Hoe overbruggen we de kloof tussen strategie en executie?

Als antwoord op de enorme faalpercentages die al decennialang blijken uit onderzoek naar de effectiviteit van strategie, is de aandacht geleidelijk aan het verschuiven naar de implementatie ofwel de strategie executie. Onder het mom van ‘beter een slechte strategie goed uitvoeren dan een goede strategie slecht’ (of, anders verwoord: ‘beter iets dan niets’) wordt steeds meer het heil gezocht in het verbeteren van strategie-executie. We zien dit terug in publicaties met titels als ‘Execution as Strategy’, ‘Execution Is the Strategy’ and ‘The Strategy of Execution’. Maar is deze verschuiving van aandacht wel zo’n goed idee? Lost dit het probleem van de hoge faalpercentages op?

Intuïtief gezien lijkt het aannemelijk: decennialang hebben we ons voornamelijk op de ontwikkeling van strategie gericht, dat heeft niet echt gewerkt, dus laten we nu de aandacht verschuiven naar executie, zou je denken.

Door de militaire roots strategie lag het voor de hand dat lange tijd de nadruk heeft gelegen op het formuleren van strategie. Strategie was namelijk een tegenreactie op een al te operationele focus op het leveren van gevechten op het slagveld. Strategie ontstond vanuit het besef dat oorlogen werden gewonnen door al op de tekentafel je vijand te slim af te zijn. Dat nu juist in strategie de nadruk weer terugschuift van ontwikkelen (denken) naar executie (doen) is een begrijpelijke, maar in dit licht ook een opmerkelijke ontwikkeling.

Deze trend is in de jaren 1980 begonnen en is in toenemende mate populair vandaag. We zien dit niet alleen in publicaties als hierboven genoemd, maar ook in bijvoorbeeld de dienstverlening die adviesbureaus bieden. Steeds meer richten zij zich niet alleen meer op het geven van strategisch advies, maar zijn ze ook betrokken bij de uitvoering daarvan.

Grotere aandacht voor strategie-executie heeft duidelijke voordelen

1. Het herbalanceert de scheve verhouding tussen de ontwikkeling en executie van strategie die we in veel strategieboeken, MBA programma’s en consultancy vinden. Als we er voor het gemak eens vanuit gaan dat strategieontwikkeling en executie even belangrijk zijn, dan is er nog een enorme inhaalslag te maken.
2. Het helpt bij het creëren van besef dat een strategie ook nog uitgevoerd moet worden en dus concreet genoeg moet zijn om operationeel te kunnen maken. Het doet ons beseffen dat strategie geen fantasie of wensbeeld is, maar iets dat we daadwerkelijk moeten gaan realiseren.
3. Het creëert begrip voor de complexiteit van strategie in de praktijk en geeft daarmee allerlei handvatten om strategie succesvoller te laten zijn. Het kan daarmee ook leiden tot betere strategieontwikkeling.

Er zijn ook nadelen en risico’s verbonden aan de huidige aandacht voor strategie-executie die we niet zomaar over het hoofd moeten zien

1. Het is misleidend in de suggestie dat goede executie kan compenseren voor slechte strategie. Het maakt veel uit wat uitgevoerd wordt, dus goede strategieontwikkeling blijft evengoed onontbeerlijk. Soms geldt ‘beter niets dan iets’ om het zo maar te zeggen.
2. Paradoxaal genoeg kan het vertragend werken. Door zonder goede strategie aan de slag te gaan kunnen dure fouten gemaakt worden die vermeden hadden kunnen worden. Ook kan het ervoor zorgen dat de executie stagneert omdat blijkt dat de strategie toch niet helder genoeg was.
3. Het kan leiden tot een verlies aan samenhang en overzicht. Teveel focus op executie kan leiden tot gefragmenteerde en contraproductieve acties omdat er geen gemeenschappelijk referentiekader is dat richting geeft.
4. Het creëert een kunstmatige scheiding tussen strategieontwikkeling en executie. Hoewel conceptueel verschillend, zijn de twee onlosmakelijk met elkaar verbonden in de praktijk en beïnvloeden ze elkaar wederzijds.
5. Teveel nadruk op strategie-executie brengt strategie terug waar het nu net tegenin ging. Het hele doel van strategie was om vooruit te denken en naar het grotere geheel te kijken om daarmee het teveel aan nadruk op de operatie tegen te gaan.

De conclusie?

Hoewel begrijpelijk, is het verschuiven van de aandacht van strategieontwikkeling naar executie niet direct een oplossing. Natuurlijk kan strategie alleen werken als er ook sprake is van goede executie. Maar om dit te kunnen realiseren moet de strategie eerst uitvoerbaar zijn. En daar zit nu net de kern van het probleem. Een belangrijke reden waarom de faalpercentages in strategie zo hoog zijn, is het feit dat veel strategieën te vaag, algemeen, hoog-over of anderszins onbegrijpelijk zijn om ze goed te kunnen uitvoeren. Het ontbreekt vaak aan uitvoerbare strategie; strategie die concreet genoeg is om te kunnen omzetten in actie. De belangrijkste stap in het overbruggen van de kloof tussen strategie en executie is daarmee dan ook het creëren van concrete, uitvoerbare strategie.