Het idee dat er een volgorde zit in de behoeftebevrediging van mensen, is volslagen lariekoek. De piramide van Maslow is de managementmythe van de maand.
De piramide van Maslow, wie kent hem niet? In 1943 publiceerde de Amerikaanse psycholoog Abraham Maslow een theorie waarin hij een ordening aangaf van behoeftes. Volgens Maslow beginnen alle mensen altijd als eerste met de bevrediging van organische of lichamelijke behoeften zoals onder meer slaap, eten en seks. Dat is de onderkant van de piramide.
Als ze dat voor elkaar hebben, stijgen ze een stapje hoger op zoek naar veiligheid en zekerheid door middel van bijvoorbeeld een leuk huis, een uitdagende baan en een relatie met een partner naar keuze. Vervolgens willen ze ergens bij horen en volgt daarna de behoefte aan waardering, erkenning en zelfrespect. En als ook dát gelukt is, wacht de behoefte om de persoonlijkheid en mentale groeimogelijkheden te ontwikkelen en te valoriseren. Die laatste stap noemde Maslow eerst zelfactualisatie, om er later zelftranscendentie van te maken. Hoger kunnen mensen niet komen. Daar zit u dan als mens, op het topje van uw piramide.
Hoe komt Maslow aan zijn wijsheid?
Maslow baseert zich op 18 zelfbedachte analyses van mensen die in zijn ogen voldeden aan zijn eigen definitie van zelfactualisatie. Hij schreef een soort biografie en haalde daar naar eigen goeddunken wat opvallende details uit, zoals gevoel voor humor en de aanwezigheid van het innerlijke kind. De Amerikaanse psycholoog had hierbij een grote voorkeur voor blanke, hoogopgeleide mannen als Thomas Jefferson, Abraham Lincoln, Albert Einstein en Ludwig van Beethoven. Nergens heeft Maslow de moeite genomen deze succesverhalen te vergelijken met minder geslaagde mensen. En nergens heeft hij de moeite genomen zijn theorie in de praktijk te toetsen.
Wat zeggen wetenschappers over Maslow?
Over sommige zaken kunnen wetenschappers enorme debatten voeren, maar over Maslow heerst wetenschappelijke consensus: de claim dat mensen hun behoefte in een bepaalde volgorde (eerst slapen, dan een huis, dan erkenning en uiteindelijk zelftranscendentie) bevredigen, is uitgebreid verworpen. Hoe mooi en nobel het verhaal ook mag klinken, in de praktijk is er geen vast patroon of hiërarchische volgorde waarop mensen hun behoeftes bevredigen.
Mensen blijken bijvoorbeeld prima eerst na te kunnen denken over de transcendentale dialectiek van Immanuel Kant om vervolgens pas hun tanden te zetten in een Big Mac. Het is dus een misvatting dat u (of uw team) eerst allerlei basale behoeftes bevredigd moet hebben voordat u toekomt aan zelfactualisatie. Zo leefde Vincent van Gogh in bittere armoede, terwijl de beste man keurig voldeed aan Maslow’s definitie van zelfactualisatie.
De aarde is plat, varkens kunnen vliegen en de piramide van Maslow is een nuttig instrument
Maslow’s piramide heeft dus evenveel waarde als de claim dat de aarde plat is of dat varkens kunnen vliegen. Toch gebruiken veel HR-adviseurs het model om uit te leggen hoe je mensen zou moeten motiveren en tijdens teambuilding-sessies vertellen consultants dat een goed team pas kan excelleren als aan alle niveaus van de piramide is voldaan.
De enige praktische toepassing die ik kan bedenken om mensen te vertellen over de piramide van Maslow is om te laten zien hoe een volslagen onzinnig verhaal, losjes gebaseerd op een persoonlijke interpretatie van 18 biografieën, door heel veel mensen toch heel serieus genomen kan worden. Goeroes, trainers of consultants die het voor een ander doel inzetten, zijn bezig met pure oplichting. Maar vooruit, om de stemming voor de Maslow-fans er een beetje in te houden: ik voel me na het schrijven van dit stuk wel ongelooflijk zelftranscendent.
Gerelateerde artikelen
Managementmythe van de maand: Doelen stellen
Richard Engelfriet
Managementmythe van de maand: Unique Selling Proposition
Richard Engelfriet
Kom met uw praktijkervaringen op het terrein van managen en organiseren
Deel uw kennis, schrijf 3 columns of artikelen en ontvang een gratis pro-abonnement (twv €200)
Word een pro!
SCHRIJF MEE >>
Mens is geen machine, alhoewel we met opvoeding, schoolsysteem en de ratrace er wel van alles aan doen om een oorspronkelijk, authentiek wezen te herprogrammeren.
Leuk artikel weer, Richard. Alias the Mythbuster.
