Opgebrand in plaats van uitgerust terug van vakantie?

Veel mensen kijken ernaar uit: de vakantieperiode. Een lange periode vrij van werk om zonder verplichtingen en verwachtingen bij te komen en je te onttrekken aan de dagelijkse sleur. Het liefst in een tropisch oord of ver land, want op de camping in eigen land volstaat vaak niet (meer). En dan vervolgens uitgerust weer aan de slag.

In de praktijk gaat het er niet altijd zo aan toe. Vakantie en vrij zijn, zijn vaak de dingen die mensen nodig zeggen te hebben om zich goed te voelen. Maar een vakantie is lang niet altijd zo ontspannend als we van tevoren hopen, ondanks dat we zelf bepalen hoe of waar. Integendeel: mensen gaan soms na een vakantie uitgeput weer aan het werk. Hoe dit precies zit en hoe je medewerkers die hiermee kampen vooruithelpt, vertel ik je in deze blog.

Hand in eigen boezem

De meeste mensen die bij mij aan tafel schuiven met mentale klachten, benoemen vaak dat het komt door ‘mijn familie’, ‘iets wat vroeger is gebeurd’ of, nog vaker: ‘mijn werk’. Gemeenschappelijke deler? De vinger wordt steevast naar iets of iemand anders gewezen als oorzaak van psychische klachten. Dat kan natuurlijk een rol spelen. Maar wat hun eigen aandeel is in het verhaal of in de ervaren klachten, dat is een vraag die ik vaak met verbazing teruggekaatst krijg. Toch is dit heel belangrijk in het aanpakken van het onderliggende probleem achter mentale klachten. Hoe mensen met een situatie omgaan, erop reageren en wat ze ermee doen, speelt een hele grote rol in het ontstaan ervan. En dat komt ook tot uiting op vakanties.

Niets negatiefs 

Stel je voor dat je met de zon op je gezicht in een hangmat ligt en naar prachtig uitzicht kijkt. Je hebt op je vakantie al veel mooie dingen gezien en nog genoeg voor de boeg. Precies zoals je van tevoren had bedacht en maanden naar uitkeek. Toch ben je nog niet eerder zo uitgeput geweest. Het is iets dat ik geregeld tegenkom. Het komt neer op te veel willen. De meeste mensen hebben de neiging als ze ergens op vakantie zijn om het meeste eruit te halen en alles te willen zien. Oftewel, propvolle dagen, veel reizen, veel interactie met anderen en altijd ‘aan’ staan. Weinig rust dus. Als je het zo schetst, dan is het ineens niet zo heel gek dat mensen daar eigenhandig mentale klachten door kunnen ontwikkelen, ongeacht het prachtige uitzicht, vrije dagen of het mooie weer. Het is dan ook een misvatting dat psychische klachten altijd te maken hebben met of veroorzaakt worden door negatieve factoren.

Te veel willen speelt een rol en daarvoor maakt het niet uit of dat op de werkvloer is of tijdens een droomreis.  

Onder de loep 

De vraag is hoe je moet handelen als je merkt dat medewerkers opgebrand terug op de werkvloer komen. Of dat nu is na een vakantie of op een ander moment in het jaar. Het begint bij signaleren, maar uiteindelijk is het vooral belangrijk om het gesprek aan te gaan over het gedrag dat je bij medewerkers signaleert. Wees je er hierbij vooral van bewust dat je medewerkers niet gaat verzorgen, maar op hun eigen verantwoordelijkheid wijst. Stimuleer medewerkers bijvoorbeeld om te reflecteren. Wat is iemand aan het doen? Is dat wat diegene wil én blij maakt? Dat zijn belangrijke vragen om te stellen. Vraag ook hoe het komt dat iemand zich misschien anders voelt dan verwacht. En of dit eigen verwachtingen waren of die van een ander. Door medewerkers stil te laten staan bij de manier waarop hun leven is ingericht, hoe ze met situaties omgaan of wat hun verwachtingen zijn, krijgen mensen ruimte voor inzichten en oplossingen om veranderingen door te voeren die ze helpen om gelukkig en mentaal gezond te blijven. 

Je grootste vriend 

Het moraal van dit verhaal is dat psychische klachten niet per definitie altijd door iets of iemand anders ontstaan. Soms zijn mensen zelf hun grootste vijand, ook als ze op vakantie zijn en de omgeving op dat moment alles is wat ze wens(t)en.

Merk je dat medewerkers niet lekker in hun vel zitten? En juist opgebrand terugkomen van vakantie in plaats van opgeladen? Ga met hen in gesprek en laat ze praten over hun gevoelens. Stimuleer jouw team om zichzelf geregeld de vraag te stellen wat ze aan het doen zijn, of dat nog steeds is wat ze willen en wat ze gelukkig maakt. Niet alleen op werk, maar ook in privétijd. Zo zorg je ervoor dat medewerkers geen vijand maar zelf hun grootste vriend zijn, optimaal kunnen genieten van die welverdiende reis naar de zon en er daadwerkelijk opgeladen van terugkomen. 

Fijne vakantie!