Randvoorwaarden voor een innovatie cultuur

Organisaties die op een sociaal innovatieve manier te werk gaan zijn heel aantrekkelijk als werkgever. Zelfs dermate aantrekkelijk dat ze verslavend kunnen werken voor de werknemers. Balanceren op de rand van bevlogenheid en workaholism, control en chaos, lol and order is een kunst op zich. Eén ding is absoluut wezenlijk en dat is het uitgangspunt dat werken en innoveren fun is.

Het wezenlijke karakter van echt anders organiseren:
Boei mensen en nodig hen uit, want van binden is geen sprake. Wel van je verbonden voelen en erbij willen horen. De toon zetten dat innoveren en samenwerken leuk is. Voor een dergelijk samengaan is gebundelde energie nodig.

De plek
Google is misschien wel ‘s werelds meest befaamde voorbeeld van een uiterst succesvol en compleet anders georganiseerd bedrijf dat zijn organisatieconcept ook ruimtelijk vertaald heeft. Het Googleplex hoofdkantoor heeft meer van een campus weg dan van een bedrijfsgebouw. De organisatie is een microcosmos, een kopie in het klein van de stad als complex organisme zelf. Het is een gemeenschap met eigen plekken, gedeelde plekken en openbare ruimtes. Het Google hoofdkantoor kent twee zwembaden, een fietsenmaker, een masseuse en huisarts en maar liefst zeventien voortreffelijke bedrijfsrestaurants die zeven dagen per week dag en nacht open zijn. Zoals algemeen bekend is iedere Google werknemer verplicht om 20 procent van zijn tijd (lummeltijd) te stoppen in een activiteit die hij of zij leuk vindt en die niets met het werk te maken heeft. Fun is de kern van de Google-mentaliteit.

Het merkdenken van bedrijven is ook heel goed toe te passen op locaties. Sociale innovatie en creativiteit stimuleren door de ruimtelijke inrichting van gebouwen en locaties komt steeds vaker voor, maar het blijkt een wankel evenwicht. Te bedacht is niet goed.

De organisatie
Google is een organisatie zonder hiërarchie waar wie zich ertoe aangetrokken voelt,(en door de selectie heen rolt, uiteraard) kan eindeloos spelen, innoveren en werken. Teams organiseren zichzelf en de druk om te presteren komt van je peers. Het is een zichzelf opjagende community. Omdat de Googlers bevlogen community-leden zijn, kent hun werk geen grenzen. Er bestaat in feite de volledige vrijheid om alleen maar te willen werken. Sturing vanuit de lijn ontbreekt. Je selecteert als werkgever de allerbesten en laat die vervolgens volkomen hun gang gaan. De vraag is dus of je werknemers de volkomen vrijheid gunt om zelf erachter te komen waar hun grenzen liggen? De term privéleven is wellicht een vreemd woord voor veel Googlers. Aan de andere kant: waarom ook niet als je praat over wat onlangs tot de beste werkplek van de hele VS werd uitgeroepen?

Lessen
De opgave is om een modus te vinden die past bij Nederland. In inspirerend onderwijs, in inspirerende organisaties. Het is een kwestie van tijd voordat ouderwets georganiseerde bedrijven voorbij gestreefd worden door concurrenten die uit vaak ook nog eens uit onverwachte hoek komen. En zeker een kwestie van tijd, omdat de met internet opgegroeide generatie, de Net Gen, niet anders weet dan dat leren, spelen, delen en werken in wezen niet van elkaar verschillen. Samenwerken en je kennis delen over organisatiegrenzen heen – op een vergelijkbare manier als zij nu songs en films uitwisselen via het internet – zal de normaalste zaak van de wereld zijn voor de beroepsbevolking van morgen. Wie zijn innovatietuin nu niet snel omploegt en bemest, ziet de bloemen straks ineens aan de andere kant van zijn hek bloeien.

Gerelateerd artikel:
Wat wil Nederland met creatievelingen?
Wat is de visie van de overheid op de cultuursector in Nederland? Temidden van al het doemdenken en economische malaise doet de creatieve sector het namelijk erg goed.

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron. (bron: Sociale Innovatie)