Kun je me vertellen waar ik documentatie kan vinden over het door jou genoemde model?
https://www.td.org/Publications/Blogs/Science-of-Learning-Blog/2015/06/Maslows-Hierarchy-Separating-Fact-from-Fiction
Het is natuurlijk wel waar. De behoefte van onze huidige tijd aan oneliners, clickbaits en hapklare brokken maakt dat nuance niet meer past. Maar wetenschap is altijd genuanceerd. Door de pyramide van Maslow af te doen als mythe breng je een elementair begrip van de behoefte van de mens in gevaar: zonder een dak boven hè hoofd of eten op tafel ren je niet naar de boekhandel om een verhandeling over Kant te lezen. In je eenvoudige voorbeeld over hoe mensen niet eerst een hamburger eten voordat ze aan kennis opbouw toe zijn, doet geen recht aan de theorie, en het empirische bewijs dat erbij hoort: in jouw voorbeeld is al ten dele voldaan aan de randvoorwaarden om toe te komen aan de volgende fase in die pyramide en vervolgens zullen mensen continue schakelen tussen die fases.
Veiligheid is bijvoorbeeld wel degelijk een eis voor mensen om door te kunnen stomen naar ontwikkeling en zelfontplooiing. Dat is de hele reden waarom bijvoorbeeld PVV zo groot geworden is: de veronachtzaming van juist de validiteit van Maslow.
Zou leuk zijn als je naar materiaal zou linken waar dat uit blijkt.
Opmerkelijk dat niet gesproken wordt over het onderscheid 'soortelijke' en 'idiosyncratische' behoeften dat Maslow maakt. Opmerkelijk ook dat niet gesproken wordt over de oosterse filosofieën waarvan Maslow veel gebruik maakt om te beschrijven wat hij met topervaringen, zelfactualisatie, de Z-waarden bedoelt.
Iets genuanceerder volgende keer graag.
Het kan zijn dat Maslov te weinig onderbouwd zijn theorie formuleerde, en dat te weinig kritisch de 'believers' deze theorie volgen. Maar dat kan wat mij betreft geen excuus zijn om op soortgelijke ondeugdelijke wijze deze theorie aan de kaak te stellen. Het "tanden zetten in een Bic Mac" is helemaal geen basale behoefte. Wel is een basale behoefte om elke dag voldoende voedsel en drinken binnen te krijgen. 'Lekkere trek' is wezenlijk anders dan 'honger'. Mensen met werkelijke honger kunnen aantoonbaar slechter denken, gedreven als zij worden door instincten op jacht naar voldoende eten en drinken. Slechts enkelingen blijken in staat om ondanks honger en dorst hun 'hoofd erbij te houden'.
Het 'dus' in de redenering is wellicht gekscherend bedoeld. Maar als redenering is hij niet serieus te nemen als 'mythe buster'. Wel als 'leuk stukje'.
Maar dat betekent mijns inziens nog niet dat een zekere ordening en prioritering van drijfveren van mensen zinloos en 'verkeerd' is. (Zeker ter overweging is het volgens mij juist zeer waardevol.) Dat lijkt de schrijver wel te willen zeggen, zonder dat overtuigend aan te geven. Verwijzen naar websites is wat mij betreft niet argumenteren. Als je als schrijver vindt, dat je Maslow's theorie in 50 regels in de hoek kunt zetten, dan moet je ook in staat zijn om in 50 regels daar een kundige, algemeen geldige onderbouwing van te geven!
De praktijk van alle dag bewijst dat er sprake is van "...na het een komt het ander...". Misschien minder lineair, niet structureel voorspelbaar, echter zo kan wel gesteld worden dat er eerst veiligheid (onder andere rust, orde en veilig gevoel) moet zijn om sociale relaties aan te gaan die verder gaan dan oppervlakkigheid. Andere voorbeelden kunnen gelezen worden bij de andere reacties.
Jammer, het artikel kan als prikkelend aangemerkt worden, echter door het ontbreken van daadwerkelijke beargumentering, lijkt het ernstig op het zogenoemde "roeptoeteren" dat steeds meer gebezigd wordt.
Abraham Maslow kwam uit de tijd van de humanistische psychologie. Dat is een reactie op de denkbeelden van Sigmund Freud die van zijn eigen persoontje uitging. En in deze context: ook Carl Rogers is van de humanistische stroming met zijn cliëntgerichte therapie.
Maslow ontdekte een belangrijke basis van het menselijk handelen, en hij beschreef dit in de vorm van een piramide. Deze piramide is gemakkelijk te begrijpen als je doorziet dat de eigenschap [/]stabiliteit[\i] toeneemt met de hoogte.
De onderste laag is dat een mens (of dier of plant of systeem) lucht(energie) nodig heeft om te kunnen blijven leven. (Het zoeken naar wetenschappelijk bewijs hiervoor noem ik zot. ) Naarmate hogere lagen worden beschouwd, neemt de kans op levensvatbaarheid toe. In de hoogste lagen is het de rijpe mens, die zijn kennis en inzicht kan overdragen op jongere generaties. Dit dank zij ons vermogen tot taal.
