ‘gevoellozer’ maakt, maar doordat ze minder zorghormonen hebben zijn ze ook meedogenlozer wanneer hun ambities in het geding zijn.

Een voorbeeld van dit ‘testosteronmanagement’ vond ik in het NRC van 28 november 2015. Olaf Swantee, prima kerel natuurlijk en topman van het Britse EE (voorheen T-Mobile en Orange), betoont zich daar een echte testosteronman. Het begint al met de kop: ‘Wij zijn de nieuwe wereld, de winnaars’. De EE-CEO is verslaafd aan sporten (‘Als ik het niet doe word ik gek’), kan nauwelijks stilzitten en is altijd aan het werk (‘Vandaag iets meer stress dan normaal’). Hij ontsloeg op de eerste dag van zijn nieuwe job alle topmanagers en veranderde de naam van het bedrijf.
Op de vraag van de interviewster of bedrijven het karakter van de topman weerspiegelen, antwoordt hij bevestigend: ‘Ja, ja, EE is ook snel en ongeduldig en heel ambitieus.’

Het beeld ontstaat van een onrustige, ambitieuze, meedogenloze en daadkrachtige manager. Heel veel mensen vinden dat aantrekkelijk, maar of het nou goed leiderschap is, daarover kun je ernstig twijfelen als je de Harvard Top 50 van managementboeken raadpleegt. Die laten voor een topmanager een combinatie zien van eigenschappen, waarvan de eigenschappen van Swantee de helft vormen. Daadkracht dient namelijk volgens de deskundigen vergezeld te gaan van menselijkheid, en al je topmanagers ontslaan op dag één toont daar weinig blijk van. Hoeveel gezinnen ondervinden daarvan de gevolgen?

Ik ben niet de enige die moppert op machomanagement.

Een week na het interview met Swantee had NRC een interview met een vrouwelijke CEO, Ineke Bussemaker. Zij bestuurt de grootste bank van Tanzania. [EB1] Ze verbaast zich ginds hardop dat ‘dit zo’n macho-wereld is. Met mannen die in het openbaar vreselijk seksistische grappen maken, ook als er vrouwen bij zijn'. Het testosteron stroomt kennelijk waar het niet gaan kan. Ik ken talloze verhalen van mensen die in de top werkzaam waren, er toen uit “verwijderd” werden en nooit meer iets vernamen van collega’s met wie ze jaren hartelijk hadden samengewerkt.

Organisaties hebben testosteron nodig. Zo simpel is het. Maar de zorghormonen zijn even onontbeerlijk. En die vind je toch echt meer onder vrouwen. Waar ik dan ook voor pleit in mijn boek zijn gemengde teams. Volgens een onderzoek van MIT en de George Washington University presteren gemengde teams gemiddeld 40% beter dan mannen- en vrouwenteams; en dit terwijl mannen en vrouwen aangeven het liefst in een team te werken met leden van hun eigen sekse.

Genoeg voer om eens grondig te kijken naar hoe het nu zit met mannenteams, vrouwenteams en gemengde teams, en met de hormonen die ons gedrag bepalen. En de inzichten die daardoor ontstaan zijn te gebruiken bij de aansturing. Ik vond het dan ook hard tijd voor het boek Mannen en/of Vrouwen. Diversiteit op de werkvloer.