Negatieve feedback is effectiever

Een medewerker duidelijk maken dat hij niet goed bezig is, blijkt een positiever effect op de productiviteit te hebben dan een bemoedigend schouderklopje voor goed werk – op voorwaarde dat u de negatieve feedback op de juiste manier geeft. Feedback geven om de prestaties te verbeteren blijkt ingewikkelder dan gedacht. Vooral als de organisatie geen doelstellingen per medewerker formuleert en geen systeem heeft om het individuele loon (of bonus) te koppelen aan de individuele prestaties.

Hoe geeft u effectieve feedback?

Als u een medewerker eens vertelt dat hij ‘bij de besten’ hoort (directe positieve feedback), heeft zo goed als geen invloed op zijn productiviteit. Die blijft dus goed. Iemand daarentegen vertellen dat hij ‘bij de slechtsten’ hoort (directe negatieve feedback), leidt wel tot een verbetering van de productiviteit. Niemand wil immers bij de slechtsten horen.

Iemand zeggen dat hij ‘niet bij de slechtsten’ behoort (indirecte positieve feedback), leidt tot een verslechtering van de productiviteit. Iemand zeggen dat hij ‘niet tot de besten’ behoort (indirecte negatieve feedback), wekt geen verandering van de productiviteit op.

Alleen consistente, systematische en directe feedback leidt dus tot hogere productiviteit. Wie keer op keer hoort dat hij in de kopgroep zit, zal die verworven positie ten opzichte van de anderen verdedigen door zich extra in te blijven zetten. Wie keer op keer hoort dat hij bij de achterblijvers hoort, zal uit die positie willen raken door zich extra in te spannen.

Hoe verwerk je feedback?

Vooropgesteld: lang niet iedereen is goed in feedback geven. Maar het heeft weinig zin om aan die vaardigheid te sleutelen als een feedbackontvanger niet in staat is om kritiek te verwerken. Uiteindelijk bepaalt de ontvanger of hij kritiek ter harte neemt. Gebruikelijke afweerreacties: kritiek onterecht vinden, in het defensief schieten, geen feedback van de persoon in kwestie dulden of gefrustreerd raken. Feedback verwerken is te leren, inclusief omgaan met dit soort emoties en ervan leren.

Feedback verwerken in stappen

• Weet hoe je reageert
  Neig je tot defensief gedrag? Zet je de tegenaanval in? Glimlach je maar kook je inwendig? Schieten de tranen van verongelijktheid je in de ogen? Neig je in eerste instantie tot verwerpen maar kijk je er later met open blik naar? Accepteer je feedback meteen maar vind je die achteraf meestal onterecht?
• Scheid boodschap en boodschapper
  Gevoelens over de feedbackgever (of over hoe, wanneer en waar hij de kritiek geeft) dwarsbomen vaak een ontvankelijke opstelling.
• Focus op coachende feedback
  Je hebt evaluatief commentaar ('jij scoort een 4') en coachend commentaar ('zo kun je dit verbeteren'). Je veroordeeld voelen leidt tot angst en stress. Dat belemmert dat je ervan leert. Probeer feedback te zien als mogelijk waardevol advies, niet als veroordeling van wat je hebt gedaan.
• Analyseer en concretiseer
  Zoek uit waar de kritiek precies op gebaseerd is. Stel je krijgt te horen dat je assertiever moet worden. Dat kan van alles betekenen. Dat je vaker je mond moet opentrekken bijvoorbeeld. Dat je met meer overtuigingskracht dingen te berde moet brengen. Dat je genoeg vertrouwen moet hebben om te zeggen dat je iets niet kunt, of juist wel. Je moet ook weten wat je met de feedback aan moet: wat moet precies anders, en waarom?
• Vraag zelf eens om één punt van verbetering
  Waarom wachten op de reguliere feedbackmomenten. Zoek naar manieren om hapklare brokjes coaching te krijgen door collega’s of superieuren af en toe te vragen: noem eens één ding dat je me ziet doen dat me op achterstand zet.
• Experimenteer met veranderingen
  Als de risico´s klein zijn en het potentieel groot, waarom dan niet uitproberen wat je wel en niet verder helpt? Als het niet werkt: probeer het nog een keer, stel je aanpak bij of laat het vallen.

Je bent zelf de belangrijkste factor in je ontwikkeling. Als jij vastberaden bent om van feedback te leren, kan niemand je tegenhouden – zelfs geen slechte feedbackgevers. U kunt voor meer raad ook terecht in de kennisbank

De rubriek ACTUEEL informeert u over recent verschenen artikelen in andere media. Bij elke bijdrage vermelden wij de oorspronkelijke bron: OverManagement & ManagersOnline