Bezie het ontstaan van deze piramide in de loop van de evolutie! Groepen mensen die zich richtten op sociale omgang en zelfontplooiing, konden overleven; andere groepen stierven uit.
Dat de piramide in de managementtheorie terechtkwam, is pure domheid: het is geen tool om mensen te motiveren. Maar het inzicht in wat Maslow ontdekte, is van buitengewoon groot belang.
wetenschaplijke lariekoek
prima om dit te bewijzen bent u zeker bereidt om zeg 15 dagen Kant te lezen maar geen voedsel tot u te nemen ik verzeker u dat u uw basis behoeften al naar een dag of 3 gaat voelen
zeker de 4 stadia boven de basisbehoefte zijn uitwisselbaar (deels)
Maslow heeft het dan ook niet over dagelijkse behoeften die in volgorde worden afgewerkt, deze verschillen immers van tijd tot tijd en van plaats tot plaats en zijn afhankelijk van invloeden. Maslow heeft het meer over de basis levensbehoeften die de hele levensloop ongewijzigd blijven. En met veiligheid wordt niet zozeer bedoeld ` een leuk huis, een uitdagende baan en een relatie met een partner naar keuze`. Nee zeker niet. Met veiligheid wordt bedoeld of jij je daadwerkelijk veilig voelt.
Probeer wat meer je empathisch vermogen te gebruiken en jezelf in te leven in een ander persoon. Hoe zou een persoon in een oorlogsgebied zich voelen? Heeft diegene een veilig gevoel? Zal deze persoon zich bezighouden met het maken van vrienden? Is deze persoon dagelijks op zoek naar erkenning en waardering of is deze persoon meer aan het overleven. Op zoek naar eten, een veilig huis etc...
In denk als zelfbewust persoon zeker dat Abraham het goed heeft gezien. Kijk maar om je heen en wees vooral eerlijk tegen jezelf. Zijn de meeste mensen om je heen niet dagelijks op zoek naar sociale gezelschap om eenzaamheid te bestrijden. Erkenning en waardering voor de persoon die je bent in de samenleving en ben je niet pas echt blij met jezelf als je kan doen in het leven waar jij echt blij van wordt op een rechtvaardige manier. Indien je onrechtvaardig handelt zal je namelijk niet blij met jezelf zijn. Je zult de waarheid voor jezelf verwerpen en verbergen en zult op den duur te maken met psychische klachten en lichamelijke klachten. Je zult minder goed voor jezelf zorgen. Slecht eten, slecht drinken. Misschien zal je ook naar drank grijpen. Drugs. Je probeert de werkelijk te ontvluchten.
Diep vanbinnen weet elk mens wat goed en slecht is. Elk persoon heeft een andere (leidens)weg te bewandelen. De ene persoon beseft dat het ultieme doel(geluk) alleen bereikt kan worden met rechtvaardigheid. De ander persoon denkt dat hij/zij het ultieme geluk zal vinden door middel van erkenning en waardering. Zonder besef dat het vies tegen zal vallen en de persoon in kwestie met die denkwijze het ultieme doel nooit zal bereiken.
Uiteindelijk is alles wat buitenom de mens, dier en natuur is gecreëerd alleen een middel om jouw lijdensweg te verzachten. De mens is gevoelig voor valkuilen. Degene die deze valkuilen weet te omzeilen zal het ultieme geluk vinden. Helaas geldt dit maar voor een klein percentage van de mensheid. De andere gedeelte leeft in de illusie die voor jou is gecreëerd om je te doen laten vergeten waar het echt omgaat. Jezelf verwezenlijken. Dit is alleen weggelegd voor mensen die de ander daadwerkelijk gunnen wat ze zichzelf ook gunnen. Mensen die hun begeertes kunnen koesteren.
Je gaat aardig los. Er bestaat ook zoiets als nuchter verstand. Wie dat heeft, zal de pyramide van Maslow onderschrijven. Onderschrijven, als je die pyramide beschouwt als een sterk vereenvoudigd beeld van comlexe motieven voortkomend uit het fysieke brein. Een brein, gevormd in 3 miljard jaren van evolutie. Evolutie van ééncellige tot wat wij nu zijn. Wat wij er nu mee doen is zonder vrije wil overigens, de chemie, de quantum mechanica en onbekende mechanismen bepalen wat wij in een gegeven situatie doen. De ingewikkelde structuren en interacties in dat brein begrijpen wij nog lang niet en zal ook nog heel lang zo blijven.
Ik heb in mij loopbaan succesvol gebruik gemaakt van Reddin's 3D Managementtheorie die, mede, stoelt op de theorie van Maslow. Reddin focust op effectiviteit bij de keuze van leidersschapsstijl in een bepaalde situatie. Een leider is alleen succesvol als hij/zij de stijlen beheerst die in hun functie effectief zijn. Aanrader!