De pil van Drion voor werklozen van 50+

Ik zit achter mijn bureau en denk na over de inhoud van de column die ik ga schrijven. Veel collega’s van mij, die als (interim) professional hun emplooi proberen te vinden op een moeilijke arbeidsmarkt, zitten ook thuis en de ‘ouderen’ onder hen hoogstwaarschijnlijk achter de geraniums. Ze tellen niet meer mee en bezwijken onder de negatieve beeldvorming die je tegenkomt in de vakbladen en op het internet. Soms lijkt het wel of er een pil van Drion voor werkzoekenden van 50+ moet komen, want er wordt ons van alle kanten een ongelofelijke bak ellende aangepraat…

Mindset veranderen
Uiteraard laat ik een tegengeluid horen en dat doe ik vanuit mijn achtergrond en ervaring. Psycholoog, 56, zelfstandig spreker, trainer, coach en gespecialiseerd in personal branding. Ik leer mensen hoe ze met een authentieke zelfpresentatie succesvoller kunnen worden op de arbeidsmarkt. Daarbij draait het om drie dingen: merk, mindset en marketing. Van die drie bouwstenen maakt de mindset het grote verschil.

Een voorbeeld: in de afgelopen jaren verzorgde ik presentaties tijdens inspiratiedagen van het UWV voor werkzoekenden van 55+. Let wel: werkzoekenden, geen werklozen. Het verschil tussen deze 2 woorden is enorm en overduidelijk zichtbaar in uitstraling en zelfvertrouwen. De werkzoekende handelt vanuit de mindset 'shit happens': we gaan uithuilen en opnieuw beginnen. Makkelijk zal het niet worden, maar kansloos ben je nooit. De werkloze is niet meer in staat om dit op te brengen en voelt zich een slachtoffer van het systeem en de politiek. Met die mindset ga je het echter nooit en te nimmer redden op de arbeidsmarkt. Je zult jezelf opnieuw moeten uitvinden, kijken welke ongebruikte talenten nog in het vat zitten en (samen met anderen) nieuwe initiatieven gaan ontplooien.

De opkomst van de werkondernemer
De tragiek van het verhaal is dat veel mensen dit nooit hebben geleerd. Ze zijn altijd werknemer geweest, terwijl ze nu werkondernemer moeten worden. Het is deels aan de mensen zelf om deze beweging in mindset te maken, maar organisaties hebben ook hun verantwoordelijkheid in het geheel. Dit kan door aandacht te besteden aan de duurzame inzetbaarheid van hun medewerkers. Vergroot hun vakmanschap en daarmee hun weerbaarheid op een dynamische, grillige arbeidsmarkt. Maak mensen minder afhankelijk van één werkgever en de reeds lang achterhaalde gedachte van life-time employment. Stel ze in staat om als werkondernemer een goede loopbaan uit te stippelen binnen of buiten de eigen organisatie.

‘Maar als we ze opleiden, gaan ze naar de concurrent’, is het veel gehoorde bezwaar. Stel je het omgekeerde eens voor: je leidt ze niet op en ze blijven zitten waar ze zitten. Voor hoe lang nog? Wie wordt daar blij van? Wat zijn dan de gevolgen voor de medewerker en de organisatie?

Opleiden vraagt tijd, inzet en motivatie en levert eerst op de middellange termijn de gewenste resultaten op. In die zin is het niet het ei van Columbus om alle mensen die thuis zitten onmiddellijk weer aan het werk te krijgen. Maar het is wel de aangewezen weg om de weerbaarheid en de zelfredzaamheid van (oudere) mensen op de arbeidsmarkt te versterken en dat is absoluut nodig. In een bedrijfswereld die gekenmerkt wordt supersnelle veranderingen en een hoge mate van onvoorspelbaarheid, is het belangrijk dat mensen niet alleen over de juiste kenniscompetenties beschikken, maar daarnaast ook psychologisch in staat zijn om hun talenten en kwaliteiten succesvol te benutten. Dat kan door te investeren in het aanleren van kwaliteiten als zelfwerkzaamheid, optimisme, hoop en doorzettingsvermogen. Laat professionals hun eigen baan ‘boetseren’ (jobshaping), zodat talenten optimaal worden ontwikkeld. Laat ze ervaring opdoen in innovatieve projecten, die een beroep doen op aanvullende kwaliteiten. En bovenal: waardeer hun inzet, betrokkenheid en resultaten en wees er als organisatie trots op dat jouw manier van opleiden bijdraagt aan de zo gewenste flexibiliteit en mobiliteit binnen de BV Nederland.

Leeftijd is irrelevant
Mijn hoop is dat werkondernemers en organisaties met elkaar aan de slag gaan om daarmee de steeds terugkerende discussie over leeftijd te doen verstommen. De thuiszitters van dit moment kunnen in ieder geval beginnen met hun mindset over leeftijd en kansen op de arbeidsmarkt dusdanig te verbreden, dat ze zich daarmee meer kansen toe-eigenen op de arbeidsmarkt. Makkelijk is dat niet, mogelijk is dat wel. En voor degenen die denken dat dit alles voor hen te laat komt, is het advies om hun inspiratie te halen uit de talloze voorbeelden van vrouwen en mannen die in de tweede helft van hun loopbaan prachtige dingen hebben gerealiseerd.
Hun motto? Je leeftijd is irrelevant, want je mindset heeft de overhand.