Uitstekende mensen – uitstekende organisaties

Recensie van het audio-pakket

6963

Cover stories · Boeken

Onder de naam Management Topics verscheen een audiopakket waarin actuele managementonderwerpen worden besproken. Het pakket bestaat uit de volgende audio-cd's: (1) Toptalent - Ralf Knegtmans, (2) Maak van je organisatie een crisiskampioen! - Hans van der Loo, (3) Sturing die werkt - Coert Visser, (4) Coachen in kritieke tijden - Marijke Lingsma en Aty Boers, (5) Rijnlanders versus Angelsaksen - Jaap Jan Brouwerd, (6) High Performance Organizations - André de Waal, (7) Soul Management - Hans van der Loo, (8) In zeven stappen naar klantgerichtheid - Jos Burgers, (9) Vitaal veranderen - Steven ten Have en (10) Intensieve menshouderij - Jaap Peters. “Uitstekende mensen – uitstekende organisaties” beschrijft vanuit verschillende visies hoe organisaties met hun medewerkers stappen kunnen maken en kunnen aanzetten tot ontwikkeling naar een organisatie die dichter bij de werkelijkheid staat en waarin mensen mensen blijven.

Niet lezen maar luisteren

Non-fictie als audio-boek. In eerste instantie lijkt de combinatie non-fictie en audio-boek een moeilijke combinatie. Toch is de informatie gemakkelijk op te nemen. In een prettig tempo en vlotte zinnen worden de CD’s voorgelezen. De audio-boeken zijn in verschillende hoofdstukken ingedeeld zodat het geheel een duidelijke structuur heeft. Met behulp van de bediening kunnen ook aparte hoofdstukken (nog eens) afgespeeld worden. Met audio-boeken is men niet gebonden aan een plek. Luisteren is thuis mogelijk, maar ook in de auto of op een flexibele werkplek. Het proces van informatie verwerken verloopt ook totaal anders bij luisteren. Audio-boeken kunnen daarom een bruikbaar middel zijn voor mensen met dyslexie. De duur van elke CD is ongeveer 60 minuten. De CD’s zitten in goede doosjes waardoor ze niet kunnen beschadigen, ook niet na veelvuldig luisteren of als de CD’s in de auto liggen. Elk doosje heeft een andere kleur waardoor het geheel er aantrekkelijk uitziet. Op bijna elke CD zit een pdf-bestand waarin de gesproken tekst ook nog eens letterlijk nagelezen kan worden.

Rode draad

Verschillende visies worden ingeleid door het beschrijven vanuit de actualiteit, historische context of door statistiek. Deze inleidende informatie zorgt voor goede inbedding van de rest van het verhaal. Inhoudelijk wordt ingegaan op de complexiteit van menselijk gedrag, hoe men tot verandering kan komen, kan sturen naar verandering of juist wil behouden wat goed gaat. Bij alle visies in de audio-boeken wordt duidelijk gemaakt dat ambitie niet voldoende is voor verandering. Pro-actief zijn, durven, verantwoording voelen en nemen, aandacht voor de mens in de organisatie, verinnerlijking en bezieling zijn voorwaarden om tot verandering te komen. Verandering is nodig om als organisatie te kunnen verbeteren en te kunnen professionaliseren op een wijze die bij haar mensen past . Niet alleen in de top, maar door de gehele organisatie heen zodat klanten en medewerkers kunnen profiteren van groei naar een ander werkklimaat dat leidt tot verbeterde prestaties. Deze rode draad maakt deze audio-box tot een ‘Rijnlandse box’.

Hieronder worden enkele CD’s uit de audio-box besproken:

Rijnlanders versus Angelsaksen (Jaap Jan Brouwer):
Vanuit historisch perspectief worden door Brouwer de ontwikkelingen van de Angelsaksische en Rijnlandse visie beschreven. De ontwikkeling wordt toegelicht aan de hand van voorbeelden uit het Amerikaanse en Duitse leger en de industrie. Dit geeft een interessante kijk op werkvelden die niet voor iedereen bekend zullen zijn. Brouwer beschrijft vanuit diverse organisatievariabelen, zoals personeel en structuur, beide stromingen zonder een oordeel te geven over één van beide. Dat zorgt ervoor dat naar informatie over beide stromingen geluisterd wordt. Het audio-boek bevat tevens een beschrijving van ontwikkelingsfasen van een organisatie: de pioniersfase, de bureaucratiseringfase en de integratiefase. De auteur beoogt deze te toetsen aan het concept van Angelsaksisch en Rijnlands organiseren en aansturen. Dit onderdeel vormt echter een logisch vervolg op wat reeds besproken is en vormt niet zozeer een toetsing. Het is een invulling van de Angelsaksische en Rijnlandse kenmerken in de ontwikkelingsfasen van een organisatie. De conclusie die de auteur aan het einde van zijn betoog trekt is dat het Rijnlandse model meer inspeelt op de werkelijkheid doordat zij uitgaat van zekere onzekerheden (‘ist’-wereld). Het Angelsaksische model gaat van een ‘soll’-wereld (onzekere zekerheden) uit. Het Rijnlandse model geeft, volgens Brouwer, meer mogelijkheden tot groei, maar is tegelijkertijd nog niet ver genoeg uitgewerkt omdat het als model nog zo nieuw is. Dat is nu juist nog een kanttekening bij Rijnlands denken en organiseren. Brouwer betoogt echter ook dat het wel een grote kans is om een model te vormen dat op Europese gronden is ontstaan in plaats van, zoals nu, een Angelsaksisch model op de Europese markt toe te passen.

