Door alles wat er over geschreven en gezegd wordt, lijkt management erg modegevoelig. Dat is maar schijn. Er is een duidelijke trend waarneembaar: de afstand tussen directie en personeel is de laatste jaren veel kleiner geworden. Een baas die ouderwets de lakens uitdeelt, voldoet steeds minder en komt ook steeds minder voor.

Personeelsleden zijn mondiger en zelfstandiger dan vroeger. Een moderne baas moet dus minder dirigeren, en meer delegeren. Voor veel leidinggevenden blijkt dat toch een lastig proces, merkt managementtrainer Ben Tiggelaar. “Ze hebben vaak de meeste moeite met het loslaten van hun eigen werkzaamheden en deze aan anderen over te dragen. Het liefst zouden ze hun medewerkers in alles willen controleren, maar dat werkt niet. Positieve aandacht is goed, maar voortdurend in iemands nek staan te hijgen niet. Leer vertrouwen, accepteer dat anderen het soms niet goed doen en laat ze hun fouten herstellen.”

Managementstijlen
Globaal genomen zijn er vier managementstijlen die u kunt gebruiken om het maximale uit uw werknemersteam te halen:

Instrueren
De werknemer die net begint is erg gemotiveerd, maar zal veel begeleiding nodig hebben, omdat hij de werkwijze en de organisatie nog niet kent. De beste aanpak is dan nog: instrueren. Duidelijke richtlijnen geven en regelmatig controleren hoe uw nieuwe personeelslid het werk uitvoert.

Delegeren
De werknemer die al langer bij u in dienst is en zich bekwaam en gemotiveerd toont, kan beter zelfstandig werken. De beste aanpak is delegeren: u draagt het werk aan hem op en laat de uitvoering ervan aan hem over. Het kan nodig zijn hem te vertellen dat u zich minder met hem bemoeit, juist omdat u hem zo capabel vindt. Dan voelt hij of zij zich ook gewaardeerd en wordt niet genegeerd.

Coachen
De werknemer die gemotiveerd is, maar het werk nog niet volledig beheerst, heeft wat extra steun van u nodig. De beste aanpak is coachen: moedig hem aan, bespreek welke behoeften en verwachtingen hij heeft en laat merken dat u daar aandacht aan besteedt. Als het nodig is dat u zijn werk controleert, vertel hem dan dat dit tijdelijk is, tot hij zijn werk zelfstandig kan doen. Anders denkt hij misschien dat u hem niet goed genoeg vindt.

Motiveren
De werknemer die zijn werk goed doet, maar soms weinig betrokken lijkt te zijn, heeft wat extra stimulans nodig. De beste aanpak is motiveren: uit uw waardering voor zijn werk, betrek hem bij beslissingen, laat hem zijn taken zo zelfstandig mogelijk uitvoeren, vraag wat hem inspireert om zijn werk goed te doen en besteed daar aandacht aan.

Ga van uzelf uit
Is dergelijk inspirerend en motiverend leiderschap aan te leren? Managementauteur Peter Camp: “Een manier van leidinggeven aanleren die totaal afwijkt van uw persoonlijkheid is lastig. Technieken aanleren kan echter wel. Bijvoorbeeld een moeilijke boodschap beheerst brengen. Maar op de momenten dat het erop aankomt, zal uw ware aard toch boven komen. Dat hoeft geen probleem te zijn. Uw werknemers zien uw menselijke kant en zullen eerder accepteren dat u in een crisissituatie zo reageert.”

Als u vindt dat uw leiderschapsstijl nog wat verbetering behoeft, ga dan van uzelf uit en probeer niet om iemand anders te worden, adviseert Ben Tiggelaar. Boeken over het leiderschap van Churchill of Clinton zijn wel interessant, maar dragen niet bij aan het ontwikkelen van uw eigen capaciteiten, vindt hij. U kunt beter naar uw eigen leiderschapstalent kijken. “Wat deed u eigenlijk op de momenten dat u goed werk leverde als manager? Als u die goede momenten vaker laat gebeuren, gebruikt u uw eigen potentieel. U kunt natuurlijk wel van anderen leren door hun technieken te imiteren, door te kijken naar collega-ondernemers met een blik van: wat doen zij waarvan ik vind dat het goed is en kan ik dat ook? Maar begin eerst eens bij uw eigen beste momenten.”

Communicatie
Alle successen, maar ook alle mislukkingen van een bedrijf worden vaak aan de baas persoonlijk toegeschreven. Peter Camp vindt dat een te simpele voorstelling van zaken. “Door de baas zo naar voren te schuiven, ontstaat er een tweedeling in het bedrijf. Terwijl ze niet zonder elkaar kunnen.”

Als de leidinggevende (baas) er voor kan zorgen dat ook maar ook de teamleden verantwoordelijk worden gemaakt voor de successen en de mislukkingen, voelt het personeel zich in ieder geval serieus genomen en lopen ze harder, stelt Camp.

En het voorkomt dat ze afbranden, want gebrek aan erkenning scoort hoog op de stressladder. Camp: “Als baas dient u duidelijke doelen te hebben en uw werknemers daarover goed te informeren. De werknemers die geïnteresseerd zijn, betrekt u bij de besluitvorming; de anderen laat u gewoon werken. U kunt in overleg met dat geïnteresseerde team een visie ontwikkelen voor de komende periode van twee, drie jaar. Met deze aanpak maakt u goed gebruik van de kennis die bij uw werknemers aanwezig is en motiveert u ze om zich ook in te zettenen medeverantwoordelijk te maken voor het gestelde doel.”

Voor meer praktische tips: DE ZAAK