Onderhandelen in crisistijd

De tendens van de afgelopen jaren was gericht op winstmaximalisatie. Meestal vanuit de gedachte dat als ik mij kon richten op de winst van mijn eigen bedrijf, de markt wel zou zorgen voor mijn leveranciers. Inkooporganisaties wilden ogenschijnlijk niet meer praten over kwaliteit en total cost of ownership maar richten zich in hun gesprekken alleen nog op prijs. Vaak vanuit een houding die leek te gaan over principes van ongelijkwaardigheid, afhankelijkheid en daarmee het recht van de sterkste. Ethisch gezien niet erg aantrekkelijk maar het lijkt wel handig als je als bedrijf alleen uit bent op zeker stellen van euro’s. Maar is dat ook zo? Waar moeten we op dit moment voor kiezen? Op korte termijn snijden of op lange termijn koers houden en misschien wel investeren. Bedrijfsresultaten vallen over de linie toch tegen terwijl er nog steeds winst wordt gemaakt binnen veel organisaties. Kranten schrijven over een double dip, de nog te komen tweede forse daling van de beurskoersen, en veel mensen lopen rond met angst voor wat nog moet komen.

Purchase managers in de food konden ervoor zorgen dat de overheerlijke echt rode en zoete aardbeien van Nederlandse bodem niet te vinden waren in de grote ketens omdat de waterige bijna rood gespoten aardbeien uit het buitenland veel goedkoper waren. Het scoren op het niveau van bedrijfsresultaat was weer gelukt maar hoe beleefden consumenten dat?
In deze tijden kiezen voor goedkopere aanbieders is een logische stap. Maar waar komen we uit als we daar voor lange tijd mee doorgaan? Als vooruitgang in onze maatschappij gaat over het verbeteren van de kwaliteit van leven in de breedste zin lijkt het wenselijk om ons af te vragen of we genoegen moeten nemen met producten en diensten van mindere kwaliteit. Tegelijkertijd kunnen we ons afvragen op welke manier we dan met elkaar in contact moeten staan om iets anders voor elkaar te krijgen dan elkaar te bestrijden in de markt.
De afgelopen tijd richt de discussie over ethisch handelen zich sterk op de financiële sector. De DSB is nu de grote boosdoener en de media duiken er bovenop om vanuit het schuld- en boeteperspectief om te gaan met de betrokkenen. We kunnen ook op een andere manier kijken naar dit soort situaties. Laten we beginnen bij de vraag wat we centraal stellen in onze organisaties. Wat is ons het meest waardevol? Zijn dat euro’s of principes? Of principes en euro’s en dan wel in die volgorde?

Als kwaliteit en betrouwbaarheid centraal staan en we, zoals de boeddhisten, de christenen en islamieten zeggen, ethisch handelen vanuit deze principes, waar komen we dan uit? We draaien elkaar de nek om als we de euro’s boven de principes blijven stellen. Als de aandeelhouderswaarde ons eerste en grootste goed is, lijkt het mij een kwestie van tijd voor we in de volgende crisis terechtkomen.

Greenspan zei: “De enige constante factor in de afgelopen crisissen sinds ons bestaan als mens, is de mens”.

Wij hebben dus bij onszelf te rade te gaan waar wij in ons bewustzijn een stap te zetten hebben.

Zouden aandeelhouders en de maatschappij niet meer gebaat zijn met een bedrijf dat de winst op een stabiele en verantwoorde manier weet te bewerkstelligen met behoud van mensen en een toegenomen kwaliteit van producten, diensten en relaties met leveranciers? Dit vraagt om enerzijds creativiteit en een houding die opereert vanuit en/en in plaats van of/of. En anderzijds de fundamentele keuze waar wij als bedrijf echt mee bezig willen zijn in onze wereld: meer euro’s maken of de kwaliteit van leven in onze wereld een impuls geven?
Als dat laatste het geval is gaan we samen kijken wat er juist is, hanteren we principes die te maken hebben met respect, gelijkwaardigheid, betrouwbaarheid, integriteit en redelijkheid. Als we deze principes niet centraal stellen en we toch weer terug gaan naar, ik net iets meer euro’s ten koste van jou, zal de arena die we gemaakt hebben van onze maatschappij voorlopig nog wel even blijven bestaan. Wij zijn daarmee wederom de constante factor en bepalen met elkaar hoe de wereld er over 5 jaar uit zal zien. De keuze is aan ons. Wat kiest u?

Robert Jan Steinmetz
Frits Philips jr. & Partners/FPNP

Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren

Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)

Word een pro!

SCHRIJF MEE >>

Jeroen van Zelst
Lid sinds 2019
Ha Robert-Jan,

Goed stuk... Je stelt de vraag waar wij in ons bewustzijn een stap te zetten hebben. In aansluiting op het laatste deel van je artikel zou ik willen zeggen dat dat begint bij de aandeelhouder. Zodra die aandeelhouder de fundamentele keuze maakt om te investeren in bedrijven die zich richten op het geven van een impuls aan de kwaliteit van leven in onze wereld - en die bedrijven daar dan ook op aanspreekt - krijgt het begrip aandeelhouderswaarde een andere invulling, en worden die bedrijven gestimuleerd om anders naar hun diensten / producten te kijken.

Voor beursgenoteerde ondernemingen lijkt dat beeld misschien nog ver weg, voor niet beursgenoteerde organisaties zie ik dergelijke aandeelhouders in toenemende mate om mij heen.

Zulke aandeelhouders (veel meer "investeerders" dan "beleggers") zullen zich van nature voor langere termijn aan bedrijven verbinden (het gaat niet om korte termijn euro's maar om lange termijn kwaliteit). Daarmee stellen zij die bedrijven in de gelegenheid om minder korte termijn en minder euro gericht te werken, en zich te focussen op kwaliteit - en daarmee impliciet op lange termijn.

Hartelijke groeten,
Jeroen van Zelst

Mensgericht ondernemer

Meer over Onderhandelen