Kredietcrisis helpt banken en verzekeraars kostenefficiënt te werken

Financiële instellingen moeten alle zeilen bij zetten om inzicht in kosten te krijgen en kostenbesparingen te realiseren. Om dit probleem bij banken en verzekeraars op te lossen zijn niet zozeer nog meer controllers nodig, die zijn er inmiddels genoeg, maar juist algemeen managers die voldoende weten van financiële bedrijfsvoering en planning & control. Managers en directeuren moeten nu samen met controllers aan het werk om besparingen te realiseren.

Ooit van gehoord? Dan werkt u niet bij een bank.
Even een testje: heeft u maandelijks een inzicht in de ontwikkeling van winstgevendheid van producten en diensten, krijgt u een gedegen variance analysis, weet u welke kosten u op korte termijn en lange termijn kunt beïnvloeden, en snapt iedereen in de organisatie wat in de budgetten en rapportages is opgenomen? Dan bent u werkzaam in de handel of industrie. U werkt waarschijnlijk niet bij een financiële instelling, want die bedrijven zijn steeds nog hard aan het werk om hun huishoudboekje op orde te krijgen. Om dit probleem bij banken en verzekeraars op te lossen zijn niet zozeer nog meer controllers nodig, maar algemeen managers die van de financiële hoed en rand weten. En dat is de volgende stap die banken moeten maken. De kredietcrisis gaat hierbij helpen.

Estelle Cruijff heeft geen huishoudboekje
De verklaring voor deze situatie bij banken en verzekeraars is natuurlijk eenvoudig: als in een organisatie geld gemakkelijk voorhanden is, en dat was bij financiële instellingen lange tijd het geval, dan heb je geen huishoudboekje nodig. Estelle Cruijff en Paris Hilton hebben namelijk ook geen huishoudboekje. In een organisatie waar geld in de bedrijfsvoering een beperkte rol speelt, ontbreekt een managementcultuur waarin planning & control gemeengoed is, met bijbehorende goed geschoolde financiële bedrijfseconomen. Bedrijven die dit trouwens wel hebben zijn Philips en Unilever. Aan managers van die bedrijven hoef je niet uit te leggen dat het niet onhandig is om marge en kosten te sturen. Dat doen ze daar al sinds de eerste wereldoorlog.

Geld kwam via plinten omhoog
Banken en verzekeraars hebben op het gebied van management accounting de laatste 10 jaar al wel aardig wat slagen gemaakt. Waar eind jaren negentig de functieomschrijving chief financial officer (cfo) of controller soms alleen met een vergrootglas te vinden was, zijn banken en verzekeraars inmiddels de grootste leveranciers van opleidingen tot controller en CFO. De Rabobank had in 2008 183 postdoctoraal opgeleide registercontrollers (rc) en registeraccountants (ra) in dienst, de ING 176. Voor beide bedrijven een groei van 30% ten opzichte van 2004 (bron: Vereniging van Registercontrollers). Diverse banken hebben inmiddels afdelingen met namen als ‘afdeling management accounting’ of ‘afdeling activity based costing’. Maar financiële instellingen hebben van ver moeten komen.

Een voorbeeld ter illustratie. Een voormalig financieel manager, registeraccountant, van een pensioeninstelling vertelde mij een aantal jaren geleden: ‘het geld komt hier via de plinten omhoog’. Waarop ze aanvulde: ‘de financiële functie (lees: de kwaliteit van management accounting en controllers) verkeert hier in een embryonale fase.’ Het kon blijkbaar niet op, waar het ging om de kosten van projecten en interne bedrijfsvoering.

Kostenbesparen is een managementtaak
Nu het aantal controllers bij banken en verzekeraars op orde lijkt te komen, is de volgende stap dat kennis van planning & control en financieel management ook in de hoofden van managers komt te zitten. Dan kunnen er kosten worden bespaard. Door wie eigenlijk? Niet door je financiële afdeling. Want het realiseren van kostenbesparingen kun je niet uitbesteden aan je CFO, financieel manager of controller, want zij veroorzaken de kosten (meestal) niet. Hetzelfde doen met minder en kosten besparen is een managementtaak. In de ideale situatie zitten managers en controllers, zeker in deze economische tegenwind, samen in een zijspancombinatie, waarbij de manager of directeur stuurt en controller in het zijspan zit.

Financiële instellingen moeten alle zeilen bij zetten om inzicht in kosten te krijgen en kostenbesparingen te realiseren. Managers en directeuren moeten samen met controllers aan het werk. Dat is in de huidige economie erg nodig.

Drs Koen L.M. Perik RC, partner SIS Finance gevestigd in Amsterdam. SIS Finance adviseert en ondersteunt organisaties op het terrein van management en finance.