Volg het Rijnlandse spoor van het paard

Columns

 Ik heb me begeven in de wereld van de paarden en schapen. Ik wist en weet weinig van beide dieren en van beide leefwerelden. Maar ondanks (of dankzij?) gebrek aan kennis, bracht deze expeditie mij tot een inzicht. Maar voordat ik dit inzicht uit de doeken doe, vind ik het nodig op te merken dat ik besef het schaap tekort te doen. Ik plaats mijn ervaring namelijk op één dimensie waardoor het schaap eenzijdig belicht wordt.

Door tussen het spoor van het paard en dat van het schaap de tijdas ‘verleden-heden-toekomst’ te trekken, ontstaat een veld waarin de werkende mens (medewerker, manager) in de tijd geplaatst kan worden; soms in het spoor van het paard, soms in het spoor van het schaap.

 

Bij het plaatsen van de werkende mens(ch), laat ik me enkel leiden door de mate van ontvankelijkheid en nieuwsgierigheid voor de onmiddellijke leef-werk-omgeving.

Verleden: werkende mens in het spoor van het paard

 Mensen werden in hun werk niet belemmerd door tijdregistraties, opgelegde targets en voorgeschreven formats en procedures om vanuit overzicht te handelen. Leerlingen die een vak wilden beheersen deden dat bij een ervaren leermeester die zich niet liet leiden door vastgestelde aan te leren competenties. “Wat is hier nodig” was in alle beroepen leidraad van handelen. Vanuit overzicht werd contact gemaakt. Patiënt, burger, leerling voelden de echtheid van het contact omdat de omgeving leidend was en niet een plan of procedure.

Zie het paard. Het paard houdt te allen tijde overzicht voor zijn veiligheid en komt naar je toe en maakt contact uit nieuwsgierigheid. Toenaderen is handelen (niet denken).

Het nu: werkende mens in het spoor van het schaap

 Het effectief en efficiënt bereiken van doelen is belangrijker dan te handelen naar wat de omgeving vraagt. De uitvoerder/medewerker benadert klant, patiënt, burger, leerling plangedreven, niet contextgedreven. Manager maakt contact met medewerker met een plan in de hand of als de ingevulde lijstjes er toe aanleiding geven (te veel tijd besteden aan het verzorgen van een patiënt, verkoopcijfers blijven achter, de universitaire onderzoeker publiceert te weinig). De werkende mens voelt op deze manier dat de organisatie van waaruit hij werkt, hem niet (helemaal) vertrouwd dat hij zich wel maximaal inzet voor die doelen.

Zie het regime van de organisatie in schaapskleren. Basishouding van het schaap is dat hij het niet vertrouwd. En dat blijft, wat er ook gebeurt en hoe rustig, voorzichtig en vriendelijk de persoon ook is die hem benadert. Iets van nieuwsgierigheid is niet te bespeuren. Angst voor de buitenwereld en het vreemde overheerst. En het paard? Indien het veilig is, wil het paard (wat voor vlees heb ik in mijn kuip, spannend, onderzoeken……, met zijn volle gewicht (600kg)).

Toekomst: werkende mens in het spoor van het paard?

 Tal van organisaties voelen dat het zo niet verder kan gaan. Mensen komen niet tot hun recht, de kwaliteit van de dienstverlening galoppeert met grote sprongen achteruit, goede vakmensen keren de organisatie de rug toe. Het afschaffen van de bonnenquota bij de politie en de roep om de wijkzuster die zelf beslist hoe lang zij een patiënt aandacht geeft, zijn signalen om medewerkers en direct leidinggevenden meer ruimte te geven om weer oog te krijgen wat elke situatie vraagt. En als de leidinggevende dat belangrijk vindt, dan zullen medewerkers ook die leidinggevende volgen zonder dat er lijstjes aan te pas hoeven te komen.

Zie het paard. Die volgt je. Maar alleen als je een leider bent die weet wat hij wil, overzicht heeft, handelt zonder veel te denken, respect en vertrouwen geeft. Niet omkijken of het paard je volgt (controleren), want dan stopt hij onmiddellijk je te volgen. Maar doe je het daarna weer goed, ook al is hij om deze reden vele keren gestopt, dan volgt hij je alsof hij geen geschiedenis met je opgebouwd heeft (‘wat tref ik nu, ongeacht wat ik eerder/net heb meegemaakt?’). Paard heeft in het volgen geen geheugen. Het geheugen van het schaap doet niet onder voor het geheugen van de mens.

De tekening kan nu gemaakt worden.

 

Marc Oskam is auteur van het boek Venijn in de start.

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Meer over Zingeving in werk en organisatie