Technocraten en professionals verenigt u

De topambtenaren van Veiligheid en Justitie krijgen ervan langs in het Teeven-dossier. Ze wisten nergens van en/of leden aan geheugenverlies. Maar ja, het is in politiek Den Haag nu niet erg gebruikelijk dat je ambtenaren naar huis stuurt. Dan maar liever politiek verantwoordelijken. Wat is nu redelijk en belangrijker nog: Wat is wijzer!

Mede op grond van een eigen promotieonderzoek naar de besturing van Defensie kom ik tot de conclusie dat ministeries worden geleid door technocraten, mensen die denken in grote (mechanische) systemen die op de een of andere manier kunnen worden gestuurd door daar meer of minder geld in te stoppen. Betrokken topambtenaren reizen van ministerie naar ministerie. In principe kun je overal Directeur-generaal Financiën of Secretaris-generaal worden, of het nu Defensie of Sociale zaken is, dat maakt eigenlijk niet uit. Het leuke van besturen is ook dat je geen operationele beslissingen hoeft te nemen. Je (be)stuurt immers op hoofdlijnen. Operationele beslissingen worden lager in de organisatie genomen; door 'professionals' die het vak dat door het ministerie wordt uitgeoefend verstaan.

Het is eenieder duidelijk dat je voor het besturen van vliegtuigen en tanks of de aanleg van wegen verschillende competenties nodig hebt. Professionals leven in een wereld van kwaliteiten, terwijl de eerder genoemde technocraten in een wereld van kwantiteiten leven. Professionals willen meer geld om hun vak uit te oefenen en technocraten zeggen dat het maar met een onsje minder moet. Welke effecten dat 'onsje minder' nu op de kwaliteit van het product heeft, daar hebben ze geen verstand van, daarvoor moet je bij de 'professionals' zijn. Maar ja, wat levert het nu op indien je als professional de technocraten wijzer maakt dan ze zijn?

Kortom beide werelden houden elkaar in een houdgreep.

Het wordt tijd dat we deze vicieuze cyclus doorbreken door topambtenaren te ontwikkelen die verstand hebben van het ministerie dat ze besturen en door professionals te ontwikkelen met oog voor de grenzen die de maatschappij aan de ontwikkeling van hun vakgebied moet stellen. Ik zie in de zorg interessant ontwikkelingen die die kruisbestuiving mogelijk lijkt te maken.

Maar in de rijksoverheid als geheel is deze gedachte bepaald nog geen gemeengoed.

Laten we eens beginnen de bestuurders met geheugenverlies of onkunde naar huis te sturen.

Dat ruimt in ieder geval op en maakt duidelijk dat het anders moet.