Zeven stappen naar klantgerichtheid (Jos Burgers):
Een duidelijk en ongecompliceerd verhaal met goede handvatten, ook voor grotere organisaties. Burgers beschrijft de zeven stappen in drie onderdelen. Deze onderdelen vormen de zogenaamde triade van gedragsverandering. Dit zijn voorwaarden om tot gedragsverandering te komen. Klantgerichtgericht gaan werken is, volgens Burgers, een gedragsverandering en dat hij onderbouwt dat goed. De eerste 3 stappen zijn doelen stellen, het goede voorbeeld geven en juist gedrag stimuleren. Deze vallen in de triade in het onderdeel motiveren. De vierde en vijfde stap zijn de voornemens om het anders gaan doen op momenten van de waarheid. Deze stappen vallen in de triade onder het onderdeel capaciteit. De zesde en zevende stap zijn de focus en het faciliteren van medewerkers. Deze vallen in de triade onder het onderdelen omstandigheden (gelegenheid creëren) Het sterke van Burgers’ college is dat er voldoende aandacht is voor de beleving van klantgerichtheid in de organisatie en hoe complex het is beleving te sturen. Burgers geeft ook aandacht aan verwachtingsmanagement bij klanten en het belang van het voldoen aan die verwachting. Het audio-boek sluit af met tips en trucs om klantvriendelijker te leren werken. De drie belangrijkste tips: luisteren naar klanten en doorvragen, de klant te geven wat hij nodig heeft en niet voorbij te gaan aan de emoties van de klant. Open deuren misschien, maar als het inderdaad zo gemakkelijk was om echt, oprecht klantvriendelijk te werken, dan was het vanzelfsprekend en waren boeken over klantvriendelijk werken en organiseren niet nodig geweest.

High Performance Organizations (André de Waal):
De Waal maakt zijn college actueel door de ontwikkeling van concurrentie te illustreren aan de hand van onderzoek. Dat geeft inzicht in het vervolg van het verhaal. Het komt duidelijk naar voren dat bouwen om een HPO te worden en te blijven, veel oplevert: meer winst, meer klantentevredenheid, een hogere ROI, meer aandeelhouderswaarde en hogere werknemersloyaliteit. De Waal beschrijft de verschillende HPO-factoren uitgebreid: kwaliteit van het management, openheid en actiegerichtheid, lange termijn oriëntatie, continu werken aan verbetering en vernieuwing en de kwaliteit van de medewerkers. Onderzoek heeft aangetoond dat deze factoren kenmerken zijn van excellerende organisaties, terwijl deze factoren door managers zelf beïnvloed kunnen worden. Elke factor die bijdraagt aan de ontwikkeling tot HPO wordt uitgebreid door de Waal toegelicht. Factoren die tegen de verwachting in geen effect blijken te hebben, worden ook in het kort genoemd. Het is goed te zien dat ook dit college het belang van keuzes en actie onderstreept. Dat het geheel wetenschappelijk onderbouwd is, maken de conclusies sterk.

Soul Management (Hans van der Loo):
Van der Loo start met een treffende beschrijving van hoe je kunt zien en voelen dat er bezieling binnen een bedrijf of organisatie aanwezig is. Verderop in zijn betoog geeft hij aan dat in het Angelsaksische denken en organiseren weinig aandacht is voor bezieling. De doelen die ‘Angelsaksische’ managers hebben, staan ver verwijderd van onderwerpen als bezieling : de zaak draaiende houden, targets halen, aan de regels houden, resources benutten. Daardoor ontstaan er, volgens de auteur, ‘liefdeloze’ producten en diensten. “Maar bedrijfsmatigheid en bezieling kunnen een succesvolle combinatie vormen” aldus Van der Loo. Verderop in zijn college zegt hij hoe. Hij beschrijft op overtuigende wijze de mechanismen die ten grondslag liggen aan Soul Management. Deze drie mechanismen zijn van belang voor de ontdekking en vorming van je rol als manager: verdieping, verbinding en verwezenlijking. Soul Management wordt geïllustreerd door voorbeelden van veranderingstrajecten bij grote landelijke organisaties.

Luisterwaardig

Op verschillende CD’s uit de box Management Topics worden voorbeelden van verandering beschreven die met Rijnlands gedachtegoed succesvol geïmplementeerd zijn, ook bij grote landelijke organisaties. Deze voorbeelden doen u wellicht, net als ik, nadenken over de vraag in hoeverre Rijnlands denken en organiseren bij u en uw organisatie past. De audio-box is luisterwaardig doordat verschillende onderwerpen en visies aan bod komen en op een goede manier gepresenteerd, uitgewerkt en uitgediept worden. Een luisterwaardige box voor de (veranderings)manager en de consultant die hun blikken willen verbreden en kennis willen maken met Rijnlands denken en organiseren.