Wint de waarheid of de hoax?

Ik kom regelmatig binnen bij ondernemingen die in al hun kleurrijke brochures en fascinerende internetsites de meest prachtige en spraakmakende ‘unique selling points’ benoemen. Meestal zijn ze even ver van de waarheid als het verhaal van Jeanne ‘d Arc in Saint Valery Sur Somme waar ik net ben geweest. En vaak zijn ze bedacht door de doorgewinterde communicatie ‘experts’. Terwijl als de onderneming weer zou beginnen met te vertellen wat ze werkelijk doen en wie ze werkelijk zijn, de ‘fans’ vanzelf zullen opstaan en echt verbinding met de onderneming zullen zoeken. Ze zullen de onderneming trouw zijn en blijven. Ook als het even wat minder gaat. Waarom meer maken van wat er niet is en daardoor verbergen wat je echt te vertellen hebt? Of zijn ze vergeten waar de onderneming of het product in de kern om gaat? Foute verwachtingen trekken foute klanten aan die eigenlijk niet bij je passen en kunnen veel van de kern van de onderneming stuk maken. Dat kan toch niet zijn wat je wilt?

Een week geleden zit ik op een terrasje van een pittoresk cafeetje in Saint Valery Sur Somme, aan de westkust van Frankrijk. De vriendin die ik een paar dagen kom bezoeken, zit naast me te tikken omdat ze haar werk moet afmaken voordat de deadline verstrijkt. Aan de ene kant zit ik lekker naast haar in de zon en geniet stilzwijgend van de variëteit aan mensen die stralend langslopen, aan de andere kant is het nog vroeg in de ochtend en heb ik een dringende behoefte om iets van dit dorp te zien. Er verschijnt een kleine wolk die de temperatuur ineens een paar graden laat dalen en dat is het moment dat ik besluit om met haar hond de horde strompelende mensen die langskomt achterna te lopen. Als een kudde dieren lopen we achter elkaar over de kinderhoofdje, waar eeuwen geleden ook al de mensen uit de geschiedenisboeken droegen, overheen liepen. Een bord geeft aan dat er een ‘tempel’ in het vooruitzicht ligt, maar mijn Frans is nooit zo ver ontwikkeld geweest dat ik precies kan begrijpen wat er staat.

Na een klim van nog geen 500 meter zie ik een kleine poort van iets dat ooit een kasteel is geweest. Aan weerszijde van de weg staan nog wat stenen die een muur vormen van zo’n 3 meter hoog en het dak ontbreekt. Het valt me in het felle zonlicht meteen op dat er een glimmende marmeren plaat met inscriptie op de oude stenen is gemonteerd, die als een monument anno 2012 afsteekt tegen de stenen muur uit 1400. Gidsen met hordes mensen rondom, staan voor wat ooit een poort was en terwijl ik hijgend dichterbij kom, zie de naam Jeanne ‘d Arc op de glimmende plaat. Dit dorpje heeft dus iets te maken met de nationale heldin van Frankrijk! Misschien zat ze hier wel gevangen en is ze hier onthoofd…

Ik kan de Franse teksten die op de informatieborden er omheen staan niet vertalen en sleur de hond van mijn vriendin, die duidelijk tegenzin toont, verder mee richting de vele smalle steegjes omhoog rondom de ruïne. Misschien was dit wel de laatste plek die Jeanne ‘d Arc zag! Wauw! Ik kom na een half uurtje terug op het terrasje en terwijl mijn vriendin nog druk aan het tikken is, kan ik mijn enthousiasme niet onderdrukken. “Wist je dat Jeanne d’Arc hier heeft gezeten?”, vraag ik haar. “Er is daar een gedenkplaat voor haar gemaakt! Misschien heeft ze hier wel gevangen gezeten, woonde ze hier een tijd of is ze hier geëxecuteerd.” Beiden willen we er meer over weten en besluiten het later in het hotel op internet uit te zoeken.

Een paar uur later raken we in gesprek met een sympathieke gids van een jaar of veertig, die in Saint Valery Sur Somme is opgegroeid. Hij vertelt met weemoed hoe hij probeert om de toeristen duidelijk te maken hoe mooi en kwetsbaar de natuur hier is. Met ontstemming maakt hij in gebrekkig Engels duidelijk dat dit dorp ooit een welvarend vissersdorp was met respect voor het leven en de natuur. En de natuur is prachtig! Duizenden hectare komen twee keer per dag tijdens eb bloot te liggen en onthullen hun ware aard. Tijdens de vloed doet de stroming, die tijdelijk alles weer verbergt, je beseffen hoe overweldigend water kan zijn. De verschillende restaurantjes serveren lokaal gewonnen voedsel en de mosselen op je bord lagen een paar uur geleden nog te wachten op hun eigen maaltje. Dit dorp is authentiek met een rijkdom aan groen.

“Maar ja, ze vertellen liever een commercieel verhaal dan wat we hier aan rijke natuur hebben”, verteld de lokale bewoner. “Ze communiceren liever het Jeanne ‘d Arc verhaal. Want dat slaat aan! Ook al kwam die hier alleen maar een keer tijdens haar vele reizen op bezoek langs, zwaaide gedag en ging weer weg. En daar wordt nu een heel verhaal omheen gemaakt. Ondertussen zien veel toeristen niet wat een rijkdom we werkelijk hebben. Van een mooie baai en heerlijk biologisch eten tot een variëteit aan vogels die van verre streken alleen hier nog komen omdat een rijke en volledig onbekende landheer twee eeuwen geleden besloot om een natuurpark aan te leggen."

Wij zijn rijk, vertelt de lokale inwoner. Rijk aan cultuur, visserij, activiteiten en rijk aan waardering voor de natuur. Maar het ware verhaal over wat we hier hebben en misschien inmiddels hadden, heeft plaats gemaakt voor een klucht over iets dat wel tot de verbeelding spreekt van de massa. De massatoerist die achteloos afval dumpt en weinig over laat van wat we ooit hadden. Wat zijn onze marketingverantwoordelijken toch aan het doen? Is ons ware verhaal echt niet meer oké genoeg? Is het werkelijk waar dat we meer inkomsten en rijkdom vergaren als we een verhaal opkloppen of krijgen we welvaart en welzijn als we simpelweg blijven communiceren wat we werkelijk hebben? Zijn we beter af met de waarheid of de hoax van de marketing guys?