Hoe direct ben jij?

Als manager staar je regelmatig uit het raam, met een pen tussen de kiezen, met de denkwolk boven je hoofd: hoe krijg ik de boel in mijn afdeling beter aan het draaien?

Weet dit: you are not alone.

Veel managers raken verstrikt in hun emoties: frustratie, irritatie, je dacht dat je duidelijk was, maar blijkbaar toch niet, je gaat zelf taken naar je toe trekken, waardoor je volle agenda nog voller wordt. En thuis, ’s avonds laat, kijkt je partner met het hoofd om het hoekje van je werkkamer en fluistert: ‘We spreken elkaar wel weinig de laatste tijd. Ik mis jou.’

Het is bere-fascinerend om steeds meer te begrijpen van wat er in de samenwerking op een afdeling mis kan gaan en hoe je dit meer en meer kan verbeteren. Daarom schreef ik het Manifest voor Lekker Samenwerken met 17 richtlijnen, dat je kan gebruiken, voor meer bewustzijn en betere afspraken. Hier volgt een bespreking van richtlijn 1.

Richtlijn 1: Ik maak contact met mijn collega als ik in gesprek ben. Net zo gezellig.

‘Zitten twee collega’s in de meeting-room de nieuwe taakverdeling binnen een project te bespreken, zegt de één tegen de ander: ‘Waarom kijk je me niet aan. Je kijkt me niet aan. Het hele uur dat we nu in gesprek zijn niet één keer.’ Zegt de ander lijkbleek, turend in zijn kop koffie: ‘Laten we over het project hebben, oké? Zeg me hoe je het wilt, dan doen we het zo. Ik pas me helemaal aan.’ Zegt de een: ‘Iedereen moet committed zijn. Dit project is belangrijk. Ben je er wel bij?’ Zegt de ander, met een raar ongemakkelijk lachje: ‘Ik ben bang voor intimiteit, ha. Haha. Maar je wilt de website doen, dat zei je. Ik vind dat goed.’ Zegt de een, zuchtend: ‘Bang voor intimiteit. Doe toch normaal! Dit gaat over de taakverdeling. Wie doet wat. Dit heeft niks met intimiteit te maken. Je zit raar om je heen te kijken.’ Zegt de ander, terwijl hij zijn gezicht naar de één draait: ‘Ik heb ook verlatingsangst. Ik wil gewoon dat het lukken gaat. Samen.’ Zegt de één: ‘Ga je nu huilen? Niet gaan huilen, daar kan ik niet tegen.’

Raar gesprek, hè?

Als je graag wilt dat je punt overkomt, dat je voortgang boekt in een project, dat je zeker weet dat je op een lijn ligt, is contact maken handig. Vaak weten mensen niet hoe ze dat moeten doen, ze hebben het ongemakkelijke gevoel niet tot de ander door te dringen.

Ze zien dat de ander geïrriteerd is, gestresst of welke emotie er dan ook nadrukkelijk aanwezig is. Ze benoemen dat niet, praten daarover heen, of glijden zonder dat zelf haast te merken in cynisme. 'Nee, lekker. Zo gaat het vlotjes lopen. Dit is lekker werken!!' Ze gaan hun punt nog eens herhalen en lijken te denken: als ik nu nog wat harder praat komt het vast wel over! Of ze gaan taken naar zich toe trekken en zijn daardoor nog drukkerderder dan ze al waren.

Veel managers en professionals zeiden aan het eind van een training (ooit vroeger, gaf ik trainingen): ‘Je kunt zoveel meer zeggen in een gesprek dan ik dacht.’

Dat klopt. Je kunt bijvoorbeeld zeggen: ‘Ik heb het gevoel dat we niet op een lijn liggen.’ Je kunt ook zeggen: ‘Ik voel me niet heel prettig bij dit gesprek.’ Je kunt zeggen: ‘Hoe vind je onze samenwerking, volgens mij kan het scherper.’

Wat houdt de mensen tegen om niet echt te bespreken wat er besproken moet worden?

Natuurlijk gaat het in het werk om de inhoud. Een nieuw product dat gelanceerd moet worden, een nieuwe campagne waarmee je 100.000 mensen wil bereiken, de optimalisering van de dienstverlening zodat je goedkoper kunt worden, of de website die veel meer homoseksuelen moet bereiken in het oosten van het land: om maar eens een doelgroep te noemen.

In het samenwerken en het voor elkaar boksen van deze mooie projecten waar je trots op bent en waar je kansen ziet, speelt echter altijd mee hoe mensen zich voelen. Hoe betrokken ze zijn. Angst houdt ons tegen om te bespreken wat er besproken moet worden. En waar we dan bang voor zijn? Ongemak. Afwijzing. Schaamte houdt ons in de greep.

Ik hoorde vaak: ‘Jeetje, ik heb nog nooit gezegd in een gesprek dat ik me er niet helemaal lekker bij voel, maar er ontstaat wel contact, je bent wel écht in gesprek.’

Contact maken is de sleutel om deze betrokkenheid te optimaliseren. Zo voorkom je dat mensen afhaken, cynisch worden en stimuleer je dat mensen al hun energie en talent willen geven, zodat jouw project een succes wordt.

Johan Stevens, auteur van het Manifest voor Lekker Samenwerken.