Publiek-Private Samenwerking: Gemeenschappelijk winnen

In het kader van mijn huidige opdracht als kwartiermaker maak ik een rondje en spreek alle stakeholders - zowel aan publieke als private kant - die belanghebbend zijn om de toepassing van PPS in ons land een forse impuls te geven. En dan hebben we het over publiek private samenwerking. Om dat principe veel meer gewoongoed te laten worden. Business as usual dus. En bij die gesprekken kijken we heel sterk naar wat we kunnen leren van die projecten waar PPS succesvol is toegepast. Om dat succes dan elders ook te kunnen kopiëren. En om te kijken wat je daar dan allemaal voor nodig hebt. Want - zoals we allemaal weten - niets gaat vanzelf!

PPS baseren op 'total cost of ownership'

En wat nou het meest in het oog springt is dat daar waar PPS succesvol is gerealiseerd er echt sprake is van een hele andere wijze van denken. Implementeren van PPS betekent namelijk integraal en multidisciplinair acteren. En dat betekent dus denken in termen van lifecycle: total cost of ownership. Niet alleen de aanleg of de bouw, nee ook beheer en onderhoud. Met een lange termijn focus van 25 of 30 jaar. Bij één partij die daar dan integraal voor verantwoordelijk is. Die dan ook bij de bouw zulke beslissingen neemt dat er écht sprake is van een duurzame oplossing. Met lage onderhouds- en expolitatiekosten. En dat betekent dus verder kijken dan de huidige horizon variërend van een kwartaal (voor een beursgenoteerd bedrijf) tot een verkiezingsperiode van 4 jaar (voor een politicus). En juist dat onderstreept de noodzaak voor consistentie van beleid: als je jaren achter elkaar op dat zelfde aambeeld blijft slaan dan komt er ook een flow van PPS-projecten op gang. En dat is dan weer een open uitnodiging voor marktpartijen om te investeren in praktische PPS ervaring. Mooi voorbeeld is hoe in Duitsland duurzame energie is gestimuleerd. Als je namelijk gedurende enkele decennia als opdrachtgever hetzelfde geluid laat horen, dan durven marktpartijen zich ook écht te committeren. Dat doen ze niet als er sprake is van een zigzag koers!

Publiek Private Samenwerking: Sturen op vertrouwen

Maar wat ook opvalt is dat implementatie van PPS ook een indringend beroep doet op een andere houding en gedrag: sturen op onderling vertrouwen. Dus de dialoog voeren, elkaar aanspreken en investeren in elkaar. En juist dit vereist hele andere competenties. Soft skills noemen we dat ook wel eens gekscherend. Maar wel buitengewoon cruciaal. En het spreekt natuurlijk voor zich dat de top (het verantwoordelijke bestuur en management) hierin het goede voorbeeld moet geven. Want alleen zo komt dit bewustzijn op gang in alle lagen én bij alle participanten. Dat dit veel energie kost en een visie en lef vereist hoeft verder geen betoog.

Het principe van PPS

Dit alles moet gebeuren in de ‘geest van het principe van PPS’. Dus in samenwerking met publieke én private belanghebbende partijen. Gelijkwaardig. En in co-creatie. Waarbij het gemeenschappelijke het wint van het individuele belang van de partijen. Précompetatief dus. En waarbij we ons dus niet moeten laten leiden door de angst van belangenverstrengeling, van procedures en van regels. Je moet als partijen een onderscheid kunnen maken tussen de momenten dat je gaat voor het gemeenschappelijke en de momenten waarop de individuele belangen aan de orde komen. Professionals kunnen dat. En nemen hun verantwoordelijkheid in deze.

PPS is ook 'Anders werken met ketenpartners'

Maar wat wellicht het leukste is, is dat door PPS er ook hele andere toepassingen mogelijk lijken te worden. Omdat we op een andere wijze gaan werken met ketenpartners. Denk bijvoorbeeld aan integrale en slimme stadsverlichting. Technisch is het mogelijk om straatlantaarns in kader van dynamisch energieverbruik draadloos op afstand te besturen. En door integraal te handelen - inclusief het energieverbruik- verdient deze investering zichzelf snel terug. Andere innovatieve toepassing is dynamisch verkeersmanagement in steden waardoor je met slimme wegverwijzingssystemen het verkeer zo optimaal mogelijk door je stad kunt leiden inspelend op de lokale omstandigheden.

De huidige schaarste aan middelen is een mooie stimulans om dit onderwerp de aandacht te geven die het verdient. Maar het komt pas écht op gang als in onze directiekamers de groep van ‘PPS believers’ fors in aantallen stijgt. Mensen die strategisch denken, die de slag van product naar prestatie hebben gemaakt én die het heel normaal vinden om over de schaduw van hun eigen hertogdom te kunnen stappen.